Từ những xưởng chế tạo bí mật, máy bay không người lái tầm xa của Ukraine đang tấn công sâu vào Nga, gây thiệt hại cho hạ tầng năng lượng.
Những đòn đánh trong bóng tối
Tại một địa điểm bí mật ở vùng nông thôn Ukraine, các nhóm máy bay không người lái được lắp ráp trong đêm, gần như trong im lặng, chuẩn bị cho những đòn tấn công sâu vào lãnh thổ Nga.
Mục tiêu là các cơ sở chiến lược: nhà máy lọc dầu, kho nhiên liệu và trung tâm hậu cần quân sự. Từ mùa hè đến nay, chiến dịch máy bay không người lái tầm xa của Ukraine đã gia tăng mạnh mẽ, tập trung tấn công hạ tầng năng lượng trên khắp nước Nga, khiến hệ thống phòng không của Moskva bị kéo căng.
Được chế tạo từ linh kiện trong mạng lưới xưởng nhỏ rải rác khắp Ukraine, các thiết bị này nay có thể bay xa hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ đầu cuộc chiến. Trong bóng tối, các sĩ quan mặc áo giáp di chuyển nhanh nhẹn, đèn đội đầu phát ánh sáng đỏ để tránh bị phát hiện. Động cơ nổ giật như xe máy cũ, khói xả lan trong đêm không trăng.
Vài phút sau, từng chiếc một cất cánh từ đường băng tạm, hướng thẳng về phía đông. Theo Trung tướng Vasyl Maliuk, người đứng đầu Cơ quan An ninh Ukraine, đến nay đã có hơn 160 cuộc tấn công thành công nhằm vào cơ sở khai thác và lọc dầu của Nga trong năm nay.
Đòn phủ đầu vào hạ tầng năng lượng
Theo các nhà phân tích phương Tây, các cuộc tấn công đã gây thiệt hại nghiêm trọng nhưng chưa mang tính hủy diệt. Máy bay không người lái của Ukraine đã nhiều lần đánh trúng 16 nhà máy lọc dầu lớn, chiếm khoảng 38% công suất lọc dầu danh nghĩa của Nga, theo Viện Carnegie (Mỹ).
Tuy vậy, phần lớn nhà máy đã khôi phục hoạt động sau vài tuần nhờ công suất dự phòng và lượng nhiên liệu dự trữ. Tuy nhiên, chiến dịch này vẫn giúp Kyiv giành thế chủ động trong bối cảnh Mỹ và châu Âu siết chặt trừng phạt năng lượng Nga, còn yêu cầu cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine vẫn bị đình trệ.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong cuộc họp báo chung với các quan chức cấp cao của nước này, ngày 31/10/2025. (Ảnh: REUTERS)
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định khả năng tấn công tầm xa được cải thiện đã “gây thiệt hại thực sự” cho Moskva, buộc Nga phải nhập khẩu nhiên liệu và giảm xuất khẩu.
“Chúng tôi tin rằng họ đã mất tới 20% nguồn cung xăng, trực tiếp do các đòn tấn công của chúng tôi”, ông Zelensky phát biểu trong cuộc họp báo tại Kyiv.
Phần lớn phi đội hiện do Ukraine tự sản xuất. Mẫu Liutyi (“Dữ tợn” trong tiếng Ukraine) - loại máy bay cao ngang thắt lưng, thân tròn dài, cánh đuôi tam giác - được lắp ráp thủ công, dễ cất giấu và liên tục cải tiến để vượt qua vùng không phận bị giám sát. Một số mẫu mới có thể đánh trúng mục tiêu trong bán kính 1.000 km, với chi phí chỉ khoảng 55.000 USD/chiếc.
Nga mất “vùng an toàn”
“Ukraine đang ngày càng tiến bộ trong việc mang chiến tranh vào bên trong lãnh thổ Nga”, ông Adriano Bosoni, Giám đốc phân tích của hãng tư vấn rủi ro RANE, nhận định. Theo ông, chiến lược này dựa trên “làm suy kiệt năng lực hậu cần”: buộc Nga phải phân tán phòng không và điều chỉnh tuyến tiếp vận, từ đó giảm khả năng duy trì chiến dịch quy mô lớn.
Lửa bốc lên tại một cơ sở chứa dầu ở Bryansk, Nga, sau vụ tấn công bằng máy bay không người lái mà Moscow cho là do Ukraine thực hiện hồi 19/1/2024. (Ảnh: Bộ Tình trạng Khẩn cấp Nga/Reuters.)
Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết các đợt tấn công lặp lại đã làm giảm khoảng 500.000 thùng/ngày công suất lọc dầu của Nga, gây thiếu hụt trong nước và buộc cắt giảm xuất khẩu dầu diesel, nhiên liệu máy bay.
Tại bãi phóng bí mật, người chỉ huy có biệt danh “Fidel” quan sát qua ống nhòm hồng ngoại khi các máy bay không người lái bay vào bầu trời đầy sao.
“Máy bay không người lái đang tiến hóa”, ông khẳng định. “Thay vì bay 500 km, giờ chúng có thể bay 1.000 km... Ba yếu tố tạo nên thành công: thiết bị, con người và kế hoạch. Với chúng tôi, đây là một nhiệm vụ thiêng liêng”.
Chỉ huy “Fidel” cho biết chưa tới 30% số máy bay không người lái có thể đến được khu vực mục tiêu, do đó việc lên kế hoạch phải cực kỳ tỉ mỉ.
“Chiến tranh xảy ra vào thế hệ chúng tôi để con cái chúng tôi được sống trong một đất nước tự do, dân chủ”, ông nói. “Kinh nghiệm này rồi sẽ được cả thế giới học hỏi, nhưng chúng tôi đang trả giá bằng mạng sống của mình và bạn bè”.
