Nhan sắc của NSND Thu Hà thời trẻ được nhiều người ví là "khuôn vàng thước ngọc" của điện ảnh Việt.
NSND Thu Hà tên đầy đủ là Đồng Thu Hà sinh năm 1969 tại Tuyên Quang. Khi vừa tròn 16 tuổi, Thu Hà đã sở hữu vẻ đẹp trong trẻo, đài các chuẩn "gái Tuyên". Đúng thời điểm này, Đoàn nghệ thuật Quân khu 2 đi tuyển diễn viên ở khu vực 6 tỉnh miền Bắc.
Hàng xóm nhà Thu Hà chở con gái đi thi tuyển và tiện thể rủ cả cô đi cùng. Vẻ đẹp của Thu Hà nhanh chóng lọt vào con mắt nhà nghề của các đạo diễn, tổ chức sản xuất. Từ người vô tình đi dự thi, Thu Hà đã thành công trở thành 1 trong 10 gương mặt được lựa chọn làm diễn viên.
17 tuổi, nữ nghệ sĩ một mình từ Tuyên Quang xuống Hà Nội học tập. Cô gái xinh xắn ấy được sinh hoạt trong môi trường tập thể Đoàn nghệ thuật Quân khu 2. Thu Hà từng tiết lộ cô lựa chọn theo nghiệp diễn viên chỉ vì muốn đỡ gánh nặng cho gia đình:
"Tôi chọn vào đoàn nghệ thuật Quân khu 2 vì muốn bớt gánh nặng cho gia đình. Ở đó tôi được lo từ cơm ăn áo mặc, không phải lo lắng một điều gì".
Chính vì lẽ đó, Thu Hà không nề hà bất cứ vai diễn hay công việc gì. Cô gái Tuyên Quang khi ấy chỉ mong muốn làm tốt vai trò của mình: "Mục đích của tôi không phải là sự nổi tiếng cũng không nghĩ mình sẽ thành công ở một vai diễn kinh điển nào đó. Điều tôi nghĩ duy nhất là phải làm tốt công việc của mình. Cảm ơn hoàn cảnh lúc bấy giờ đã đưa đẩy tôi đến với nghệ thuật".
Đến 1989 Thu Hà rời đoàn nghệ thuật Quân khu 2, trở thành diễn viên của Nhà hát Kịch Hà Nội. Tại đây, cô được đạo diễn Hải Ninh mời đóng vai quận chúa Quỳnh Hoa trong phim truyện nhựa Đêm hội Long Trì.
Vẻ đẹp diễm lệ, ngọt ngào và quý phái của Thu Hà đã khiến cô "đóng đinh" với những vai đài các, tiểu thư, sang trọng kể từ đó. Thậm chí, vẻ đẹp của Thu Hà còn được xem là "khuôn vàng thước ngọc" cho nét đẹp điện ảnh. Gương mặt đắt giá ấy cùng vai quận chúa Quỳnh Hoa đã biến Thu Hà trở thành ngôi sao của màn ảnh nhỏ thời bấy giờ.
Sau vai quận chúa Quỳnh Hoa, Thu Hà tiếp tục được mời vào vai Nga trong phim Lá ngọc cành vàng. Vai diễn này đã giúp người đẹp giành được giải thưởng Diễn viên xuất sắc nhất của Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 9. Đến thời điểm hiện tại, nữ nghệ sĩ vẫn được nhiều người nhắc tới với danh xưng "Lá ngọc cành vàng".
Với phim điện ảnh, Thu Hà ghi dấu ấn trong hàng loạt bộ phim như: Đêm hội Long Trì, Lá ngọc cành vàng, Canh bạc, Đời hát rong, Những người thợ xẻ,...
Ngoài những bộ phim truyện nhựa, người đẹp Tuyên Quang còn trở thành "nàng thơ" của dòng phim "mỳ ăn liền": Anh chỉ có mình em, Sau những giấc mơ hồng, Hoa Quỳnh nở muộn, Tóc gió thôi bay...
Tên tuổi của Thu Hà khi đó sánh ngang những ngôi sao đình đám trong dòng phim "mỳ ăn liền" như: Lê Công Tuấn Anh, Lý Hùng, Thương Tín, Việt Trinh, Diễm Hương...
Có thể nói, Thu Hà là diễn viên miền Bắc duy nhất có sức hút ngang ngửa với những ngôi sao miền Nam thập niên 1990.
Bên cạnh đó, với vẻ đẹp lộng lẫy của mình, Thu Hà còn trở thành 1 trong 4 "Nữ hoàng ảnh lịch" được yêu thích nhất thập niên 90.
Nữ nghệ sĩ từng chia sẻ, từ khi mới bắt đầu làm nghệ thuật, cô đã được mời chụp ảnh lịch và còn có lịch trình dày đặc: "Ngày đó tôi vẫn còn trong Đoàn văn công quân khu 2, mặc màu áo lính, sáng ra ăn vội vàng bát cơm trắng chan nước mắm nhạt rồi đi chụp ảnh lịch. Mỗi cuộn phim khi đó rất đắt nên nhiếp ảnh gia phải căn chỉnh tỉ mỉ từ sáng đến trưa mới bấm được một kiểu, tôi đói muốn lả đi".
Với những đóng góp cho nghệ thuật nước nhà, Thu Hà được phong tặng danh hiệu NSƯT vào năm 2001. Đến năm 2019, nữ nghệ sĩ tiếp tục được phong tặng danh hiệu NSND. Đặc biệt, nữ diễn viên từng hai lần nhận giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam 1990 và 1993.
Những năm gần đây, Thu Hà trở lại với màn ảnh nhỏ thông qua những bộ phim: Khúc hát mặt trời, Hướng dương ngược nắng, Thông gia ngõ hẹp... Dù đã ở độ tuổi xế chiều nhưng nhan sắc rực rỡ của Thu Hà vẫn khiến nhiều người phải ngưỡng mộ.
