Dù kết quả giải ngân của Bộ GTVT thường xuyên được duy trì ở mức cao, song nhiệm vụ trong những tháng cuối năm còn khá nặng khi sản lượng còn hơn 45.000 tỷ đồng.
Chờ hướng dẫn giải ngân vốn phục hồi
Kết thúc 8 tháng đầu năm 2023, Bộ GTVT tiếp tục duy trì tỷ lệ giải ngân ở mức cao hơn bình quân chung cả nước khi tổng giá trị giải ngân đạt hơn 49.700 tỷ đồng, đạt 52% kế hoạch năm và đạt 95% so với kế hoạch các chủ đầu tư đăng ký.
Dù vậy, một cán bộ Vụ Kế hoạch - Đầu tư (Bộ GTVT) vẫn không khỏi lo lắng khi hiện nay quá trình giải ngân nguồn vốn Chương trình phục hồi và phát triển KT-XH (vốn phục hồi) vẫn còn nút thắt.
Trên cơ sở chấp thuận của cấp có thẩm quyền, Bộ GTVT đã bố trí khoảng gần 4.000 tỷ đồng từ nguồn vốn phục hồi cho một số dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 (các dự án không thuộc danh mục sử dụng vốn phục hồi).
Tuy nhiên, do chưa có hướng dẫn cụ thể từ cơ quan chức năng, việc giải ngân cho các dự án như Mai Sơn - QL45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, cầu Mỹ Thuận 2 vẫn chưa thể thực hiện.
Đảm nhận vai trò chủ đầu tư 2/4 dự án thuộc trường hợp nêu trên, đại diện Ban QLDA 7 cho biết, theo kế hoạch năm 2023, số vốn phục hồi được giao cho dự án Vĩnh Hảo - Phan Thiết là hơn 1.300 tỷ đồng, dự án cầu Mỹ Thuận 2 là 650 tỷ đồng.
Tuy nhiên, do phải chờ hướng dẫn từ các bộ chuyên ngành, từ đầu năm đến nay, Ban phải điều chuyển nguồn vốn ngân sách nhà nước từ các dự án khác để giải ngân cho hai dự án để đảm bảo tiến độ.
Với Ban QLDA Thăng Long, ông Phùng Tuấn Sơn, Trưởng phòng Kế hoạch - Tổng hợp cho biết, đơn vị đã điều hoà linh hoạt nguồn vốn phục hồi cho dự án Mai Sơn - QL45 (1.000 tỷ đồng trên tổng kế hoạch vốn gần 2.200 tỷ đồng) và Phan Thiết - Dầu Giây (700 tỷ đồng trên tổng kế hoạch vốn hơn 1.800 tỷ đồng).
Đến nay, nguồn vốn giao cho hai dự án theo kế hoạch năm đã tiêu hết, song hướng dẫn cụ thể về việc phân bổ nguồn vốn phục hồi chưa có.
Không chỉ các dự án trong diện điều hòa linh hoạt gặp khó, hiện công tác giải ngân nguồn vốn phục hồi cho các dự án nằm trong danh mục được sử dụng nguồn vốn này cũng gặp không ít trắc trở.
Ông Lê Thắng, Giám đốc Ban QLDA 2 cho biết, trong tổng kế hoạch vốn đơn vị được giao năm 2023, có hơn 7.100 tỷ đồng là vốn phục hồi được bố trí cho dự án Quảng Ngãi - Hoài Nhơn. Đến nay, sản lượng giải ngân vốn phục hồi cho dự án đạt hơn 4.460 tỷ đồng (gần 63%).
Đáng lo nhất khi giải ngân nguồn vốn phục hồi hiện nay tiến độ giải phóng mặt bằng dự án bị chậm so với kế hoạch, lượng vốn bố trí GPMB cho các địa phương dự báo không đạt như yêu cầu.
Nỗ lực giải ngân tối thiểu 95% kế hoạch
Vướng mắc trong giải ngân nguồn vốn phục hồi chưa được tháo gỡ, song đại diện Ban QLDA 7 vẫn tự tin khẳng định, trường hợp gặp phải khó khăn khách quan, đơn vị này vẫn phấn đấu đạt 95% kế hoạch vốn được giao.
8 tháng, giải ngân gần 50.000 tỷ đồng
Năm 2023, Bộ GTVT được Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch vốn khoảng 95.222 tỷ đồng. Trong đó, vốn từ Chương trình phục hồi và phát triển KT-XH là 54.549 tỷ đồng, vốn trung hạn là 40.673 tỷ đồng.
8 tháng đầu năm, Bộ GTVT đã phân bổ cơ bản toàn bộ kế hoạch qua 6 đợt giao và điều chỉnh chi tiết, bảo đảm đủ vốn để thực hiện các dự án trọng điểm.
Trong tổng số hơn 49.700 tỷ đồng đã giải ngân trong 8 tháng 2023, giá trị giải ngân nguồn vốn phục hồi đạt hơn 27.000 tỷ đồng; vốn trung hạn giải ngân 22.630 tỷ đồng.
Trong tổng số hơn 13.100 tỷ đồng vốn được giao (gồm cả 305 tỷ đồng được bổ sung), hiện sản lượng giải ngân của Ban QLDA 7 đạt gần 7.300 tỷ đồng, đạt hơn 55% kế hoạch. Dự kiến hết tháng 9/2023, giá trị giải ngân của Ban sẽ đạt hơn 8.000 tỷ đồng (đạt 61%), cơ bản đạt kế hoạch đề ra và đạt theo mặt bằng chung của Bộ GTVT.
