Pháp luật hiện hành không quy định cho phép bán vé số qua internet và việc “mua vé số hộ”. Việc một số tổ chức, cá nhân kinh doanh xổ số qua internet là trái quy định của pháp luật do các đơn vị này không được cấp phép kinh doanh xổ số, phương thức phân phối vé không đúng với quy định”, Bộ Tài chính khẳng định. Tuy nhiên, sau văn bản yêu cầu dừng hoạt động mua bán xổ số online của Bộ Tài chính được công bố, nhiều ý kiến cho rằng cách làm kiểu “không quản được thì cấm” của Bộ Tài chính là không hợp lý.
Theo phản ánh của nhiều người bán vé số, việc mua vé số online là một nhu cầu phát sinh trong thời đại bùng nổ internet, đặc biệt trong thời kỳ COVID- 19 hoành hành, việc hạn chế đi lại, tiếp xúc đã khiến cho nhu cầu mua vé số online nở rộ. Điều này đã được nhiều người duy trì như một thói quen tiện ích, giúp thúc đẩy doanh thu bán vé số của các đại lý, nhất là vào những lúc thời tiết không thuận lợi, thời điểm quay số cận kề hoặc ví lý do công việc, khách hàng không thể đi mua vé số trực tiếp được.
Đáng lưu ý hơn, việc mua bán vé số online cũng góp phần thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt theo chủ trương của Chính phủ. Theo Hội đồng Xổ số kiến thiết khu vực miền Nam, doanh thu xổ số truyền thống 6 tháng đầu năm 2023 đạt 68.843 tỷ đồng, tăng 16,41% so với cùng kỳ năm 2022; tỷ lệ tiêu thụ bình quân đạt 98,46%/doanh số phát hành; lợi nhuận thực hiện đạt gần 8.800 tỷ đồng, tăng 10,45%; đặc biệt là nộp ngân sách đạt 22.031 tỷ đồng, tăng 25,06% so với cùng kỳ năm 2022 và đạt 60,94% kế hoạch năm. Thế nhưng, theo phản ánh của một cửa hàng trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, doanh số bán xổ số qua kênh online hiện chiếm tới 60%. Bởi vậy, thực hiện theo quy định của Bộ Tài chính, khi không có kênh bán online, cửa hàng đã giảm hơn một nửa số vé phát hành.
Trong phản hồi của mình, Bộ Tài chính dẫn kinh doanh xổ số là ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định của Luật Đầu tư, các Nghị định của Chính phủ (Nghị định số 30/2007/NĐ-CP ngày 01/3/2007 của Chính phủ về kinh doanh xổ số, Nghị định số 78/2012/NĐ-CP ngày 05/10/2012 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 30/2007/NĐ-CP ngày 01/3/2007 của Chính phủ về kinh doanh xổ số).
Theo đó, hoạt động kinh doanh xổ số chịu sự kiểm soát chặt chẽ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; Chỉ có doanh nghiệp được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xổ số mới được phép tổ chức hoạt động kinh doanh xổ số. Hiện nay cả nước có 64 doanh nghiệp kinh doanh xổ số bao gồm 63 doanh nghiệp nhà nước kinh doanh xổ số truyền thống tại các tỉnh, thành phố và Công ty Xổ số điện toán Việt Nam (Vietlott) kinh doanh xổ số điện toán trên phạm vi cả nước.
Về phương thức phân phối, theo quy định của pháp luật về kinh doanh xổ số, vé xổ số truyền thống chỉ được phép phân phối thông qua các Công ty Xổ số kiến thiết, bán trực tiếp cho khách hàng hoặc phân phối qua hệ thống đại lý xổ số có ký kết hợp đồng đại lý với Công ty Xổ số kiến thiết; đối với vé xổ số điện toán của Vietlott chỉ được phân phối thông qua thiết bị đầu cuối của các đại lý ký kết hợp đồng đại lý với Vietlott và điện thoại (SMS). “Như vậy, pháp luật hiện hành không quy định cho phép bán vé số qua internet và việc “mua vé số hộ”.
