Thỏa thuận Nga-Israel về Iran và cái gật đầu của Donald Trump

Iran đã rút hoàn toàn khỏi Nam Syria?

Phát biểu trước truyền thông quốc tế hôm 20/7, Đại sứ Nga tại Syria Alexander Kinshchak khẳng định không có lực lượng Iran nào ở Nam Syria.

Đại sứ Alexander Kinshchak tuyên bố: "Vấn đề đã được giải quyết. Căn cứ vào nhiều nguồn tin khác nhau cho thấy, hiện Iran và lực lượng họ hậu thuẫn đã không có mặt tại Nam Syria".

Trong khi đó, theo nguồn tin quân sự Syria, toàn bộ quyền kiểm soát biên giới phía Nam của Syria, bao gồm cả khu vực al-Tanf - nơi có một căn cứ quân sự của Mỹ, sẽ được bàn giao cho các lực lượng chính phủ Syria.

"Tất cả các khu vực trên biên giới (phía nam) sẽ được chuyển giao cho chính phủ Syria, một thỏa thuận về Lực lượng Giám sát không can dự của Liên hợp quốc (UNDOF) sẽ được nối lại trên Cao nguyên Golan, sự hiện diện của các lực lượng Iran ở khu vực biên giới không được chấp thuận" - nguồn tin cho biết.

Cung với đó, Israel và Nga đã đồng ý triển khai các lực lượng quân chính phủ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad gần biên giới phía bắc Israel.

Thông tin này được đưa ra một ngày sau khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu lặp lại những tuyên bố trước đó của ông về việc rằng, nhà nước Do Thái sẽ không bao giờ chấp nhận “bất kỳ sự hiện diện quân sự nào của Iran ở bất cứ nơi nào tại Syria”.

Việc lực lượng Iran rút lui hoàn toàn khỏi Nam Syria cho thấy, Moscow và Damascus đã nhượng bộ Tel Avip rất nhiều. Nga hứa sẽ đảm bảo rằng lực lượng trung thành với chính phủ Syria được triển khai gần biên giới Israel-Syria sẽ không bao gồm lực lượng Iran và phong trào Hezbollah của Lebanon.

Tuy nhiên, báo cáo của các phương tiện truyền thông vẫn chưa được các nhà chức trách Syria xác nhận. Thứ trưởng Ngoại giao Nga Mikhail Bogdanov cũng nói rằng, chính quyền Moscow không có thông tin gì về thỏa thuận đã đạt được giữa các quốc gia mà giới truyền thông đưa tin.

Iran đã huy động lực lượng vũ trang người Shiite lớn để giúp đỡ Syria

Mối quan hệ giữa Tehran và Tel Aviv có lịch sử căng thẳng lâu dài nhiều thập kỷ. Nhà nước Cộng hòa Hồi giáo từ trước đến nay không công nhận quyền tồn tại của Nhà nước Do Thái, trong khi đó, Tel Avip tuyên bố rằng Tehran đang phát triển vũ khí hạt nhân để tiêu diệt họ.

Israel còn nhiều lần cáo buộc Syria triển khai quân đội Iran và các lực lượng người Shiite được Iran hậu thuẫn như Hezbollah Lebanon ở Cao nguyên Golan, và cáo buộc các lực lượng này đã nhiều lần bắn tên lửa vào lãnh thổ Israel.

Để đáp trả, Tel Aviv đã tiến hành các cuộc không kích trên lãnh thổ Syria, tuyên bố rằng họ nhắm vào các nhóm dân quân được kiểm soát bởi Iran, ngược lại, Tehran đã phủ nhận những cáo buộc.

Căng thẳng kéo dài giữa hai quốc gia đã leo thang cao hơn vào hồi đầu tháng 5, sau khi cuộc tấn công của Không quân Israel vào hàng chục mục tiêu mà nó gọi là "căn cứ quân sự Iran" ở Homs và Damascus. Còn Iran một lần nữa nhắc lại rằng, họ không có căn cứ tại Syria, mà chỉ có các cố vấn quân sự giúp chính phủ của ông Assad chống khủng bố.

Bình luận về vụ tấn công, chính quyền Damascus nhấn mạnh rằng, Syria phản đối tất cả các cuộc tấn công của lực lượng Israel trên lãnh thổ của một đất nước có chủ quyền và sẽ không ngần ngại tấn công các mục tiêu quân sự của Israel vì họ có quyền tự vệ.

Thỏa thuận ngầm Nga-Israel và cái gật đầu của Donald Trump

Mặc dù không thừa nhận về thỏa thuận nói trên nhưng theo tuyên bố của Đại sứ Alexander Kinshchak, đến nay lực lượng Iran đã hoàn toàn không có mặt tại Nam Syria. Điều này cho thấy, có thể một thỏa thuận ngầm giữa các bên đã bắt đầu có hiệu lực.

Israel có thể chính thức xác nhận sự kiểm soát của Damascus đối với miền nam Syria để đổi lấy việc Nga đàm phán với Iran về việc kéo các nhóm vũ trang liên kết của họ khỏi Cao nguyên Golan, tờ Washington Post đưa tin, trích dẫn các nguồn tin trong Nhà Trắng.

Theo tờ báo Mỹ, thỏa thuận đã đạt được giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và sau đó đã được thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Vladimir Putin tại Helsinki-Phần Lan hôm 16/7 vừa qua.

