Moskva đã quyết định mở rộng quy mô sản xuất các biến thể tên lửa cho hệ thống Iskander-M, đưa vào biên chế hàng loạt loại đầu nổ khác nhau.
Một đánh giá mới từ Viện Khoa học Nghiên cứu Pháp y Kyiv (KNDISE) cho thấy, Nga đang tăng tốc sản xuất các biến thể tên lửa cho tổ hợp Iskander-M nhằm đáp ứng đơn đặt hàng mới của Bộ Quốc phòng.
Ít nhất bảy phiên bản đã được nhận diện, mỗi loại chuyên biệt để tiêu diệt các mục tiêu khác nhau: mục tiêu mở, mục tiêu khu vực, cấu trúc kiên cố, thậm chí những loại “đặc chủng” với cơ chế nổ và mảnh vỡ được tinh chỉnh.
Trong đó, biến thể 9M723-1F2 nổi lên với số lượng đặt hàng rất lớn, báo cáo cho biết hơn 770 quả 9M723-1F2 đã được giao dịch, với giá khoảng 192 triệu ruble (khoảng 2,4 triệu USD)/quả, cao hơn đáng kể so với các phiên bản trước.
Tên lửa đạn đạo từ hệ thống Iskander-M. Ảnh Military Watch
Iskander-M vốn được phát triển như tên lửa hành trình có độ chính xác cao, sử dụng động cơ nhiên liệu rắn, có khả năng tấn công mục tiêu ở cự ly chiến thuật với sai số thấp; lợi thế lớn nằm ở bệ phóng cơ động và quỹ đạo bay khó lường.
Một tổ hợp Iskander truyền thống gồm 51 xe, trong đó có 12 xe phóng (TEL) và 12 xe tiếp đạn, cho phép triển khai đồng thời tới 48 quả tên lửa, tức là khả năng tạo đợt tấn công tập trung rất lớn trên một hướng trong thời gian ngắn. Với danh mục biến thể phong phú, hệ thống này có thể xử lý nhiều dạng mục tiêu: từ các cụm phòng không đến tuyến đường sắt, sân bay, kho bãi và các điểm tập kết quân tiếp viện.
Từ hoả lực diện rộng đến đòn đánh chính xác
Sự xuất hiện ồ ạt của biến thể 9M723-1F2 cho thấy Moskva đang ưu tiên một mẫu có cơ chế mìn nổ-phân mảnh cải tiến, tối ưu cho mục tiêu diện rộng và khu vực, ví dụ khu tập trung binh lực, kho tiếp liệu hay sân ga. Các chuyên gia kỹ thuật nhận định phần mấu chốt nằm ở hệ thống kích nổ và bản tạo mảnh, giúp tầm ảnh hưởng của vụ nổ mở rộng và tăng xác suất gây tổn thất cho mục tiêu mềm và bán kiên cố.
Trong khi đó, biến thể 9M723-1F4 được mô tả có vỏ, cấu trúc đầu nổ cải tiến để tăng hiệu năng phá hoại đối với các mục tiêu kiên cố; những thay đổi nhỏ về thiết kế vỏ và ngòi nổ có thể gia tăng sâu sát thương xuyên phá mà không cần thay đổi động cơ hay bố trí hệ thống dẫn đường.
Số lượng sản xuất tăng vọt của Iskander-M kể từ 2022-2023 không phải là ngẫu nhiên. Các báo cáo trước đó cho thấy năng lực sản xuất đã tăng gấp nhiều lần so với thời bình, Moskva đặt ưu tiên sản xuất vũ khí tác chiến tầm ngắn-trung để đáp ứng yêu cầu tác chiến hiện thời, nhất là trong môi trường chiến tranh có cường độ cao.
Iskander-M đã chứng tỏ hiệu quả trên nhiều chiến trường nhờ khả năng chọn quỹ đạo tấn công bán đạn đạo, bay thấp, cơ động và khó định vị điểm phóng, gây khó khăn cho việc phòng thủ.
Trong thực tế chiến trường, Iskander-M đã được dùng để tiếp cận và vô hiệu hóa các hệ thống phòng không đắt tiền, cơ sở hạ tầng và các mục tiêu có giá trị tác chiến cao. Những đoạn video do phía Ukraine công bố từng cho thấy hệ thống Iskander đã góp phần tiêu diệt nhiều tổ hợp Patriot và các điểm trạm radar, chứng tỏ sức mạnh của tên lửa nhờ độ chính xác khi kết hợp với thông tin trinh sát tốt.
Vụ nổ đầu đạn chùm từ cuộc tấn công của Iskander-M vào các khẩu đội Patriot. Ảnh Military Watch
Việc bổ sung các biến thể chuyên dụng chỉ làm tăng tính đa năng: từ đòn đánh diện rộng nhằm phá vỡ thế bố trí hậu cần đối phương, đến đòn tấn công chính xác vào các vị trí làm nhiệm vụ của lực lượng hỗ trợ.
Về chi phí, báo cáo nêu rõ biến thể 9M723-1F2 có giá cao hơn các mẫu trước; con số khoảng 2,4 triệu USD/quả phản ánh mức đầu tư vào công nghệ vỏ, ngòi nổ và bản tạo mảnh mới. Điều này đồng nghĩa với việc Moskva sẵn sàng chấp nhận chi phí cao hơn để đổi lấy hiệu quả tác chiến lớn hơn.
Iskander-M là công cụ để Moskva tạo “áp lực chọn lọc” lên các mục tiêu then chốt đối phương, buộc đối thủ phải phân tán nguồn lực phòng thủ, tăng chi phí bảo vệ tuyến hậu cần và điểm xung yếu.
Sự xuất hiện của nhiều biến thể mới với cơ chế nổ và bản tạo mảnh tinh chỉnh làm gia tăng thách thức cho các biện pháp bảo vệ, đặc biệt khi các thiết bị phòng thủ bị đặt ngoài khu vực bảo vệ tập trung.
