Thiếu nguồn cung và lúng túng trong việc triển khai là những nguyên lớn được chỉ ra khiến cho gói tín dụng 120.000 tỷ đồng vẫn “ế khách vay” suốt thời gian qua.
Tại hội nghị về triển khai đề án xây dựng ít nhất một triệu căn nhà ở xã hội diễn ra mới đây, ông Nguyễn Xuân Bắc, Phó vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước), cho biết hiện chưa phát sinh dư nợ thuộc chương trình cho vay 120.000 tỷ đồng.
Theo vị đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết khó giải ngân gói tín dụng là vì nguồn cung nhà ở xã hội, nhà ở công nhân còn hạn chế.
Thực tế cho thấy, ngay tại Đề án xây dựng ít nhất một triệu căn hộ nhà ở xã hội mà Bộ Xây dựng mới ban hành cũng đã nêu rõ tình trạng thiếu nguồn cung nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân do các vướng mắc trong chọn chủ đầu tư, quỹ đất, định giá bán; các ưu đãi khuyến khích cho loại hình nhà này chưa đủ hấp dẫn các doanh nghiệp.
Đặc biệt, liên quan đến quá trình thực hiện cho vay gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, theo ông ông Nguyễn Xuân Bắc, đến thời điểm 19/5, Ngân hàng Nhà nước chưa nhận được danh mục các dự án theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng về xác định dự án, các trường hợp, điều kiện, tiêu chí vay.
Bên cạnh đó, vị đại diện của Ngân hàng Nhà nước cũng cho rằng hiện các quy định về điều kiện được mua nhà ở xã hội có nhiều bất cập. Đơn cử, điều kiện về cư trú hay việc thu nhập cá nhân thuộc diện không phải đóng thuế không còn phù hợp trong bối cảnh giá nhà ngày một tăng cao.
"Những khó khăn, vướng mắc này cũng sẽ là những nguyên nhân chính, ảnh hưởng tới khả năng hấp thụ chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng", ông Bắc nói.
Do đó, theo ông Nguyễn Xuân Bắc, để chương trình cho vay này thực sự đi vào đời sống, các bộ, ngành cần sửa đổi các vướng mắc pháp lý, thủ tục trong đầu tư, xây dựng nhà ở xã hội, giúp tăng nguồn cung phân khúc này. Bên cạnh đó, các địa phương cần tập trung bố trí quỹ đất, sớm công bố danh mục các dự án để những đối tượng thụ hưởng có thể tiếp cận vốn vay.
Lý giải thêm về việc gói tín dụng 120.000 tỷ đồng dù rất được trông đợi nhưng vẫn chưa thể giải ngân, đại diện Bộ Xây dựng, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết hầu hết dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân thuộc đối tượng vay vốn của gói 120.000 tỷ đồng đang trong giai đoạn phê duyệt chủ trương đầu tư, cấp phép. Hiện có 87 dự án đã được cấp phép xây dựng, sẵn sàng nhận vốn vay tới đây.
Về danh mục dự án, các trường hợp được vay vốn, tại họp báo thường kỳ quý 1/2023, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cũng cho biết Bộ đã đề xuất với Thủ tướng, xin uỷ quyền cho địa phương để giúp giải ngân gói này nhanh hơn. Theo đó, các địa phương sẽ xác lập, phê duyệt danh sách các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân trên địa bàn có đủ kiều kiện vay vốn từ gói 120.000 tỷ đồng. Các ngân hàng sẽ căn cứ vào danh mục này để giải ngân cho doanh nghiệp, người mua nhà.
Đối với mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội, nhà ở công nhân mà Bộ Xây dựng đang chủ trì triển khai, theo các chuyên gia, để hiện thực hóa mục tiêu tham vọng này cần sớm khắc phục những tồn tại hạ về quy hoạch nhằm bố trí quỹ đất cũng như phải có chỉ tiêu cụ thể cho các địa phương trong từng giai đoạn đi kèm với những cơ chế phù hợp nhằm huy động nguồn lực của xã hội, đặc biệt từ các doanh nghiệp, tập đoàn lớn.