Là một trong các đơn vị có tỷ lệ giải ngân cao với hơn 5.600 tỷ đồng được giải ngân tính đến ngày 11/9/2023 (trên tổng số hơn 9.558 tỷ đồng), ông Phùng Tuấn Sơn cho biết, dự kiến năm 2023, Ban QLDA Thăng Long sẽ giải ngân được hơn 9.518 tỷ đồng, đạt 99,6% tổng số vốn được giao (hơn 9.558 tỷ đồng).
Bám đuổi kế hoạch, giải ngân 100% số vốn được giao (10.908 tỷ đồng) là mục tiêu đang được Ban QLDA 6 đặt ra.
Theo ông Trần Hữu Hải, Giám đốc Ban QLDA 6, từ đầu năm đến nay, giá trị giải ngân của đơn vị đã đạt hơn 7.000 tỷ đồng, đạt hơn 64% kế hoạch.
Gần 3.900 tỷ đồng còn lại tập trung chủ yếu ở 5 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam, gồm Nghi Sơn - Diễn Châu (600 tỷ đồng), Diễn Châu - Bãi Vọt (701 tỷ đồng), Vũng Áng - Bùng (960 tỷ đồng), Bùng - Vạn Ninh (822 tỷ đồng), Dự án thành phần 2 cao tốc Khánh Hoà - Buôn Ma Thuột (670 tỷ đồng).
Thách thức lớn nhất với hiệu quả giải ngân các dự án hiện nay là tiến độ GPMB. Ban QLDA 6 đang tích cực đề nghị các địa phương đẩy nhanh hoàn thiện các thủ tục, sớm tháo gỡ các vướng mắc trên để các dự án tăng tốc.
Đại diện Vụ Kế hoạch - Đầu tư cho rằng, dù kết quả giải ngân của Bộ GTVT thường xuyên được duy trì ở mức cao hơn mức trung bình chung của cả nước, song nhiệm vụ trước mắt còn nặng nề khi sản lượng trong những tháng cuối năm 2023 còn hơn 45.000 tỷ đồng.
Riêng tháng 9/2023, kế hoạch các chủ đầu tư, ban QLDA đăng ký khoảng hơn 7.400 tỷ đồng. Ngoài việc hoàn thành kế hoạch giải ngân từng tháng cần phải có giải pháp đẩy mạnh giải ngân để bù phần bị chậm trong 8 tháng đầu năm (khoảng 3.000 tỷ đồng).
Thực hiện mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn đăng ký và quyết tâm phấn đấu giải ngân 95% kế hoạch vốn được Thủ tướng Chính phủ giao, tinh thần chỉ đạo xuyên suốt của Bộ GTVT là đã giao phải tiêu, phải tìm mọi giải pháp, có phương án điều hòa vốn hợp lý trong nội bộ các dự án của từng đơn vị.
Đảm bảo giải ngân tối đa vốn phục hồi phát triển KT-XH
Trao đổi với Báo Giao thông, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi khẳng định, những dự án mà có kế hoạch vốn thì Chính phủ luôn bố trí đầy đủ, không thiếu.
"Không có chuyện thiếu tiền nếu như đã có đầy đủ kế hoạch. Nhưng giải ngân được hay không là do nhà thầu có khối lượng thi công hay không", ông Chi nhấn mạnh.
Trong khi đó, đại diện Bộ KH&ĐT cho biết, tính đến ngày 6/9/2023, số vốn còn lại chưa phân bổ chi tiết là 52.145,171 tỷ đồng (chiếm 7,4% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).
Nguyên nhân các bộ, cơ quan trung ương và địa phương chưa phân bổ chi tiết 100% cho các nhiệm vụ, dự án chủ yếu là của các dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.
Các dự án này sau khi được Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch vốn tại Quyết định số 888/QĐ-TTg ngày 24/7/2023 đang trong quá trình trình các cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt quyết định đầu tư dự án làm cơ sở để phân bổ kế hoạch.
Bộ KH&ĐT đã có văn bản hướng dẫn các bộ, cơ quan trung ương, địa phương thực hiện điều chỉnh vốn năm 2023.
Tuy nhiên, Bộ Tài chính có Văn bản số 7973 nêu vướng mắc trong việc thực hiện điều chỉnh vốn theo Điều 67 Luật Đầu tư công.
Tại Văn bản 9351 ngày 31/8/2023, Bộ Tài chính tiếp tục nêu các khó khăn, vướng mắc, đề nghị Bộ KH&ĐT hướng dẫn một số nội dung.
Tuy nhiên, Bộ KH&ĐT khẳng định, các kiến nghị của Bộ Tài chính là không có căn cứ pháp lý và không phù hợp với quy định Luật Đầu tư công, chủ trương của Quốc hội, Chính phủ.
Theo Bộ KH&ĐT, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương có thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương năm 2023 từ dự án, nhiệm vụ của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội giải ngân chậm sang nhiệm vụ, dự án thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 có khả năng hấp thụ vốn và ngược lại, không phân biệt ngành, lĩnh vực, bảo đảm giải ngân tối đa số vốn của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.
Hồng Hạnh
