Cao tốc Bắc-Nam: Đừng đẩy doanh nghiệp trong nước ra ngoài

Trong bài trả lời phỏng vấn trên báo Người lao động về vấn đề đầu tư dự án đường cao tốc Bắc-Nam, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan chia sẻ bà bị sốc trước đánh giá của một vị lãnh đạo Bộ GTVT khi cho rằng, nhà đầu tư tư nhân trong nước không đủ năng lực tham gia theo quy định, chỉ có nhà đầu tư Trung Quốc mặn mà nhất với dự án này.

Bà Phạm Chi Lan tính toán: Nếu chia 654 km cho 11 dự án thành phần gồm 3 dự án đầu tư công, 8 dự án đầu tư theo hình thức BOT, trung bình mỗi dự án thành phần dài chưa đến 60 km, chỉ rộng từ 4 - 6 làn xe.

"Tôi không tin doanh nghiệp tư nhân trong nước không làm được!", bà Phạm Chi Lan khẳng định.

Phân tích cụ thể, vị chuyên gia kinh tế cho biết, trong chiến tranh ác liệt, đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại đã hình thành, dù thời đó ta rất thiếu thốn. Đến những năm 90 của thế kỷ trước, dù còn khó khăn, chúng ta cũng đã tự tay làm lại con đường đó thành "đường Trường Sơn công nghiệp hóa" với chất lượng tốt hơn đường cũ. Hiện điều kiện mọi mặt đã tốt hơn rất nhiều thì sao phải nhắm đến nhà đầu tư nước ngoài.

Khu vực doanh nghiệp tư nhân trong nước đã chứng minh họ làm được nhiều dự án rồi. Từ đường cao tốc Hạ Long-Vân Đồn, sân bay Vân Đồn do Sun Group đầu tư; hay Công ty CP Tập đoàn Đèo Cả thi công dự án hầm Đèo Cả… rồi biết bao tuyến đường khác do doanh nghiệp trong nước làm chủ đầu tư hoặc là nhà thầu chính, thầu phụ thi công.

Bởi vậy, trở lại với câu nói "các nhà đầu tư tư nhân trong nước không đủ năng lực tham gia theo quy định" của vị lãnh đạo Bộ GTVT, bà Phạm Chi Lan cho rằng, cái bẫy ở đây chính là cụm từ "theo quy định".

"Bộ GTVT hay cấp nào đó đưa ra những "quy định" để nhằm gạt bỏ nhà đầu tư trong nước, doanh nghiệp tư nhân ra hay sao, mà chưa gì đã tuyên bố các nhà đầu tư tư nhân trong nước không đủ năng lực tham gia theo quy định chứ không đánh giá theo khả năng thực tế".

"Ai đưa ra quy định này, có hỏi ý kiến không? Quy định là do con người đặt ra thì hoàn toàn có thể sửa. Nhà nước ra quy định không đúng thì nhà nước phải sửa chứ không thể dựa vào đó để không chừa cửa nào cho doanh nghiệp tư nhân trong nước tham gia. Quy định kiểu gì mà khiến các nhà đầu tư nước khác không quan tâm, ngoài doanh nghiệp Trung Quốc? Vậy chỉ có thể hiểu quy định đó quá rối rắm, phức tạp hoặc là quá mù mờ", bà Phạm Chi Lan liên tiếp đặt câu hỏi.

Thừa nhận đa phần doanh nghiệp trong nước chưa đủ lớn để làm những dự án thật lớn nhưng bà Phạm Chi Lan khẳng định, doanh nghiệp trong nước hợp lực thì đủ sức tham gia.

Nhắc lại đề nghị phải sửa quy định về tiêu chí trúng thầu, vị chuyên gia kinh tế cho rằng phải sửa quy định về năng lực tài chính của nhà đầu tư. Theo đó, nếu quy định năng lực về tài chính của nhà đầu tư chiếm tỉ trọng 60% tổng số điểm thì phải cho các doanh nghiệp hợp vốn, hợp danh chứ không thể tách riêng từng doanh nghiệp.

"Đừng đưa ra những quy định để đẩy người ta ra ngoài", bà Phạm Chi Lan nhấn mạnh.

Trở lại với thông tin nhà đầu tư Trung Quốc mặn mà nhất với dự án cao tốc Bắc-Nam, bà Phạm Chi Lan tỏ ra lo lắng và sợ rằng nếu nhà thầu Trung Quốc trúng thầu 8 dự án thành phần của đường cao tốc Bắc-Nam thì sẽ có 8 dự án kéo dài như dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông. Bà sợ bây giờ họ bỏ để trúng thầu có thể là 1 nhưng rồi đến khi làm lại đắt gấp 2, gấp 3.

Cũng liên quan đến dự án cao tốc Bắc-Nam, trước đó, bà Phạm Chi Lan đã có bài viết trên báo Người đô thị trong đó đặt ra ba câu hỏi, cũng là những mối lo của bà quanh dự án này.

Thứ nhất, tại sao tiến hành xây dựng đường cao tốc Bắc-Nam lúc này khi ngân sách của nhà nước còn hạn hẹp, trong khi nhu cầu đầu tư cho nhiều mặt phát triển KTXH rất lớn và mức huy động sức dân đã rất cao?

Đường bộ đã được đầu tư rất nhiều, riêng đường bộ trục Bắc - Nam, đã có hai hệ thống đang hoạt động là quốc lộ 1 và “đường Trường Sơn công nghiệp hóa”? Đáng lưu ý, Việt Nam đang lập kế hoạch xây dựng đường sắt cao tốc Bắc-Nam, vậy hai tuyến đường cao tốc này sẽ được phối hợp thiết kế, xây dựng, kết nối như thế nào cho hiệu quả nhất?

Thứ hai, các nguồn lực cho dự án sẽ huy động từ đâu, như thế nào?

Thứ ba, làm thế nào để dự án được thực hiện tốt nhất, tránh những sai lầm, vi phạm thường xảy ra trong hầu hết các dự án tương tự?

Trong khi đó, tại Diễn đàn kinh tế tư nhân ngày 2/5, ông Trương Gia Bình, Trưởng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân, đã thẳng thắn đề xuất Chính phủ "giao việc" cho tư nhân làm nhiều hơn.

"Mà nhiệm vụ thì phải nhiệm vụ to. Tôi nói ví dụ như dự án đường sắt Bắc Nam hay là Cảng Hàng không quốc tế Long Thành. Nếu Chính phủ giao cho khối tư nhân thì tôi tin chắc rằng việc thực thi không phải mất 30 năm mà chỉ trong vòng dưới 10 năm. Và đây là những nỗ lực mà khối doanh nghiệp tư nhân sẵn sàng nhận nhiệm vụ với Chính phủ", ông Bình nói.

Chỉ doanh nghiệp Trung Quốc mặn mà cao tốc Bắc-Nam: Hỏi ngược! Chỉ có nhà đầu tư một nước quan tâm tới cả 8 đoạn BOT, trải dài suốt tuyến đường Bắc - Nam là rất đáng ...

Chậm nhất tháng 6/2019 khởi công 3 dự án cao tốc Bắc-Nam Cả ba dự án đầu tư công là Cao Bồ - Mai Sơn, Cam Lộ - La Sơn, cầu Mỹ Thuận 2 đều được đầu ...