Mặc dù Ukraine lên tiếng về việc không tiếp nhận thi thể binh sĩ nhưng các nhà phân tích vẫn chỉ ra nguyên nhân chủ yếu do áp lực chi tiêu quốc phòng nước này.
Các nhà phân tích đánh giá, việc Ukraine từ chối tiếp nhận hơn 6.000 thi thể binh sĩ do Nga trao trả - dù đã có thỏa thuận hồi hương tại Istanbul cho thấy sự căng thẳng không chỉ về chính trị mà cả về kinh tế và tâm lý chiến tranh.
Trong khi đó, Kiev đưa ra lý do chưa thể xác minh danh tính phần lớn số thi thể và nghi ngờ một số người có thể không phải binh sĩ Ukraine. Điều này đã được Tổng thống Zelensky phát ngôn hôm 6/6.
Theo đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết trong số 6.000 thi thể binh sĩ Ukraine mà Nga tuyên bố sẽ trao trả, chỉ có 15% được xác định danh tính. Ông Zelensky nhấn mạnh rằng, với tỷ lệ thấp như vậy, việc họ xác minh đầy đủ lại từng thi thể là điều bắt buộc.
Tuy nhiên, theo truyền thông Nga, Kiev đang trì hoãn vì lo ngại gánh nặng tài chính.
Chiếc xe tải chở thi thể của các quân nhân Ukraine sẽ được bàn giao cho Ukraine. (Ảnh: Reuters)
Hãng RT đã phân tích, Luật pháp Ukraine quy định mỗi gia đình binh sĩ tử trận được nhận khoảng 15 triệu hryvnia (gần 360.000 USD), nên việc xác nhận và tiếp nhận toàn bộ 6.000 thi thể sẽ khiến ngân sách quốc phòng vốn đã thâm hụt cảng thêm áp lực khi phải chi 90 tỷ hryvnia (tương đương 2,1 tỷ USD).
Cựu chuyên gia phân tích Lầu Năm Góc Michael Maloof cũng cho rằng quyết định của Ukraine có thể bắt nguồn từ những lo ngại về tài chính.
"Tôi nghĩ họ đang đau đầu vì những con số", ông nói với hãng tin RT. "Tôi đã nghe nói đến con số khoảng hơn một tỷ USD mà họ sẽ phải trả lại cho các gia đình - điều này quá áp lực chăng?", ông nói thêm.
Bên cạnh đó, việc trao đổi 1.200 tù binh, đặc biệt là những người bị thương và bệnh nặng, cũng bị trì hoãn dù đã đạt thỏa thuận. Nga cáo buộc Ukraine không xuất hiện đúng hạn. Một số chuyên gia cho rằng Kiev e ngại việc hồi hương người bị thương sẽ làm phát sinh chi phí y tế và không còn đóng góp cho chiến trường.
Tuy nhiên giới phân tích cũng chỉ ra khả năng Ukraine đang đối mặt với khó khăn hậu cần, thông tin hoặc bảo mật, chứ không hoàn toàn vì tính toán chính trị hay tài chính.
Nga - Ukraine cáo buộc lẫn nhau
Trong các cuộc đàm phán giữa hai bên tại Istanbul vào 2/6, Moskva đã quyết định trao trả thi thể của hơn 6.000 binh sĩ Ukraine. Tuy nhiên, Trưởng đoàn đàm phán của Nga, Trợ lý tổng thống, ông Vladimir Medinsky cho biết vào thứ Bảy (7/6) rằng Ukraine đã không xuất hiện khi lô hài cốt đầu tiên được chuyển đến điểm trao đổi ở biên giới giữa Belarus và Ukraine.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova đã gọi việc Ukraine không tiếp nhận thi thể của những người lính đã hy sinh là hành động quay lưng lại với chính người dân của mình. Bà Zakharova đã lên Telegram chỉ trích rằng chính phủ này "không cần người dân của mình; dù sống hay chết".
Đồng thời, Nga cũng cáo buộc Ukraine hoãn việc trao đổi tù binh và thi thể binh sĩ.
“Ukraine đã bất ngờ hoãn vô thời hạn cả việc tiếp nhận thi thể lẫn trao đổi tù nhân. Đội ngũ đàm phán phía họ đã không tới điểm trao đổi, đưa ra nhiều lý do, trong đó có cả những lý do khá kỳ quặc” - Trưởng đoàn đàm phán của Nga ông Vladimir Medinsky cho biết.
Ông Medinsky kêu gọi Kiev thực thi đúng lịch trình đã cam kết: “Chúng tôi yêu cầu Kiev nghiêm túc thực hiện lịch trình và ngay lập tức khởi động trao đổi, cho phép 1.200 quân nhân và sĩ quan mỗi bên có cơ hội trở về nhà theo thỏa thuận đã đạt”.
Trong khi đó, Ukraine nhanh chóng lên tiếng sau khi Nga tố Kiev không xuất hiện tại điểm hẹn trao đổi thi thể binh sĩ tử trận, nói Moskva đang lợi dụng vấn đề nhân đạo nhạy cảm để phục vụ mục đích tuyên truyền.
Theo Trung tâm phối hợp xử lý tù binh Ukraine, việc trao trả thi thể hai bên đã thống nhất nguyên tắc nhưng chưa xác định thời điểm cụ thể. Trung tâm này cáo buộc Nga đơn phương hành động, không phối hợp theo quy trình chung.
Trung tâm phối hợp xử lý tù binh Ukraine cũng phản đối tuyên bố của Nga, đồng thời nhấn mạnh việc bàn giao thi thể binh sĩ tử trận và trao đổi tù binh là hai quá trình riêng biệt.
