Một thời, làng nghề lư đồng An Hội có trên dưới 50 lò đỏ lửa, nay chỉ vỏn vẹn 5 lò kiên trì bám trụ. Ngoài việc bán hàng theo kiểu truyền thống, nhiều chủ lò lên kế hoạch bán hàng trên mạng xã hội từ tết này.
 |
Làng lư đồng An Hội (Q.Gò Vấp) từng một thời có trên dưới 50 lò đỏ lửa, nay chỉ còn đúng 5 lò bám trụ - HOÀI NHÂN
Từ 50 lò chỉ còn... 5 lò
Giữa TP.HCM hiện đại và náo nhiệt, có một làng nghề truyền thống ngày đêm vẫn bập bùng ánh lửa và tiếng búa đục. Đi qua hơn một thế kỷ thăng trầm, An Hội là làng nghề đúc lư đồng duy nhất còn tồn tại ở thành phố. Nằm trên đường Nguyễn Duy Cung (Q.Gò Vấp), An Hội nổi danh với nhiều sản phẩm lư hương thủ công nhưng cực kỳ tinh xảo.
Mở đầu cho câu chuyện nghề của làng An Hội, những nghệ nhân “lão làng” vẫn nhắc về ông Trần Văn Kỉnh, hay còn gọi là ông Năm Kỉnh, một trong những người thợ làm lư đồng An Hội đầu tiên ở Sài Gòn xưa. Sau khi học nghề ở Chợ Quán, Phú Lâm, ông về làng truyền cho nhiều hậu bối. Trên dưới 50 lò làm lư lần lượt ra đời. Tiếng tăm lư đồng An Hội nổi danh khắp nơi vì những bộ lư kỳ công, mang đậm nét đẹp truyền thống.
“Khoảng trước năm 1975 là thời điểm làng hưng thịnh nhất với hàng chục hộ và hàng trăm nghệ nhân làm nghề. Những tháng giáp Tết, tiếng đục, giũa nhộn nhịp khắp con đường. Thương buôn tứ xứ đổ về đông như hội, hàng làm không kịp bán, nên chúng tôi thường nhận đơn đặt hàng từ trước. Những bộ lư An Hội có mặt khắp Nam kỳ lục tỉnh, xuất sang cả Miến Điện, Campuchia, Lào,…”, ông Hai Thắng, một trong những học trò xuất sắc của ông Năm Kỉnh, cũng là nghệ nhân lớn tuổi nhất còn “giữ lửa” sau hơn nửa thế kỉ làm nghề, bồi hồi nhớ lại.
Lư đồng An Hội nổi danh hơn một thế kỷ vì độ kỳ công và đường nét tinh xảo HOÀI NHÂN |
Những lò đúc lư đồng cuối cùng của làng An Hội đều thuộc những người trong cùng một dòng họ HOÀI NHÂN |
Dần dà, do quá trình đô thị hóa nhanh, đất đai thu hẹp nên điều kiện sản xuất lư đồng ngày càng khó khăn hơn. Cùng với sự phát triển của xã hội, sản xuất công nghiệp chiếm ưu thế, nghề đúc đồng thủ công bị lu mờ và chịu sự canh tranh gay gắt. Giá đồng tăng cao, giá thu lại không được bao nhiêu, tạo ra thách thức lớn cho người sản xuất khiến nhiều hộ bỏ nghề. Những thế hệ trẻ sau này cũng không mấy ai muốn chọn công việc vất vả trong những lò lư tro bụi.
Suốt mười mấy năm qua, may thay còn lại được 5 lò kiên trì bám trụ: Hai Thắng, Năm Toàn, Ba Cồ, Sáu Bảnh và Út Kiển. Chủ các cơ sở này đều là bà con trong dòng họ, với mong muốn bảo tồn và phát triển nghề truyền thống lâu đời mà tổ tiên của họ đã góp phần khai sinh, gìn giữ.