Việc một số tổ chức, cá nhân kinh doanh xổ số qua internet là trái quy định của pháp luật do các đơn vị này không được cấp phép kinh doanh xổ số, phương thức phân phối vé không đúng với quy định”, Bộ Tài chính khẳng định. Bộ Tài chính chỉ ra một số trang web mua hộ, phân phối sản phẩm xổ số trong nước như vesohung.online, muahoveso.vn, luckybest.vn, mylucky.com.vn, gimolott.vn, vesoonlines.com...
Cùng với đó là dịch vụ mua hộ thông qua ví điện tử một số ngân hàng thương mại như Sacombank, ví điện tử Zalo Pay, Viettel Pay, Momo; thông qua ứng dụng các doanh nghiệp tự lập trên không gian mạng như Mobilott, LuckyBest, Vicon, Lucky Lotter, Vé số Mỹ Việt... Bộ Tài chính cho rằng các trang web mua hộ, phân phối sản phẩm xổ số truyền thống trong nước là vi phạm quy định về phương thức phân phối và địa bàn phân phối.
Bộ Tài chính đã chỉ ra một số tồn tại, hạn chế khi mua bán xổ số online. Cụ thể, việc mua hộ vé xổ số truyền thống trong nước, vé xổ số điện toán qua internet gây khó khăn trong công tác quản lý, điều hành thị trường xổ số của cơ quan quản lý, lợi dụng danh nghĩa mua hộ vé xổ số các tổ chức này có thể sẽ tổ chức cho người chơi tham gia dự thưởng trực tiếp để tìm kiếm lợi nhuận, gây thất thu cho ngân sách nhà nước do không phải nộp thuế, chi phí in vé, tổ chức mở thưởng,.. tương tự như số lô, số đề lợi dụng kết quả xổ số để kinh doanh bất hợp pháp.
Các hoạt động này tiềm ẩn nhiều rủi ro gây mất trật tự an toàn xã hội. Bên cạnh đó, việc mua bán online cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người chơi, vì có thể bị chiếm đoạt tiền trong tài khoản dự thưởng, bị ép phải chia giải thưởng do bên mua hộ giữ vé. Quyền lợi của người trúng thưởng xổ số không được bảo đảm. Điều này, ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh xổ số, ảnh hưởng đến tính công khai, minh bạch trong hoạt động kinh doanh xổ số của các doanh nghiệp. Đồng thời, ảnh hưởng đến uy tín, mất niềm tin của người chơi đối với hoạt động kinh doanh của Công ty Xổ số kiến thiết do nhà nước là chủ sở hữu trong trường hợp bên mua hộ vé xổ số không thực hiện trả thưởng mà chiếm đoạt số tiền trúng thưởng của khách hàng trúng thưởng.
Riêng với trường hợp mua hộ vé Vietlott mà vé trúng giải Jackpot lớn có thể xảy ra khả năng không trả vé cho người trúng thưởng do trang web/ứng dụng biến mất trong khi việc chụp ảnh vé xác nhận chưa phải là bằng chứng để chứng minh việc sở hữu, ảnh hưởng đến uy tín của Vietlott. Ngoài ra, việc nhận giải thưởng hộ còn liên quan đến rủi ro về rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng cho biết tại Chỉ thị 16/CT-TTG ngày 27/5/2023 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tổ chức đánh bạc và đánh bạc có giao Bộ Tài chính phối hợp với các địa phương tăng cường quản lý hoạt động kinh doanh xổ số, không để đối tượng lợi dụng tổ chức đánh bạc và đánh bạc dưới hình thức mua số lô, số đề hoặc phân phối vé xổ số không đúng phương thức.
“Căn cứ quy định của pháp luật hiện hành, để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người mua xổ số, để đảm bảo thị trường hoạt động lành mạnh, Bộ Tài chính, các Bộ, ngành và UBND các tỉnh, thành phố đang phối hợp rà soát, kiểm tra để chấn chỉnh các hành vi cố tình làm trái quy định của pháp luật. Đây là biện pháp quản lý của các cơ quan quản lý nhà nước để hoạt động kinh doanh xổ số tuẩn thủ đúng quy định của pháp luật, đảm bảo an ninh trật tự an toàn xã hội”, Bộ Tài chính cho biết.