Các nguồn tin của tờ Washington Post cho rằng, Netanyahu đã đưa ra thỏa thuận sau những tiến bộ trong chiến dịch quân sự gần đây của quân đội Syria ở tỉnh miền nam Daara và sau khi nhận ra rằng, Mỹ đã quyết định sẽ không tiếp tục “in dấu giày trên mảnh đất Syria”.

Theo các nguồn tin giấu tên, thỏa thuận quy định rằng Israel sẽ đồng ý để Damascus nắm quyền kiểm soát các tỉnh miền Nam và biên giới với Israel. Đổi lại, Moscow cam kết sẽ thuyết phục Iran để giữ các nhóm vũ trang mà họ kiểm soát ở Syria, cách xa biên giới Israel ít nhất 80km (50 dặm).

Hơn nữa, Moscow cũng bị cáo buộc không công khai phản đối Không quân Israel đánh vào các vị trí của Iran tại Syria, nếu Tehran triển khai ở đây các tên lửa chiến lược hoặc các hệ thống tên lửa phòng không như Bavar-373 (tự chế) hay S-300 PMU2 (mua của Nga).

Washington Post lưu ý rằng, các nguồn của nó không nắm được tất cả thông tin liên quan đến thỏa thuận và không chắc liệu Trump có thuyết phục được Lầu Năm Góc ủng hộ nó hay không, vì Tổng thống Mỹ đã không thông báo đầy đủ về nội dung các cuộc hội đàm của ông với Putin ở Helsinki .

Các tổng thống Hoa Kỳ và Nga đã thảo luận về vấn đề hòa bình cho Syria và đồng ý hợp tác về vấn đề đảm bảo an ninh trên biên giới Syria với Israel.

Ông Putin đã gợi ý và được ông Trump chấp nhuận về việc đưa tình trạng Cao nguyên Golan trở lại quy định trong Thỏa thuận Phân tách Lực lượng năm 1974, quy định việc tạo vùng đệm giữa lực lượng Syria và Israel dưới sự giám sát của Lực lượng Quan sát viên của Liên Hiệp Quốc.

Đại tá Mojtaba Zolfaqar Nasab, Tư lệnh Lữ đoàn đặc nhiệm 45 của Iran , được cho là đã sang Syria chỉ huy Lữ đoàn Afghans Fatemiyoun (người Shiite Afghanistan) ngày 11 tháng 4 năm 2016 tại Hani Touman, phía tây nam của Aleppo

Những nhượng bộ của Mỹ và Israel về việc Quân đội Syria kiểm soát toàn bộ miền Nam và áp sát cao nguyên Golan không thể tách rời khỏi sự kiện Iran rút toàn bộ lực lượng khỏi Nam Syria và mối quan hệ căng thẳng giữa hai nước này trong thời gian qua.

Israel đã cáo buộc Iran trong những năm qua vẫn tiếp tục âm thầm phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo liên lục địa, bất chấp việc nước này đã ký Thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 (Iran Nuclear Deal - IND, hay còn gọi là Kế hoạch Hành động chung Toàn diện - JCPOA).

Không chỉ có vậy, Tehran còn tăng cường hỗ trợ cho các nóm vũ trang chống Israel như Hamas, Hezbollah; đồng thời gia tăng sự hiện diện quân sự ở Syria với hàng chục nghìn tay súng người Shiite được họ hậu thuẫn và kho vũ khí tên lửa rất lớn, âm mưu sử dụng lãnh thổ Syria làm bàn đạp tấn công Israel.

Giới chức lãnh đạo Tel Avip khẳng định sẽ tấn công bất cứ mục tiêu nào của Iran trên lãnh thổ Syria cho đến khi họ không còn hiện diện ở đây, ngược lại, Tehran cảnh cáo Israel sẽ phải trả giá đắt nếu tiếp tục có những hành động ngang ngược nhằm vào nước này.

Mặc dù, giới chức lãnh đạo Syria và Iran vẫn lên tiếng cứng rắn nhưng giới quan sát cho rằng, vì lợi ích toàn cục, Nga và Syria phải nhượng bộ Israel vì lo ngại sự hiện diện quân sự của Iran ở sát biên giới phía Bắc Israel sẽ khiến Tel Aviv nổi khùng và từ bỏ nguyên tắc "không can thiệp quân sự vào Syria, không tìm cách lật đổ chính quyền Assad", khiến tình hình Syria thêm rối ren, ảnh hưởng đến tiến trình chính trị đang bắt đầu.

Ngược lại, trong bối cảnh đang phải căng sức đối phó với các lệnh trừng phạt mới toàn diện hơn, có quy mô lớn hơn, cấp độ cao hơn của Mỹ; Iran cũng không muốn gia tăng thêm căng thẳng với địch thủ lớn Israel.

Việc rút ra xa biên giới Israel khoảng 80km của nước này cũng chỉ là “một bước lùi tạm thời”, bởi họ vẫn không phải chấm dứt hoàn toàn sự hiện diện quân sự ở Syria. Trong thời gian tới, các lực lượng Iran có thể giúp quân chính phủ Syria giải phóng Idlib; đồng thời vẫn có thể khống chế được con đường huyết mạch từ Iran sang Syria, đến Lebanon.

Thủ tướng Israel bị quốc hội tước quyền phát động chiến tranh Quốc hội Israel thay đổi điều luật cho phép Thủ tướng và Bộ trưởng Quốc phòng có thể cùng nhau đưa ra quyết định tuyên ...

Quân đội Syria chiếm quả đồi chiến lược án ngữ biên giới Israel Quân đội Syria chiếm lại được một cứ điểm phòng thủ gần biên giới Israel vốn rơi vào tay phiến quân từ năm 2014.