Mỹ, Trung "ăn miếng trả miếng" trong cuộc hội đàm đầu tiên

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan gặp Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và nhà ngoại giao hàng đầu Dương Khiết Trì ở Alaska hôm 18/3, đánh dấu cuộc hội đàm cấp cao trực tiếp đầu tiên giữa hai nước kể từ khi Tổng thống Joe Biden lên nắm quyền.

"Chúng tôi sẽ thảo luận những lo ngại sâu sắc với các hành động của Trung Quốc, bao gồm vấn đề Tân Cương, Hong Kong, Đài Loan, tấn công mạng nhằm vào Mỹ và cưỡng ép kinh tế với những đồng minh của chúng tôi. Mỗi hành động trong số này đều đe dọa trật tự thượng tôn pháp luật giúp duy trì ổn định toàn cầu", Ngoại trưởng Blinken phát biểu trước cuộc họp.

Phái đoàn Trung Quốc (trái) và Mỹ trong cuộc gặp tại Alaksa hôm 18/3. Ảnh: Reuters.

Nhà ngoại giao Dương Khiết Trì đáp trả với bài phát biểu dài 15 phút. "Mỹ dùng sức mạnh quân sự và quyền lãnh đạo kinh tế để thực thi quyền pháp lý ở nước ngoài và đè nén các quốc gia khác. Nước Mỹ đã lạm dụng vấn đề an ninh quốc gia để cản trở giao thương kinh tế bình thường và khuyến khích một số nước công kích Trung Quốc", ông Vương cho hay.

Ông Dương Khiết Trì Bắc Kinh "phản đối mạnh mẽ sự can thiệp của Mỹ vào vấn đề nội bộ của Trung Quốc" và cảnh báo nước này có thể hành động cứng rắn để đáp trả. "Điều cần làm là từ bỏ tâm lý Chiến tranh Lạnh và cách tiếp cận bên được bên mất", ông cho hay.

Điều này dường như khiến Ngoại trưởng Mỹ bất ngờ và ông giữ các phóng viên trong phòng họp báo để đáp trả, thay vì bắt đầu cuộc họp riêng với quan chức Trung Quốc. Phần phát biểu mở đầu dự kiến chỉ kéo dài vài phút trở thành cuộc công kích ăn miếng trả miếng dài hơn một giờ.

Cố vấn Sullivan khẳng định Mỹ không tìm kiếm xung đột với Trung Quốc, nhưng sẽ bảo vệ các nguyên tắc và bạn bè của Washington. Ông cũng đề cập tới thành công của nhiệm vụ đưa tàu thăm dò lên sao Hỏa gần đây, cho rằng nước Mỹ thành công nhờ khả năng liên tục đổi mới.

Hai bên nhiều khả năng bất đồng trong phần lớn nội dung tại cuộc hội đàm kéo dài hai ngày. Ngay cả bản chất cuộc gặp cũng là chủ đề tranh cãi khi Bắc Kinh coi đây là "đối thoại chiến lược", còn Washington luôn khẳng định đây chỉ là sự kiện đơn lẻ.

Quan chức Mỹ cấp cao cho rằng quan chức Trung Quốc đến dự họp với mục đích "thể hiện và gây chú ý", chỉ trích nhà ngoại giao Dương Khiết Trì đã vi phạm thủ tục khi phát biểu tới 15 phút, thay vì đưa ra thông báo ngắn gọn trong vòng hai phút như hai bên thống nhất từ trước.

Phái đoàn hai nước có thể thảo luận về hợp tác chống biến đổi khí hậu hay tìm cách dọn đường để Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp Tổng thống Biden bên lề Diễn đàn Kinh tế Thế giới vào tháng 5/2021 ở Singapore hoặc hội nghị thượng đỉnh G20 vào tháng 10 ở Italy.

Quan hệ Mỹ - Trung đã xấu đi nghiêm trọng trong bốn năm nhiệm kỳ cựu tổng thống Donald Trump, khi hai nước đối đầu nhau trên nhiều vấn đề từ Covid-19, thương mại, Đài Loan, Hong Kong, cho tới các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh.

Các lãnh đạo Trung Quốc cho biết họ rất mong đưa mối quan hệ với Mỹ trở lại tình trạng ổn định. Song một số nhà phân tích cảnh báo bất kỳ bước đi xuống thang nào của Mỹ cũng có thể giúp Trung Quốc thêm thời gian phát triển năng lực công nghệ và quân sự trước khi căng thẳng lại leo thang.

Vũ Anh (Theo Reuters)

Căng thẳng thương mại với Mỹ, Trung Quốc tìm cách ‘ve vãn’ công ty nước ngoài

Cảnh tượng hiếm khi tàu Mỹ, Trung Quốc, Việt Nam ở gần nhau trên Biển Đông