"Hoàng hôn nhiệm kỳ" của Tổng thống Donald Trump

Hôm 8/12, ủy ban liên hiệp về nghi lễ nhậm chức đã tổ chức họp kín với ban hội thẩm gồm 3 đảng viên Dân chủ và 3 đảng viên Cộng hòa từ cả Thượng viện và Hạ viện. Trong cuộc họp, lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện, ông Steny Hoyer, đề xuất việc chuẩn bị lễ nhậm chức cho tổng thống đắc cử Joe Biden và cấp phó của ông, bà Kamala Harris.

Song 3 nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa, gồm lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell, Thượng nghị sĩ Roy Blunt và lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Kevin McCarthy, đều bỏ phiếu chống để bác bỏ nghị quyết công nhận ông Joe Biden thắng cử.

Lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện, ông Steny Hoyer. Ảnh: Getty.

Ngược lại, thượng nghị sĩ Amy Klobuchar, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và ông Steny Hoyer đã bỏ phiếu ủng hộ. Ngay sau đó, ông Hoyer đưa ra một tuyên bố chỉ trích quan điểm của các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa.

“Mức độ phủ nhận kết quả bầu cử của đảng Cộng hòa thật đáng kinh ngạc”, ông Hoyer phát biểu với báo giới sau cuộc họp. “Khi chiều theo sự nóng nảy của ông Trump, họ đã đe đọa đến nền dân chủ và làm suy yếu niềm tin của người dân vào hệ thống bầu cử”.

Ông Hoyer tiếp tục: “Dù không xảy ra tranh chấp nghiêm trọng, đảng Cộng hòa vẫn không cho phép ủy ban liên hiệp về nghi lễ nhậm chức thực hiện nhiệm vụ trong ngày 20/1 với ông Joe Biden và cấp phó Kamala Harris”.

Đáp lại những lời chỉ trích, thượng nghị sĩ Roy Blunt khẳng định rằng đảng Cộng hòa sẽ không chấp nhận đề nghị của ông Hoyer và công nhận ông Joe Biden là tổng thống đắc cử.

“Ủy ban liên hiệp về nghi lễ nhậm chức (JCCIC) không có nhiệm vụ đi trước tiến trình bầu cử và quyết định xem ai sẽ nhậm chức tổng thống”, ông Blunt phát biểu. “Tôi hy vọng trong tương lai, các thành viên của JCCIC sẽ tuân thủ truyền thống hợp tác lưỡng đảng lâu đời và tập trung vào nhiệm vụ hiện tại”.

Các đảng viên Cộng hòa đưa ra quyết định trong bối cảnh ít nhất một vụ kiện tranh chấp bầu cử đang được trình lên Tòa án Tối cao Mỹ.

Ngày 8/12 đánh dấu thời hạn mà các tiểu bang, trừ Wisconsin, hoàn thành chứng thực kết quả phiếu bầu phổ thông, sau đó tiến tới chỉ định đại cử tri để chuẩn bị trực tiếp bầu tổng thống vào ngày 14/12.

Trong khi đội ngũ chuyển giao quyền lực của tổng thống đắc cử Joe Biden đang tích cực làm việc, ông Trump vẫn là chủ nhân chân chính của Nhà Trắng với nhiều thực quyền, cho đến ngày người kế nhiệm chính thức nhậm chức vào đầu năm sau.

Tổng thống Trump vẫn rất quyền lực trong buổi "Hoàng hôn nhiệm kỳ"

“Một cách ngắn gọn, ông ấy (Trump) có thể làm mọi thứ trong quyền hạn hiện tại của mình. Ông ấy vẫn là tổng thống và nắm trọn vẹn quyền lực của Nhà Trắng”, giáo sư Lindsay Cohn tại Đại học Hải chiến Mỹ nói với Vox.

Hơn một tháng kể từ ngày bầu cử, dù ông Trump vẫn chưa chấp nhận thất bại, nhiều tờ báo Mỹ thỉnh thoảng gọi ông là "tổng thống vịt què" (lame duck).

Đây là thuật ngữ ám chỉ một chính trị gia vẫn nắm trong tay thực quyền nhưng đang ở giai đoạn cuối nhiệm kỳ, và gần như chắc chắn sẽ bị thay thế bởi một người kế nhiệm.

Mặc dù từ này có thể được sử dụng cho tất cả quan chức và nghị sĩ sắp mãn nhiệm, báo chí Mỹ có xu hướng gắn liền nó với những tổng thống chuẩn bị rời Nhà Trắng.

Khoảng thời gian "hoàng hôn nhiệm kỳ" của một tổng thống được đề cập trong Tu chính án thứ 20, hay còn được gọi là “Tu chính án vịt què” được thông qua năm 1933.

Theo đó, giai đoạn thoái trào của chính quyền đương nhiệm tính từ sau cuộc tổng tuyển cử tháng 11 cho đến khi chính quyền mới tiếp quản đất nước vào tháng 1 năm sau.

Không có quy định chính thức về những điều mà một tổng thống ở giai đoạn mãn nhiệm có thể và không thể làm. Do đó, về mặt nguyên tắc, ông Trump vẫn nắm thực quyền tại Nhà Trắng, dù ứng viên đảng Dân chủ gần như đắc cử tổng thống Mỹ thứ 46.

Phóng viên (t/h)

Tổng thống Donald Trump không còn cơ hội lật ngược thế cờ trước đối thủ Joe Biden

Tổng thống Donald Trump sẽ rời Nhà Trắng một cách "hoành tráng"

Ivanka - người "kế vị" đầy hứa hẹn của Trump