Năm 25 trước Công nguyên, vó ngựa của đế chế La Mã đã in dấu ở nơi đây. Và rồi cổng khải hoàn môn, pháo đài, nhà hát cổ đại... cũng đã được xây dựng từ độ cao gần 600m so với mực nước biển, khiến thung lũng Aosta, một vùng rất nhỏ, nằm ở mép của chiếc ủng Italy, đã được ví như “Rome trên dãy Apls”.
 Hành trình khám phá Dubai tráng lệ của 9X Việt |
 Choáng ngợp với sổ đỏ, siêu xe, vàng đeo trĩu cổ của cô dâu chú rể xứ Nghệ |
 |
| Từ một ngôi nhà ở Courmayer có thể nhìn thấy rặng núi tuyết Alps với đỉnh Mont Blanc. |
Điểm dừng chân bất ngờ
Trong hành trình Bắc Ý kéo dài hơn 3 tuần trên xe tự lái của chúng tôi ban đầu tuyệt nhiên không có cái tên Aosta. Thay vào đó là những thành phố lừng danh trên bản đồ du lịch: Milan, Verona, Bologna, Siena, Florence, Genoa... Chỉ có một chút thay đổi vào phút cuối, chúng tôi cần tìm một điểm dừng chân giữa đường trên cung đường dài từ Genoa, thành phố cảng cổ xưa nhất Châu Âu, quê hương nhà thám hiểm Colombus, quay về Lausanne (Thuỵ Sĩ), để trở lại điểm xuất phát, sân bay Frankfurt (Đức). Dò trên google map, và... thấy Aosta. Một khoảng dừng lý tưởng thuần về địa lý, nhưng hứa hẹn tuyệt vời hơn khi kề bên Aosta tôi nhìn thấy một địa danh mà bất cứ ai ham mê chu du và thám hiểm cũng phải nhói tim khi nhắc tới: Ngọn núi trắng Mont Blanc.
Chủ quan với quãng đường không đầy 150km từ Genoa tới Aosta song tôi quên mất rằng mình sẽ ngược từ biển lên dãy núi vĩ đại nhất của Châu Âu, Alps, nên khi Navi (thiết bị dẫn đường trên xe hơi) báo hiệu đã chạm bánh lên vùng đất cổ thì trời đã tối dù mùa hè ở đây mặt trời chỉ thực sự lặn sau 20h, con đường dẫn tới ngôi nhà leo dốc và ngoắt ngoéo kinh người.
Cho tới khi yên vị trong căn nhà tiện nghi vốn là nhà nghỉ mùa đông của một gia đình người Ý, có một tầng hầm, một tầng áp mái, một sân vườn lớn cả trăm mét vuông, với mức giá thuê... giật mình, 50USD/đêm cho tất tật, mở cửa bước ra sân thượng, tôi mới biết mình đang ở trên sườn núi, toàn bộ thung lũng đang nhấp nháy ánh đèn như sao sa dưới kia, là Trung tâm Aosta. Và sớm hôm sau, bức tranh đêm qua đã được thay bảng màu hoàn toàn mới, thung lũng những mái ngói lô xô được bao bọc bốn bên bởi những ngọn núi trắng. Hoá ra không chỉ có Mont Blanc, thung lũng Aosta là nơi có thể chiêm ngưỡng cả 4 đỉnh: Cervino, Monte Rosa, Gran Paradiso và “vua của các đỉnh”, Mont Blanc, với nhiều khu vực trượt tuyết nổi tiếng.
Đó là lý do vì sao Aosta có khá nhiều các biệt thự, căn hộ “nhà nghỉ mùa đông” của các gia đình trung lưu Ý và họ cho thuê lại khi không sử dụng với giá rất phải chăng. Mỗi căn như thế có một quản gia, kiểu như “O-sin” ở nhà mình. Nhưng “O-sin” ở đây có xe hơi riêng và cũng đi làm cả ngày, chủ yếu các công việc chân tay, dịch vụ, như bà quản gia căn nhà chúng tôi thuê ở Aosta hôm ấy làm dọn dẹp cho cửa hàng ăn. Chúng tôi chỉ gặp bà bữa tối đầu tiên, bà hướng dẫn tỉ mỉ cách sử dụng các tiện nghi trong nhà, còn bữa tạm biệt thì chỉ ghi giấy lại rồi bỏ chìa khoá trong nhà, sập cửa là đi.
... và những ấn tượng khó quên
Buổi sáng đầu tiên ở Aosta, choáng váng với màu tuyết trắng giữa mùa hè, chúng tôi quyết định lại gần hơn với Mont Blanc. Và thế là con đường miền núi chạy đọc theo dòng sông Dora Baltea nối giữa thị trấn Aosta và Courmayeur - hai trong số ba thị trấn của thung lũng Aosta, mở ra trước mắt chúng tôi những phong cảnh lạ lùng, khác biệt hẳn với các vùng bắc và trung Ý, Lombardy, Liguria, Emilla - Romagna hay Lazio, Tuscany mà tôi đã từng qua. Ấn tượng nhất là đá. Những mái nhà đá, bờ tường đá, các cọc đá trong vườn nho. Lâu đài đá trên đỉnh núi. Có chút gì đó gợi nhớ Hà Giang...
