Thời gian qua, tín dụng cho nhà ở xã hội được hệ thống ngân hàng chú trọng, nhưng thực tế việc sử dụng nguồn vốn này chưa thực sự hiệu quả.
Bởi vậy, khơi thông nguồn vốn tín dụng cho vay phục vụ phát triển nhà ở xã hội được coi là nhiệm vụ quan trọng của các tổ chức tín dụng cũng như hệ thống ngân hàng hiện nay.
Thực trạng 3 chương trình tín dụng nhà ở xã hội
Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Quang Dũng, hiện Ngân hàng Nhà nước được giao thực hiện 3 chương trình tín dụng liên quan đến việc phát triển nhà ở xã hội. Cụ thể, với chương trình 120.000 tỷ đồng, đến nay có 9 ngân hàng đăng ký tham gia với số tiền 145.000 tỷ đồng, cao hơn hạn mức 120.000 tỷ đồng.
Chương trình thứ hai đang triển khai là tín dụng cho người dưới 35 tuổi. Chương trình thứ ba cho vay nhà ở xã hội theo Nghị định số 100/2024/NĐ-CP (ngày 26-7-2024) của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Nhà ở về phát triển và quản lý nhà ở xã hội (mức cho vay tối đa 80% giá trị hợp đồng mua, thuê mua nhà ở xã hội, lãi suất tương đương lãi suất cho vay hộ nghèo).
Riêng với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, Ngân hàng Nhà nước đã 6 lần yêu cầu các tổ chức tín dụng hạ lãi suất cho vay, từ mức 8,7%/năm ban đầu xuống còn 6,4%/năm cho chủ đầu tư và 5,9%/năm cho người vay mua nhà, thậm chí thấp hơn cả mức cho vay hộ nghèo (khoảng 6,6%/năm).
Về kết quả, các ngân hàng thương mại cam kết giải ngân 8.300 tỷ đồng cho 41 dự án nhà ở xã hội, tức mới đạt khoảng 5,7%. Ngoài ra, Ngân hàng Chính sách xã hội có dư nợ cho vay nhà ở xã hội theo Nghị định 100 đạt con số hơn 19.000 tỷ đồng.
Được biết, 9 ngân hàng tham gia chương trình tín dụng dành cho nhà ở xã hội trị giá 145 nghìn tỷ bao gồm: Agribank, VietinBank, Vietcombank, BIDV, HDBank, VPBank, Techcombank, TPBank và MB. Theo đó, các ngân hàng này có chính sách ưu đãi riêng đối với người dưới 35 tuổi khi vay tiền mua nhà ở xã hội với lãi suất ưu đãi, phổ biến thấp hơn 1%/năm so với lãi suất cho vay trung - dài hạn bình quân bằng VND của 4 ngân hàng thương mại có vốn nhà nước (Agribank, BIDV, Vietcombank và VietinBank) và theo yêu cầu, chính sách Ngân hàng Nhà nước đặt ra (6 tháng công bố lại lãi suất 1 lần).
Với chương trình ưu đãi cho khách hàng dưới 35 tuổi và người có nhu cầu vay mua, xây/sửa chữa nhà ở, các ngân hàng thương mại đang tham gia tích cực gồm MB, HDBank, BIDV, Sacombank, SHB, ACB….
Cần điều chỉnh lãi suất cho vay
Mặc dù đạt được những kết quả nhất định, song, tốc độ giải ngân các chương trình tín dụng hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội vẫn chưa được đẩy mạnh thực sự, do còn nhiều điểm nghẽn. Nếu chính sách tín dụng chỉ dừng lại ở việc hạ lãi suất mà thiếu cơ chế hỗ trợ triển khai thì rất khó tiếp cận vốn. Việc triển khai nhiều gói vay là tín hiệu tích cực, nhưng nếu không giải quyết gốc rễ từ phía cung thì các chính sách ưu đãi tín dụng cũng khó phát huy hiệu quả.
Các chuyên gia cho rằng, vẫn còn nhiều rào cản trong việc triển khai các chương trình cho vay ưu đãi với nhà ở xã hội. Cụ thể, nguồn cung nhà ở xã hội còn thiếu và chưa phù hợp nhu cầu. Quỹ đất khan hiếm, thủ tục pháp lý phức tạp, lợi nhuận thấp, khiến nhiều chủ đầu tư không mặn mà. Quá trình phê duyệt dự án chậm, chưa tạo ra quy mô sản phẩm đủ lớn để hấp dẫn thị trường. Đó là chưa kể, khó khăn liên quan đến tiêu chí xác định đối tượng vay, bởi mức thu nhập tối đa để được vay là 15 triệu đồng/tháng đối với cá nhân, 30 triệu đồng/tháng đối với hộ gia đình là chưa phù hợp với thực tế tại nhiều địa phương.
Do đó, nhiều chuyên gia kiến nghị Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh lại tiêu chí thu nhập, xem xét lại lãi suất cho vay, vì mức 6,6%/năm do Ngân hàng Chính sách xã hội áp dụng cao hơn so với lãi suất cho vay tại một số ngân hàng thương mại.
Về phía người vay, lãi suất cho vay nhà ở xã hội trong gói 120.000 tỷ đồng cũng như tín dụng cho người trẻ dưới 35 tuổi còn cao và chưa ổn định, khiến đa số người có thu nhập thấp khó tiếp cận.
Đề xuất để các gói tín dụng cho vay nhà ở xã hội đến với người vay, các chuyên gia cũng cho rằng, Chính phủ cần cấp vốn cho các ngân hàng thương mại với lãi suất ưu đãi rất thấp, tối đa khoảng 3%/năm, để các ngân hàng cho vay lại với mức khoảng 5%/năm. Hệ thống ngân hàng cần đáp ứng đồng thời 3 yếu tố: Lãi suất ổn định trong dài hạn, thủ tục vay minh bạch và cơ chế giám sát chặt chẽ để ngăn chặn trục lợi. Tức là cần xác định lại mối quan hệ giữa 3 yếu tố vốn - dự án - người vay và quan trọng nữa là rút ngắn quy trình xét duyệt, áp dụng công nghệ số để quản lý hồ sơ, giảm bớt giấy tờ…
Mới đây, Bộ Xây dựng cũng đưa ra đề xuất giảm lãi suất vay vốn ưu đãi cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội. Hiện nay, mức lãi suất được áp dụng là 6,6%/năm, bằng với lãi suất cho vay đối với hộ nghèo theo từng thời kỳ. Tuy nhiên, mức này đang cao hơn so với nhiều chương trình tín dụng ưu đãi khác, khiến không ít người vay gặp khó khăn trong việc cân đối chi phí.
Theo Bộ Xây dựng, lãi suất vay mua, thuê mua nhà ở xã hội nên được giảm xuống còn 5,4%/năm. Đối với các khoản vay để xây dựng, cải tạo hoặc sửa chữa nhà ở, lãi suất sẽ tiếp tục áp dụng theo mức cho vay đối với hộ nghèo, tùy từng giai đoạn, do Thủ tướng Chính phủ quy định.
https://hanoimoi.vn/khoi-thong-nguon-tin-dung-cho-nha-o-xa-hoi-716171.html
