Gần 700 loại thuốc được phê duyệt lưu hành tại Mỹ sử dụng các hóa chất chỉ được sản xuất tại Trung Quốc.
Tổng thống Trump tuyên bố Mỹ đang trong "thương chiến thực sự" với Trung Quốc. Nhưng ngoài đất hiếm, Trung Quốc đang sở hữu một lá bài chiến thuật đặc biệt buộc Mỹ phải cân nhắc kỹ càng, đó là dược phẩm.
Trong nhiều năm qua, cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa ở Mỹ liên tục cảnh báo về việc ngành dược phẩm nước này ngày càng phụ thuộc vào Trung Quốc.
Nghiên cứu được công bố ngày 15/10 cho thấy tình trạng này bắt đầu ngay từ khâu sơ khai nhất trong chuỗi sản xuất thuốc. Gần 700 loại thuốc được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt có chứa ít nhất một loại hóa chất chỉ có nguồn gốc từ Trung Quốc.
Dược phẩm Mỹ. (Ảnh: Reuters)
Khi căng thẳng thương mại giữa Washington và Bắc Kinh leo thang trong những năm gần đây, các chuyên gia cảnh báo sự lệ thuộc này có thể khiến người bệnh Mỹ rơi vào thế bị động. Tình thế này càng trở nên rõ ràng hơn khi xảy ra chiến tranh thương mại hoặc đại dịch mới buộc Trung Quốc siết chặt xuất khẩu.
Thực tế, tình trạng khan hiếm một số loại thuốc tương đương sinh học đã trở nên phổ biến tại Mỹ.
Báo cáo của U.S. Pharmacopeia, tổ chức phi lợi nhuận chuyên giám sát chuỗi cung ứng dược phẩm, đã truy xuất nguồn gốc các hóa chất dùng trong sản xuất thuốc. Kết quả cho thấy Trung Quốc là nguồn cung duy nhất của ít nhất một loại hóa chất trong nhiều nhóm thuốc thiết yếu, bao gồm kháng sinh như amoxicillin, thuốc tim mạch, thuốc điều trị động kinh, ung thư và HIV.
Ví dụ tiêu biểu là Benadryl, thuốc trị dị ứng quen thuộc với người tiêu dùng Mỹ, vốn được bào chế từ một loại hóa chất chỉ có thể nhập từ Trung Quốc.
Nguyên nhân
Hiện gần như không còn cơ sở sản xuất các loại hóa chất này tại Mỹ. Nguyên nhân là quy trình sản xuất gây ô nhiễm cao, trong khi chi phí lao động và tuân thủ quy định môi trường đắt đỏ khiến doanh nghiệp khó đạt lợi nhuận.
Ngược lại, các nhà máy ở Trung Quốc ít chịu ràng buộc quy đình môi trường tương tự và có thể sản xuất nguyên liệu với chi phí thấp hơn nhiều.
Mỹ đang phụ thuộc vào nguồn dược phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc.
Tuần trước, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế 100% lên toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc nhằm đáp trả việc Bắc Kinh hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Nếu kế hoạch được triển khai, một số công ty dược sẽ phải gánh thêm mức thuế lớn khi nhập nguyên liệu từ Trung Quốc để sản xuất thuốc.
Ông Trump từng đe dọa áp thuế tới 15% đối với thuốc mang thương hiệu từ EU và 100% với thuốc từ các thị trường khác, song sau đó đã tạm hoãn. Phần lớn các tập đoàn dược lớn cho biết họ kỳ vọng được miễn thuế nhờ các khoản đầu tư mới vào sản xuất trong nước hoặc các thỏa thuận về giá thuốc.
Chính quyền Tổng thống Trump cũng khẳng định hiện chưa có kế hoạch áp thuế với thuốc tương đương sinh học.
Không xử lý khâu “gốc rễ”
Trước nguy cơ thuế quan gia tăng, hàng loạt hãng dược lớn đã công bố kế hoạch chi hàng tỷ USD để xây dựng hoặc mở rộng nhà máy tại Mỹ. Tuy nhiên, các cơ sở này không sản xuất nguyên liệu thô, mà chỉ đảm nhận các công đoạn sau của chuỗi bào chế thuốc cho những sản phẩm bán chạy.
Theo các chuyên gia về chuỗi cung ứng dược, không có động lực kinh tế nào đủ mạnh để đưa khâu sản xuất nguyên liệu thô trở lại Mỹ.
Tổng thống Trump tuyên bố 'chiến tranh thương mại' với Trung Quốc.
Quy trình sản xuất thuốc thường được chia nhỏ và thực hiện tại nhiều quốc gia khác nhau. Giai đoạn đầu là sản xuất nguyên liệu cơ bản; sau đó, các nhà máy, thường đặt tại Ấn Độ, sẽ nhập nguyên liệu này để tổng hợp hoạt chất, rồi mới chuyển sang giai đoạn bào chế thành phẩm.
Phân tích cũng chỉ ra rằng ngay cả những loại thuốc có chuỗi sản xuất phân tán khắp thế giới vẫn phụ thuộc vào Trung Quốc ở khâu đầu vào.
Amoxicillin, loại kháng sinh phổ biến được nhiều cơ sở sản xuất, là ví dụ điển hình. Các nhà máy tại Ấn Độ, Jordan và Canada đảm nhiệm công đoạn sau, nhưng hai loại nguyên liệu chính để sản xuất amoxicillin đều đến từ Trung Quốc.
“Chúng tôi hy vọng dữ liệu minh bạch và đầy đủ hơn sẽ giúp chính phủ xây dựng những biện pháp can thiệp đúng trọng tâm nhằm tăng khả năng ứng phó và đảm bảo an ninh dược phẩm cho người bệnh”, bà Carrie Harney, đại diện U.S. Pharmacopeia, cho biết.