Courmayeur là thị trấn gần Mont Blanc nhất của nước Ý. Từ nơi này có thể nhìn thấy rõ ngọn núi trắng - nóc nhà của Châu Âu. Hãng xe thể thao danh tiếng Maserati cũng vừa quảng bá chương trình thử thách lái xe trên băng tại đây. Nếu có thêm 1-2 ngày nữa, chắc chắn chúng tôi sẽ phải thử làm khách ở nhà hàng cao nhất thế giới và leo cáp lên đỉnh Mont Blanc. Tiếc, vì không còn thời gian nữa, chúng tôi đành quay đầu xe xuống núi. Để rồi lại... choáng vì thứ khác.
Thung lũng Aosta - Valle d’Aosta, nhỏ (là vùng nhỏ nhất của nước Ý) nhưng không hề bé và không chỉ có núi tuyết như tôi tưởng khi “chấm” nó trên bản đồ. Trong vòng bán kính vài chục cây số lái xe, Aosta “bạt ngàn” các di sản, từ thời cổ đại trước công nguyên, khi đế chế La Mã đặt quyền cai trị lên vùng đất xa xôi, cách trở kinh thành này, đến những thăng trầm lịch sử khi Aosta bị giằng xé giữa Pháp và Ý trong suốt thời kỳ trung đại... Hơn 200 năm trước, đại quân của Napoleon kéo vào chinh phục nước Ý cũng chọn thung lũng Aosta là “cao điểm” đầu tiên.
Trải qua hơn 2.000 năm, nhiều công trình văn hoá đã bị chôn vùi, bị phá huỷ, nhưng giờ đây Aosta vẫn là một trong những vùng đất còn lưu giữ nhiều di sản cổ đại và trung đại nhất của Châu Âu. Aosta vẫn còn những cây cầu cổ, những con đường cổ được xây dựng từ nhiều năm trước Công nguyên (Pondel Aqueduct, Pont Saint Martin...), gần chục lâu đài cổ được xây cất từ nhiều thế kỷ trước lừng lững trên các sườn và đỉnh núi, cùng vô số nhà thờ, pháo đài, nhà hát cổ đại... “Thành Rome trên dãy Apls” là như thế.
Tất nhiên chúng tôi không có đủ thời gian để trải nghiệm hết các di sản lịch sử và văn hoá giàu có của vùng đất Aosta, đành ngậm ngùi dành một ngày duy nhất còn lại để đi bộ ở phố cổ của thị trấn Aosta, thủ phủ của vùng Aosta. Từ Khải hoàn môn - cổng thành bằng đá, con đường đá gần dẫn chúng tôi vào trung tâm một thành phố đi bộ 100%, trừ có xe của cảnh sát, xe giao hàng và xe của người tàn tật.
Chỉ trong một diện tích bàn cờ vài cây số vuông chen chúc 15 công trình kiến trúc cổ có niên đại kéo dài từ thế kỷ thứ nhất trước công nguyên đến thế kỷ XIX. Thật bất ngờ khi dạo bước trên những viên đá cổ trong nhà hát cổ đại Teatro Romano, hay khi dạo bước trên cầu xuyên qua bức tường thành Porta Praetoria mà mỗi viên đá mang theo nó một lịch sử bi tráng hàng ngàn năm... Cái hay là ở Aosta cái cổ đại sống cùng cái đương đại một cách thật hài hoà, và hơn thế, thật thú vị.
Một nhà hàng nằm ngay bên cổng thành cổ tạo dáng rất “ăn” với cấu trúc tổng thể xung quanh. Một bãi cỏ xanh để tôn lên bức tường cổ. Một quán cà phê nhỏ xinh trông ra đài nước công cộng có nhiều trăm năm tuổi... Đi dạo trên con phố lát đá vòng vèo hay ngồi thưởng thức món phô mai và rượu vang nổi tiếng của vùng núi ở quảng trường trung tâm, vào giáo đường Nhà thờ Đức bà hay mua một món đồ thủ công nho nhỏ (Aosta nổi tiếng về đồ thủ công mỹ nghệ)... để được sống trong cảm giác của nhiều không gian và thời gian...
Và vào cái ngày rời Aosta, quyết định bỏ đường hầm để leo núi bằng 4 bánh, một lần nữa tôi ngợp giữa cung đường đèo tuyết phủ giữa mùa hè Great St.Bernard ở độ cao 2.500m, nơi hơn 200 năm trước đội quân của Napoleon đã tiến vào nước Ý. Aosta, một chốn dừng chân giữa đường, sao cứ níu tôi quay lại?!
https://laodong.vn/du-lich/ngop-giua-thanh-rome-tren-day-alps-562367.ldo