Nghề lư đồng An Hội bị thu hẹp đến mức khó tin theo thời gian HOÀI NHÂN |
Ông Trần Văn Thắng (nghệ nhân Hai Thắng) vẫn miệt mài làm lư mỗi ngày, kiên trì bám trụ cái nghề của cha ông suốt hơn 60 năm qua HOÀI NHÂN |
Dù đã không còn hưng thịnh, nhưng chất lượng của lư đồng An Hội luôn được đánh giá rất cao, bởi mẫu mã đa dạng do được làm thủ công, cùng với những đường nét chạm trổ có “hồn”, khác hẳn lư công nghiệp. Một bộ lư An Hội luôn phải trải qua rất nhiều công đoạn và đòi hỏi sự khéo léo của các nghệ nhân.
“Những khâu cơ bản bao gồm làm khuôn ruột; đúc khuôn sáp; bọc các lớp đất sét bên ngoài; đổ đồng đã nóng chảy vào khuôn; đập bỏ khuôn đất; làm nguội (mài giũa, chạm trổ hoa văn, đánh bóng). Mỗi khâu đều đòi hỏi tay nghề cao của người nghệ nhân, phải dồn hết công sức và tập trung cao độ để giúp sản phẩm lư đồng được hoàn hảo nhất”, ông Năm Toàn, một nghệ nhân làm nghề lư đồng đã hơn 40 năm, cho biết.
Đồng được đổ vào khuôn đúc, sau đó lớp đất sét được đập bỏ. Những chiếc lư cơ bản được thành hình, tiếp tục đến khâu mài, giũa, chạm khắc hoa văn,... HOÀI NHÂN |
Mỗi khâu chế tác đều đòi hỏi sự tỉ mỉ của người thợ HOÀI NHÂN |
Tết này bắt đầu bán lư đồng trên mạng xã hội
Khoảng 2 tháng cuối năm trước Tết Nguyên đán là thời điểm các lò lư hoạt động hết công suất. Mỗi lò có trên dưới chục người, tất bật làm việc cả ngày lẫn đêm. Tiếng chạm trổ, đập khuôn, khò lửa,… trở thành những âm thanh quen thuộc đặc trưng của làng nghề lư đồng thủ công An Hội.
Những ngày giáp Tết, các lò lư đồng tất bật người làm cả ngày lẫn đêm do nhu cầu tăng cao HOÀI NHÂN |
Tuy hiện tại đã có máy móc hỗ trợ một số khâu... HOÀI NHÂN |
... nhưng đa số các công đoạn đều được nghệ nhân làng An Hội làm bằng tay, đảm bảo ra đời sản phẩm lư đồng thủ công truyền thống HOÀI NHÂN |
Một tín hiệu đáng mừng, là những lò đúc lư cuối cùng nằm rải rác trong làng An Hội vẫn duy trì ổn định được lượng sản phẩm bán ra trong nhiều năm qua.
Chị Trần Thị Thu Sương (48 tuổi), con gái nghệ nhân Trần Văn Thắng, người sẽ nối nghiệp cơ sở lư đồng Hai Thắng, cho biết: “Trung bình mỗi lò ở đây bán ra 100 bộ lư/tháng. Riêng những tháng giáp Tết, con số này tăng gấp đôi, gấp ba, tức khoảng 200 – 300 bộ/tháng. Giá cả tùy vào độ công phu và kích cỡ mà dao động từ 2 triệu đến chục triệu đồng/bộ. Có những bộ lư đồng đầy đủ, kích thước cực lớn giá lên đến 50 triệu đồng và thường phải được đặt trước”.
So với nhiều nơi khác, lư đồng và các vật dụng thờ cúng bằng đồng ở đây có giá cao hơn, nhưng uy tín của An Hội khiến rất nhiều khách hàng phải lặn lội từ khắp nơi về mua.
