Vài giờ trước khi lên cơn đau tim, ứng viên tổng thống Mỹ Bernie Sanders, 78 tuổi, phải ngồi ghế để nói chuyện với đám đông người ủng hộ.
Suốt nhiều tháng, thượng nghị sĩ Sanders liên tục phủ nhận những nghi ngại về tuổi tác của ông với tư cách ứng viên tổng thống Mỹ bằng tuyên bố ngắn gọn: "Hãy theo tôi xuyên suốt con đường vận động tranh cử". Nhưng ngày 1/10, Sanders bất ngờ lên cơn đau tim và phải nhập viện cấp cứu. Sự việc một lần nữa làm dấy lên tranh cãi về câu hỏi liệu có nên đặt ra giới hạn về độ tuổi đối với các ứng viên tổng thống Mỹ hay không.
 |
| Ứng viên tổng thống Mỹ đảng Dân chủ, thượng nghị sĩ Bernie Sanders trong một buổi vận động tranh cử tại Đại học Plymouth State, thành phố Plymouth, bang New Hampshire, ngày 29/9. Ảnh: AFP. |
Đảng Dân chủ vài tháng qua đã chứng kiến sự vươn lên mạnh mẽ của bộ ba ứng viên trên 70 tuổi trong cuộc đua giành suất đại diện đảng tranh cử tổng thống, đối đầu với Tổng thống Donald Trump, 73 tuổi, thuộc đảng Cộng hòa, vào năm sau. Họ gồm cựu phó tổng thống Joseph R. Biden Jr., 76 tuổi, thượng nghị sĩ Elizabeth Warren, 70 tuổi, và thượng nghị sĩ Sanders, 78 tuổi.
Chiến dịch tranh cử tổng thống luôn phản ánh niềm hy vọng và nỗi sợ hãi của các cử tri, những người nắm giữ các lá phiếu quan trọng. Năm nay, bên cạnh vấn đề chi phí chăm sóc sức khỏe, học phí đại học, tiền lương và nhập cư, việc các ứng viên có độ tuổi trên 65 chiếm tỷ lệ cao nhất kể từ năm 1970, khiến cử tri buộc phải đặt ra câu hỏi: Bao nhiêu tuổi thì nên được coi là quá già để tranh cử tổng thống.
Theo các chuyên gia lão khoa cùng những chuyên gia khác về lão hóa, đơn giản là không có câu trả lời dứt điểm cho câu hỏi về giới hạn tuổi đối với tổng thống Mỹ.
"Sự thật là có tồn tại việc suy giảm thể chất và nhận thức phụ thuộc vào độ tuổi nhưng vẫn còn vô số yếu tố tác động khác", bác sĩ Mark Lachs, đồng trưởng khoa Lão khoa và Chăm sóc Giảm nhẹ tại Trường Y Weill Cornell và trung tâm y tế New York - Presbyterian, nói.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh cho biết tuổi thọ trung bình ở Mỹ hiện là 79. Dù người dân Mỹ bây giờ sống thọ hơn trước đây, khoảng 85% người lớn tuổi có ít nhất một căn bệnh mạn tính và hơn 3/4 số người mang ít nhất hai bệnh.
Song thể trạng của mỗi người rất khác nhau, một người ở độ tuổi 70 hoàn toàn có thể sở hữu thể trạng như người 60, bác sĩ Lachs cho hay. Bên cạnh đó, người ở độ tuổi 70 ngày nay cũng khác so với người ở độ tuổi 70 trong quá khứ. "Quốc gia đang già đi và chăm sóc y tế ngày càng tốt hơn, vì thế, không nên lấy yếu tố tuổi tác để làm tiêu chuẩn đánh giá một ứng viên tổng thống", ông nói.
Nhận thức trên là điều mà nhiều cử tri Mỹ tin tưởng. Số người Mỹ có kế hoạch về hưu sau tuổi 66 đang gia tăng nhanh chóng trong 1/4 thế kỷ qua và 1/4 số người thậm chí nói họ không muốn về hưu.
"70 đã trở thành tuổi tiêu chuẩn mới", Halliestine Zimmerman, một kế toán về hưu đến từ Greenville, Nam Carolina, mới bước sang tuổi 70 hồi tuần trước, chia sẻ. Chồng bà Zimmerman, ngoài 70 tuổi, vài năm trước trải qua ca phẫu thuật tim quan trọng và giờ đây ông vẫn chơi tennis thường xuyên.
 |
| Cựu phó tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại một hội nghị ở San Diego hồi tháng 8. Ảnh: Reuters. |
"Sức khỏe của ông ấy vẫn tuyệt vời nên một ca phẫu thuật đặt stent không khiến tôi phiền lòng", bà nói về thượng nghị sĩ Sanders. "Tôi không nghĩ ông ấy sẽ dừng chiến dịch tranh cử, tôi không nghĩ ông ấy nên làm vậy".
Nhưng những người khác lại lo sợ tuổi tác, sự suy yếu về mặt thể chất và tinh thần có thể khiến khả năng điều hành đất nước của tổng thống Mỹ bị ảnh hưởng đáng kể.
Chưa ứng viên tổng thống đảng Dân chủ nào cho thấy họ sẵn sàng giải đáp chi tiết những thắc mắc về tình trạng sức khỏe của mình. Sau khi thượng nghị sĩ Sanders nhập viện, các cố vấn chỉ đưa ra một thông báo vắn tắt rằng ông "bị tắc động mạch và đã đặt thành công hai stent", một thủ thuật y khoa khá phổ biến tại Mỹ. Giống với đối thủ đảng Cộng hòa Donald Trump, Sanders không công bố hồ sơ y khoa, dù cả ba ứng viên đảng Dân chủ đều cam kết sẽ làm vậy trước cuộc họp kín của đảng ở Iowa hồi tháng hai.
Với việc quá ít thông tin y tế được công bố, chỉ một bất thường nhỏ trong hành động của các ứng viên cũng có thể làm dấy lên những đồn đoán liên quan tới tuổi tác. Khi thượng nghị sĩ Sanders bị đập đầu vào kính cửa phòng tắm, các cố vẫn giải thích rằng ông phải khâu vài mũi nhưng nhấn mạnh ông không bị ngã. Trong lần tranh luận trên truyền hình gần đây nhất, khuôn miệng của cựu phó tổng thống Biden dường như chuyển động không bình thường, làm dấy lên đồn đoán rằng ông đang đeo răng giả.
Tổng thống Trump trong khi đó còn đặt câu hỏi về mức năng lượng của đối thủ Biden, đặt cho ông biệt danh "Joe ngái ngủ".
Theo các cuộc khảo sát, gần như tất cả cử tri đảng Dân chủ đều muốn các ứng viên trong độ tuổi từ 40 đến 60. Khi được hỏi về tuổi lý tưởng cho một tổng thống, chỉ 3% tán thành tuổi 70. Khảo sát còn cho thấy người dân Mỹ không hài lòng với một ứng viên trên 70 tuổi hơn so với một ứng viên đồng tính, là người Hồi giáo hay ứng viên độc lập.
Hai ứng viên đảng Dân chủ giành chiến thắng cuộc đua vào Nhà Trắng từ năm 1992, Bill Clinton và Barack Obama, lấy thông điệp thay đổi thế hệ làm trọng tâm trong chiến dịch tranh cử và họ đều là những ứng viên trẻ nhất trên đường đua.
 |
| Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren phát biểu tại Chicago hồi tháng 6. Ảnh: Reuters. |
Vũ Hoàng (theo New York Times)
