Trong báo cáo cập nhật mới nhất về triển vọng kinh tế thế giới, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) nhận định, tăng trưởng đang chậm lại khi nhiều động lực phục hồi sau đại dịch Covid-19 đã suy yếu.
Những bất ổn địa chính trị và tài chính tiếp tục gia tăng. Dự báo, tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu giảm 0,2 điểm phần trăm so với kỳ vọng, chỉ dừng lại ở mức 3,2% trong năm nay và 3,1% vào năm 2026.
Xu hướng giảm tốc kinh tế phản ánh những khó khăn bắt nguồn từ nguy cơ bất ổn và chủ nghĩa bảo hộ. Đồng thời, một trong những rủi ro lớn nhất hiện nay là lạm phát dai dẳng. Dù nhiều ngân hàng trung ương đã nỗ lực siết chặt chính sách tiền tệ, giá cả hàng hóa, đặc biệt là năng lượng và lương thực, nhưng vẫn chưa thể ổn định tình hình do xung đột khó lường ở Trung Đông và Ukraine. Thêm vào đó, căng thẳng thương mại và biến đổi khí hậu cũng ảnh hưởng đến việc ổn định giá cả.
Trong giai đoạn 2025-2026, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tại các quốc gia phát triển được dự báo tăng khoảng 1,5%, trong khi kinh tế Mỹ giảm tốc xuống mức 2%, còn tốc độ kinh tế các nước đang phát triển và mới nổi (EMDEs) giảm nhẹ với mức tăng trên 4%. Trong khi đó, hoạt động thương mại toàn cầu dự báo tăng trung bình 2,9%, chủ yếu nhờ các nỗ lực thúc đẩy thương mại và đầu tư trong năm 2025 nhưng vẫn thấp hơn kết quả tăng 3,5% trong năm 2024.
Đáng chú ý, xu hướng leo thang các rào cản thương mại có thể ảnh hưởng đến đầu tư, gây rối loạn các chuỗi cung ứng và kìm hãm những nỗ lực tăng năng suất lao động. Nếu các cú sốc về cung ứng lao động vượt quá mức độ cảnh báo, tăng trưởng kinh tế sẽ giảm, nhất là tại những quốc gia đang đối diện với xu hướng già hóa dân số và thiếu hụt lao động chuyên môn.
Cùng lúc, nợ công toàn cầu đã tăng lên mức kỷ lục, chiếm hơn 93% GDP thế giới. Ở Nhật Bản, mức nợ công đã lên tới 234,9% GDP. Ở Mỹ, IMF dự báo nợ công sẽ tăng từ 125% GDP năm 2025 lên 143% GDP vào cuối thập kỷ. Ở Italia, một báo cáo gần đây cho biết, nợ công dự kiến đạt 136,2% GDP năm 2025, rồi tăng lên 137,4% năm 2026. Đáng lo ngại hơn, hàng chục quốc gia đang phát triển ở châu Phi và Nam Á có nguy cơ mất khả năng thanh toán khi đồng nội tệ mất giá và chi phí vay vốn quốc tế tăng vọt. IMF cảnh báo, nếu các chính phủ không kiểm soát chi tiêu và cải thiện nguồn thu, nợ công toàn cầu có thể vượt 100% GDP vào cuối thập kỷ này, kéo theo nguy cơ khủng hoảng tài chính diện rộng.
IMF cũng cảnh báo về xu hướng phân mảnh chuỗi cung ứng toàn cầu, hậu quả của xung đột thương mại, chính sách bảo hộ và các căng thẳng địa chính trị. Các khối kinh tế lớn ngày càng có xu hướng “tự cô lập” để bảo vệ lợi ích chiến lược, dẫn đến sự đứt gãy trong luồng vốn, công nghệ và hàng hóa. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp đa quốc gia buộc phải tái cấu trúc chuỗi cung ứng, chuyển sản xuất sang các quốc gia an toàn hơn. Tuy nhiên, động thái này khiến chi phí sản xuất tăng và hiệu quả giảm.
Bên cạnh đó, xung đột kéo dài ở Ukraine, bất ổn tại Trung Đông, cùng các điểm nóng mới nổi ở châu Phi, Nam Á đã trở thành yếu tố trực tiếp đe dọa sự ổn định của kinh tế toàn cầu. Giá dầu, giá lương thực và chi phí vận tải đều có nguy cơ biến động mạnh chỉ sau một biến cố nhỏ về an ninh khu vực.
Biến đổi khí hậu cũng được coi là “quả bom hẹn giờ” của nền kinh tế. Các đợt nắng nóng, bão lũ và cháy rừng cực đoan ngày càng thường xuyên đã gây thiệt hại hàng trăm tỷ USD mỗi năm, ảnh hưởng trực tiếp tới sản xuất nông nghiệp, năng lượng và chuỗi cung ứng toàn cầu. Nếu các nước không có chính sách ứng phó mạnh mẽ, thiệt hại kinh tế do biến đổi khí hậu có thể làm giảm từ 15% đến 20% GDP toàn cầu vào năm 2050.
Các chuyên gia kinh tế nhận định, thế giới đang đứng trước một ngã ba đường, hoặc là thúc đẩy hợp tác đa phương để phục hồi tăng trưởng bền vững, hoặc là rơi vào vòng xoáy bảo hộ, xung đột và bất ổn kéo dài. Bởi vậy, các chính phủ cần ưu tiên chính sách tài khóa linh hoạt, tăng đầu tư vào năng lượng sạch, giáo dục và y tế, đồng thời tăng cường niềm tin thị trường thông qua cải cách tài chính và giảm căng thẳng thương mại.
Nhìn toàn cảnh, bức tranh kinh tế thế giới năm 2025 đã hiện lên với nhiều gam màu xám. Mỗi cú sốc nhỏ cũng có thể tạo ra hiệu ứng dây chuyền lớn. Trong bối cảnh tiềm ẩn nhiều bất ổn, hợp tác quốc tế được coi là chìa khóa để giải quyết các thách thức đang gia tăng và chồng chéo. Cùng với đó, việc khôi phục niềm tin thương mại và cải thiện thể chế tài chính toàn cầu được coi là những trụ cột giúp kinh tế thế giới lấy lại đà tăng trưởng bền vững.
https://hanoimoi.vn/kinh-te-the-gioi-doi-mat-nguy-co-giam-toc-720248.html