“Mỗi cái Tết, các đơn đặt hàng từ khắp nơi lại tới tấp, cả khách sỉ và khách lẻ từ Phú Quốc xa xôi hay miệt miền Tây như Tiền Giang, Vĩnh Long, Kiên Giang,… Một số chùa ở Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Thuận,... cũng tìm đến tận nơi đặt hàng lư đồng, bát nhang, chân đèn. Các thầy bảo lư đồng An Hội có màu vàng ánh vàng đặc trưng, dễ phân biệt với lư công nghiệp, đặc biệt càng lau chùi càng bóng, các họa tiết tinh xảo và có cái hồn”, nghệ nhân Quốc Kiển cho hay.
Lư đồng An Hội được nhiều người ưa chuộng bởi hình dáng trang nghiêm, cổ kính, giữ được màu, càng lau chùi càng bóng. Mỗi bộ lư có giá dao động từ vài triệu đến vài chục triệu đồng HOÀI NHÂN |
Những linh vật rồng, phượng, lân,... tỉ mỉ đến từng đường nét HOÀI NHÂN |
Để làm nghề truyền thống giữa thời hiện đại, cách để khách hàng tiếp cận sản phẩm cũng là một vấn đề đáng để tâm. Lư đồng An Hội hiện được biết đến chủ yếu qua danh tiếng, bằng các phương tiện cơ bản nhất là bày bán trực tiếp và sử dụng trang web. Chủ các cơ sở đa số là nghệ nhân lớn tuổi, nên việc mở rộng thị trường thường chỉ được các thế hệ sau đề xuất và đảm trách.
Chị Thu Sương phân tích: “Ba tôi vẫn chỉ giữ cách bán truyền thống dựa vào danh tiếng lâu đời của làng, người mua biết sẽ tự tìm đến. Thậm chí có những khách hàng cần mua bộ lư hàng chục triệu, nhưng họ chỉ trò chuyện và xem hình mình gửi qua zalo là đã chốt đơn vì tin tưởng. Tuy nhiên, rõ ràng như thế mình sẽ tự hạn chế đối tượng mua lại, trong lúc truyền thông công nghệ đang rất phát triển”.
Vì thế, con gái chị Sương cũng đề xuất phải đẩy mạnh quảng bá các mặt hàng lư đồng thủ công trên mạng xã hội. Chị cũng đang cố gắng sắp xếp để ngay trong dịp Tết Kỷ Hợi năm nay, có thể bắt đầu phổ biến sản phẩm truyền thống này bằng công nghệ. Các cơ sở lư đồng còn lại cũng đang có những kế hoạch để những sản phẩm của mình "sống" được, cũng như không để cái nghề mai một.
Thế hệ sau của làng lư đồng An Hội muốn bán sản phẩm trên mạng xã hội và web để phát triển HOÀI NHÂN |
 |
Người cao tuổi dễ mắc bẫy chia sẻ tin giả trên Facebook
Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science, những người lớn tuổi có khả năng chia sẻ tin tức giả trên Facebook gấp ... |
 |
Doanh nghiệp khốn khổ vì bị "chơi bẩn" trên Facebook
Bị hàm oan, chơi bẩn mà không biết kêu ai, đó là thực tế đang diễn ra tại nhiều doanh nghiệp trước những cơn bão ... |
 |
Giới trẻ \'thay áo mới\' cho Facebook bằng màu vang đỏ
Được quan niệm là mang lại may mắn, tài lộc cho năm mới, không ngạc nhiên khi vang đỏ trở thành màu sắc được giới ... |
 |
Những dấu hiệu phạm pháp của Facebook tại Việt Nam
Luật An ninh mạng, Luật Quảng cáo, Luật Công nghệ thông tin là những cơ sở pháp lý vững chắc cho thấy, Facebook đang có ... |
 |
Cặp 9X hack Facebook chiếm đoạt gần 100 triệu đồng
Lập trang web chiếm tài khoản Facebook nhiều người Việt sống ở nước ngoài, Tiến và Hiếu nhắn tin cho người thân của họ chuyển ... |
