Bộ trưởng hoàn toàn đồng tình với ý kiến của đại biểu Nguyễn Văn Huy là cần đưa hoạt động dạy thêm vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện để có cơ sở pháp lý xử lý bên ngoài trường học, đồng thời mong chính quyền địa phương và phụ huynh phối hợp thực hiện.
Dạy thêm biến tướng, "lách luật" mở lớp, "găm bài, gợi mở đề kiểm tra"
Thảo luận ở hội trường về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, sáng 20/11, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Nguyễn Văn Huy (Thái Bình) phản ánh thực trạng thời gian gần đây tình trạng dạy thêm trái quy định có chiều hướng gia tăng, gây bức xúc cho nhân dân, tạo áp lực lớn cho học sinh, nhất là học sinh tiểu học.
Trong khi Điều 4, Thông tư 17 của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã quy định các trường hợp cụ thể không được dạy thêm, song tình trạng này vẫn biến tướng, "bào mòn niềm tin" của cử tri và nhân dân, ảnh hưởng tới hình ảnh của nhà giáo chân chính...
"Những lớp học thêm bên ngoài do giáo viên nhà trường "lách luật" mở lớp, gợi ý cho phụ huynh và rộng cửa đón học sinh chính khóa. Bài học trên lớp thì lửng lơ, nửa chừng, sẽ được tiếp nối ở lớp học thêm. Bài kiểm tra đúng dạng, đúng đề chỉ được hé lộ ở lớp học thêm. Điểm số chênh lệch giữa học sinh đi học và không học thêm khiến phụ huynh bức xúc", đại biểu nhấn mạnh. Nhiều gia đình "quay cuồng" chạy theo lịch học thêm; chi phí cho học thêm là khoản tiền lớn nhất trong nhiều gia đình.
Mặt khác, theo ĐBQH Nguyễn Văn Huy, thẳng thắn nhìn nhận vào thực tế đời sống của đại bộ phận giáo viên hiện nay thì dạy thêm là giải pháp để cải thiện thu nhập, nâng cao mức sống. Điều đó là chính đáng, bởi "nếu bác sĩ có thể mở phòng khám tư sau giờ hành chính và nhiều người ở các ngành nghề khác có thể bôn ba ngoài giờ làm việc để tăng thu nhập thì nhà giáo dạy thêm là quyền lợi chính đáng".
Cùng với đó, cán cân cung - cầu trong giáo dục là cơ hội cho giáo viên có thể kiếm thêm thu nhập cho cuộc sống cá nhân. Khi học sinh muốn ôn luyện kiến thức chưa vững, muốn rèn luyện thêm năng lực nâng cao, sẵn sàng cho các kỳ thi tuyển sinh, chuyển cấp, thi học sinh giỏi... thì các lớp học thêm là địa chỉ tin cậy để người học tìm đến. "Việc học thêm nếu xuất phát điểm từ nguyện vọng chính đáng của người học thì không đáng bị lên án", ông khẳng định.
Từ đó, ĐBQH tỉnh Thái Bình cho rằng, vấn đề cử tri và nhân dân mong muốn là quy định và tổ chức thực hiện việc dạy thêm, học thêm như thế nào cho lành mạnh và đúng quỹ đạo? Để những người thầy chân chính có cơ hội cải thiện thu nhập, học sinh có nguyện vọng chính đáng bổ trợ và nâng cao năng lực được hỗ trợ điều kiện tiếp cận chất lượng giáo dục uy tín. Và những lớp học thêm tai tiếng vì "găm bài", vì "gợi mở đề kiểm tra" phải bị xử lý một cách nghiêm khắc và quyết liệt?
Để trả lại sự trong sạch cho môi trường dạy thêm, học thêm, đại biểu Nguyễn Văn Huy kiến nghị Bộ GD&ĐT cần nhanh chóng và khẩn trương sửa đổi các quy định liên quan để quản lý hiệu quả, sâu sát, thiết thực và hài hòa lợi ích của học sinh, phụ huynh và giáo viên. Bên cạnh đó, cần quan tâm siết chặt hơn chất lượng các giờ học chính khóa cũng như thay đổi tư duy thi cử và "cởi trói" bớt áp lực học hành.
Ông cũng kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm tham mưu trình để cơ quan có thẩm quyền quyết định đưa dạy thêm, học thêm vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
Thiếu cơ chế quản lý, giám sát việc dạy thêm ngoài nhà trường
Phát biểu giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ đã dành sự quan tâm sâu sắc đến ngành giáo dục, cảm ơn toàn thể cử tri và nhân dân cả nước đã đồng hành với sự nghiệp giáo dục chung của đất nước... Bộ trưởng cho biết, Bộ đã trả lời 100% các kiến nghị của cử tri được chuyển qua Ban Dân nguyện với số lượng lớn; nhiều ý kiến giúp ích nhiều trong việc rà soát, xem xét các chính sách...
Về câu chuyện dạy thêm, học thêm, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, từng có ý kiến chất vấn ông, liệu "ngày nào Bộ trưởng có thể "quét sạch" việc dạy thêm, học thêm trên toàn cõi Việt Nam"? Ông khẳng định đây là việc rất lớn mà Bộ đã từng trực tiếp phân tích, trả lời.
"Có thể nói, dạy thêm, học thêm hay nguyện vọng học tập ngoài nhà trường là nhu cầu thực tế, đây là hoạt động đa dạng mà Bộ GD&ĐT đã có nhiều văn bản quy định, trong đó có Thông tư 17 quy định để kiểm soát hoạt động dạy thêm, học thêm trong khuôn khổ nhà trường...", Bộ trưởng thông tin. Tuy nhiên, đối với môi trường ngoài nhà trường thì Bộ GD&ĐT thừa nhận còn thiếu cơ sở pháp lý để quản lý, giám sát, điều tiết.
Bộ từng có văn bản số 1534 gửi Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội và Bộ Kế hoạch và Đầu tư; văn bản số 2026 năm 2020 gửi Chính phủ đề nghị bổ sung việc dạy thêm, học thêm vào danh mục các ngành nghề kinh doanh có điều kiện, tuy nhiên đến nay vẫn chưa được chấp thuận. "Tôi hoàn toàn đồng tình với ý kiến của đại biểu Nguyễn Văn Huy là cần đưa hoạt động này vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện để có cơ sở pháp lý xử lý bên ngoài trường học" - "Tư lệnh" ngành giáo dục nêu quan điểm.
Song, trước thực tế có 53.000 trường học, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng mong chính quyền địa phương trên địa bàn phối hợp cùng Bộ GD&ĐT kiểm soát việc này. Cụ thể là quan tâm việc kiểm tra, giám sát trong trường theo ngành dọc, bên trong trường học, đồng thời mong quý vị phụ huynh phối hợp nhà trường, ngành giáo dục thực hiện việc này.
"Việc con học thêm nhiều cũng có người xuất phát từ nhu cầu của phụ huynh. Có bố mẹ vừa muốn cho con học, vừa gửi cô trông luôn; có bố mẹ con học 1 ca chưa yên tâm, nghe ở đâu thầy cô tốt thì chở đi học 3 - 4 ca, tác động sự căng thẳng việc học đối với trẻ em. Mong phụ huynh phối hợp trong việc này", Bộ trưởng dẫn chứng. Đối với thông tin ĐBQH Nguyễn Văn Huy đề cập về trường họp giáo viên bớt kiến thức để dạy thêm, Bộ trưởng mong đại biểu chỉ rõ đó là ai, người nào, ở đâu để phối hợp UBND tỉnh Thái Bình xử lý.
