Đại biểu Quốc hội đề nghị Chính phủ từ năm học 2026-2027 cung cấp miễn phí, không thu tiền sách giáo khoa với học sinh các cấp để thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước.
Đúng ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, Quốc hội dành cả ngày để thảo luận các dự thảo luật và dự thảo nghị quyết về giáo dục - đào tạo.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TPHCM) cho biết, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục quy định Nhà nước có bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc.
Đại biểu đề nghị cân nhắc, bổ sung làm rõ cơ chế lựa chọn, trách nhiệm giải trình của Hội đồng quốc gia thẩm định và quy trình chỉnh sửa khi sách có sai sót vì sách giáo khoa là công cụ lao động của giáo viên.
"Nếu việc thẩm định, phê duyệt và chỉnh sửa không minh bạch, giáo viên là người chịu áp lực trực tiếp khi phải giải thích với phụ huynh, học sinh", ông Hùng nêu ý kiến.
Đáng chú ý, ông cũng đề nghị Chính phủ từ năm học 2026-2027 cung cấp miễn phí, không thu tiền sách giáo khoa với học sinh các cấp để thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước với nền giáo dục Việt Nam.
Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho biết, giáo viên phổ thông hiện nay là lực lượng chịu sức ép lớn từ các khoản thu, chi ngoài học phí của nhà trường.
Vì vậy, đại biểu đề nghị bổ sung quy định bắt buộc công khai 100% khoản thu dịch vụ giáo dục, kể cả dịch vụ hỗ trợ giáo dục, nhằm bảo đảm giáo viên không bị đặt vào thế phải giải thích thay cho nhà trường. Việc minh bạch hóa tài chính là biện pháp quan trọng để bảo vệ danh dự, tinh thần và thời gian của giáo viên.
Nêu thực tế giáo viên THCS và THPT đang chịu áp lực lớn trong công tác hướng nghiệp, đại biểu đề nghị cân nhắc bổ sung trách nhiệm của chính quyền cấp xã và cấp tỉnh trong triển khai hướng nghiệp, tránh tình trạng “đẩy việc cho nhà trường”.
Cần có cơ chế vượt trội hơn cho tự chủ giáo dục
Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Trị) chia sẻ: "Chúng tôi vô cùng phấn khởi việc Trung ương ban hành Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục - đào tạo với quan điểm, định hướng, tầm vóc và nhiều quyết sách mạnh mẽ nhằm khai thông điểm nghẽn, phát triển, hiện đại hóa giáo dục".
Đại biểu cho rằng, có những chính sách đã được quy định trong Nghị quyết 71 thì không cần đưa lại vào dự thảo nghị quyết của Quốc hội, mà cần làm rõ hơn về cơ chế, nguồn lực và lộ trình để triển khai thực hiện.
Cụ thể, dự thảo nghị quyết đã quy định nhiều chính sách như các chính sách đặc thù về phụ cấp ưu đãi nghề cho nhà giáo, chính sách cho người học như miễn phí sách giáo khoa, hỗ trợ tín dụng, cấp học bổng cho tiến sĩ, đầu tư hạ tầng số. Đại biểu đánh giá, đây là chính sách đặc biệt quan trọng.
"Tuy nhiên, hồ sơ nghị quyết chưa có những con số biết nói, nguồn lực rõ ràng. Dự thảo nghị quyết chưa thể chế rõ cơ chế và lộ trình cụ thể để thực hiện như thế nào. Vì vậy, mặc dù rất kỳ vọng nhưng tôi cũng rất lo ngại về các khó khăn, vướng mắc khi triển khai trong thực tiễn", bà Nga băn khoăn.
Về ưu đãi đầu tư cho giáo dục và đào tạo, Nhà nước sẽ đảm bảo chi tối thiểu 20%, theo đại biểu quy định này chưa phải đột phá vì mức chi này đã được quy định trong Nghị quyết 37 của Quốc hội vào năm 2004, được luật hóa trong Luật Giáo dục.
"Với mức chi như vậy, thời gian qua ngân sách của giáo dục mới đảm bảo chi lương, chi cho hoạt động giáo dục còn rất thấp", bà Nga nêu thực tế.
Theo yêu cầu Nghị quyết 71, giáo dục thời gian tới có nhiều nhiệm vụ cấp bách, quan trọng, đột phá. "Vậy nguồn lực thực hiện thế nào? Chúng tôi rất thấu hiểu và chia sẻ vì 'cái bánh' ngân sách chỉ có vậy và 20% đã là một nỗ lực lớn", đại biểu đặt vấn đề.
Theo đại biểu, dự thảo cần rõ cơ chế tài chính, cơ chế đầu tư, sử dụng nguồn lực hiệu quả và không thể chỉ trông chờ vào ngân sách nhà nước mà phải huy động nguồn lực xã hội, đa dạng hóa nguồn lực xã hội.
Do đó, bà Nga cho rằng cần cơ chế đặc thù vượt trội để đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục. Tuy nhiên, vấn đề hiện nay là chưa có một khung pháp lý hoàn chỉnh về hợp tác công - tư trong giáo dục dẫn đến việc doanh nghiệp đầu tư vào trường công có thể gặp rủi ro về pháp luật.
"Nguồn lực quan trọng và quyết định nhất đó là nội lực, con người, quản trị, thể chế. Vì vậy, chúng ta phải phát huy được sức mạnh của sự sáng tạo và tự chủ. Tự chủ là cơ chế nhưng cũng chính là lợi thế, là nguồn lực rất quan trọng, đem lại những hiệu quả nhanh và mạnh hơn cả đầu tư tiền bạc trực tiếp", đại biểu tỉnh Quảng Trị phân tích.
Đại biểu nhìn nhận thực tế thi hành các luật sẽ không dễ dàng khi quy định cơ chế tự chủ còn thiếu cụ thể và còn ràng buộc một câu rất chung: "theo quy định của pháp luật".
Vì vậy, đại biểu nhấn mạnh, nếu không có một cơ chế vượt trội hơn cho tự chủ để tháo gỡ điểm nghẽn của việc thống nhất trong pháp luật về tự chủ thì chủ trương tự chủ dẫu rất hay cũng sẽ khó đi vào thực tiễn.
"Nếu không khơi thông xã hội hóa và tự chủ thì không thể sáng tạo và rất khó để tạo nên nguồn lực để phát triển giáo dục đào tạo như tinh thần Nghị quyết 71 của Trung ương", nữ đại biểu nói.
Ngày đăng: 19:04 | 20/11/2025
Trần Thường / vietnamnet.vn