Theo các chuyên gia, một trong những nguyên nhân khiến các công trình sai phép ngày càng nhiều là do nhiều chủ đầu tư có tâm lý sai thì nộp phạt là xong.
Thời gian qua, tình trạng vi phạm trật tự xây dựng, thi công sai với giấy phép đang diễn ra tại nhiều công trình nhà cao tầng tại Hà Nội. Không chỉ phá vỡ qui hoạch đô thị, việc các chủ đầu tư cố tình vi phạm giấy phép, cố tình làm sai luật còn có thể gây ra những hệ lụy xấu cho cả xã hội.
Theo các chuyên gia, nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do việc xử phạt chưa nghiêm.
 |
Hà Nội rất nhiều công trình xây sai phép. (Ảnh minh họa)
Ông Phạm Sỹ Liêm, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, việc các công trình sai phép tồn tại ngang nhiên là do các chủ đầu tư "nhờn luật".
"Các chủ đầu tư thường cho rằng việc thi hành pháp luật không nghiêm nên có sai cũng không ai nói gì. Đặc biệt, tâm lý của nhiều chủ đầu tư hiện nay là nếu bị cơ quan chức năng sờ đến thì "bôi trơn" là xong", ông Liêm nói.
Cũng theo ông Liêm, một trong các kẽ hở để các chủ đầu tư cố tình xây sai phép là do quy định công trình xây sai phạm được cho phạt để tồn tại.
"Sai phạm là phải xử lý nghiêm, nhưng lâu nay sai phạm được coi như một việc đã rồi và xử lý bằng cách phạt tiền để cho tồn tại. Trong khi đó, nếu công trình xây vượt tầng, số tiền mà chủ đầu tư hưởng lợi lớn hơn rất nhiều so với số tiền nộp phạt, nên họ thường có tâm lý thà xây vượt còn hơn", ông Liêm phân tích.
Theo ông Liêm, nếu chủ đầu tư xây vượt tầng thì yêu cầu họ phải tự tháo dỡ công trình xây trái phép. Khi đó, nhà xây vượt để bán thì không có, lại phải tốn thêm chi phí tháo dỡ, chắc chắn các chủ đầu tư sẽ không ai dám xây vượt tầng.
"Nếu cứ vi phạm lại được nộp phạt để tồn tại thì luật chẳng có giá trị gì, chẳng để làm gì và cũng chẳng răn đe được ai cả. Hơn nữa để cho xây rồi thu tiền phạt thì sẽ dẫn đến vấn nạn là các nhân viên nhà nước làm ngơ để trục lợi. Các chủ công trình họ sẽ sẵn sàng được nộp phạt để hợp thức hóa sai phạm và chẳng khác nào xây một được hai", ông Liêm nhấn mạnh.
Đồng tình với quan điểm này, TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch hội Qui hoạch và phát triển đô thị Hà Nội cũng cho rằng, việc xử nhẹ tay theo hình thức nộp phạt đã tiếp tay cho những việc làm sai trái của các chủ đầu tư hiện nay.
Ông Nghiêm cũng cho rằng, cách xử lý tốt nhất là sai đâu dỡ bỏ đấy. Còn nếu để nộp phạt tiền thì số tiền nộp phạt với lớn gấp nhiều lần số tiền mà doanh nghiệp hưởng lợi từ việc cố ý làm sai.
Còn GS. Đặng Hùng Võ thì chỉ ra một bất cập hiện nay là cách tính số tiền nộp phạt chưa đủ sức răn đe.
Cụ thể, giá trị phần xây dựng vi phạm đối với nhà ở riêng lẻ được tính bằng số mét vuông vi phạm nhân với giá tiền 1m2 nhà do UBND cấp tỉnh ban hành đối với cấp nhà được áp dụng tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính là thấp, bởi bảng giá đất, chi phí xây dựng UBND cấp tỉnh ban hành được coi là tương đối tượng trưng so với giá trị thị trường.
Tuy nhiên, mức giá này so với giá thị trường thì trường lại cách xa so với giá thị trường, vì vậy, số tiền nộp phạt cũng không thể sánh với lợi nhuận mà chủ đầu tư thu được từ công trình sai phép.
