Vaccine ngừa COVID-19 xịt qua đường mũi đang được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 và hứa hẹn sẽ phát huy tác dụng, tạo phản ứng miễn dịch ngay tại mũi, cửa ngõ xâm nhập của virus corona.
Biến chủng Delta đang lan truyền rất nhanh gây mối đe dọa trên toàn cầu. Tuy nhiên, hiện nay, hầu hết các loại vaccine thường yêu cầu phải tiêm hai liều để được bảo vệ hoàn toàn. Tuy nhiên, quá trình tiêm chủng còn gặp nhiều hạn chế do các vấn đề về bảo quản, huy động vật lực, nhân lực... Do đó, các nhà khoa học đang nỗ lực nghiên cứu những cách thức mới để cung cấp vaccine.
Cách thức đầu tiên là sử dụng đường mũi, hay nói cách khác là cung cấp một loại huyết thanh dạng xịt.
Mũi là cửa ngõ xâm nhập chính của virus SARS-CoV-2. Đó là lý do vì sao các nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm bằng cách ngoáy mũi.
 |
Ưu điểm của vaccine xịt mũi là không sử dụng kim tiêm, do đó nhiều người sẽ không cảm thấy lo lắng khi bị kim đâm vào da thịt. Quan trọng hơn hết là vaccine xịt mũi đạt được đáp ứng miễn dịch tại chỗ hiệu quả hơn ở mũi để ngăn chặn virus chui vào sâu hơn trong cơ thể.
Trên tạp chí Science ngày 23-7, hai tiến sĩ người Mỹ Troy Randall và Frances E. Lund ghi nhận trong gần 100 ứng viên vaccine ngừa COVID-19 đang được thử nghiệm lâm sàng hiện nay có bảy loại vaccine xịt mũi triển vọng. Bảy loại này đã bước vào giai đoạn thử nghiệm trên người đầu tiên (giai đoạn 1).
Trong bảy loại vaccine xịt mũi có sáu loại là vaccine dùng virus sống giảm độc lực hoặc vaccine theo công nghệ vector (dùng virus khác đã biến đổi làm vật chủ) và một loại là vaccine dưới đơn vị (dùng bản sao protein của virus để kích hoạt phản ứng miễn dịch).
Bảy loại vắc xin này gồm:
1. ChAdOx1-S của Đại học Oxford (Anh)
2. AdCOVID của Altimmune (Mỹ)
3. BBV154 của Bharat Biotech (Ấn Độ)
4. DelNS1-nCoV-RBD LAIV của Đại học Hong Kong
5. MV-014-212 của Meissa Vaccines (Mỹ)
6. COVI-VAC của Codagenix (Mỹ)
7. CIBG-669 của Công ty Công nghệ sinh học và kỹ thuật di truyền (Cuba)
Theo kết quả nghiên cứu ban đầu, các loại vaccine xịt mũi đã tạo được phản ứng miễn dịch mạnh tại vị trí xịt thuốc, kích thích sản sinh kháng thể và tế bào lympho trực tiếp trong mũi.
Kháng thể có khả năng tiêu diệt virus ngay khi chúng xâm nhập qua đường mũi bằng cách ngăn chặn virus nhân lên, đồng thời thúc đẩy nhanh quá trình phục hồi và chữa bệnh. Vaccine xịt mũi còn có thể sản sinh kháng thể và tế bào lympho trong khoang mũi và đường hô hấp. Hiện tượng này không xảy ra đối với vắc xin tiêm bắp.
Cách thứ hai sẽ bao gồm việc sử dụng vaccine bằng đường uống, bằng cách nuốt một viên duy nhất. Giải pháp này hiện đang được thử nghiệm tại Israel (giai đoạn 1 trên một số lượng nhỏ bệnh nhân) bởi Viện công nghệ sinh học Oravax Medical. Một nửa trong số 24 người tham gia sẽ nhận một liều vaccine, nửa số còn lại nhận hai liều. Mục đích là để kiểm tra tính an toàn của vaccine và đo lường mức độ kháng thể được tạo ra. Loại vaccine này dựa trên ba loại protein của virus SARS-CoV-2 (trong khi các loại vaccine khác chỉ nhắm vào loại "Spike" nổi tiếng). Nadav Kidron, đồng sáng lập của Oravax, cho biết: “vaccine này sẽ có khả năng đáp ứng với các biến chủng tương lai của virus".
PV (th)
