Bác sỹ kết luận khỏi bệnh nhưng bố đẻ không đồng ý cho xuất viện, do đó người đàn ông Trung Quốc không thể rời bệnh viện tâm thần, nơi anh đã sống suốt 17 năm qua.
Vào dịp Tết Nguyên đán vừa qua, tại một bệnh viện tâm thần ở Trùng Khánh, Trung Quốc, bệnh nhân Đường Dương, 51 tuổi, phát đi phát lại bộ phim "Johnny English" trên máy MP4 của mình. Ánh sáng từ màn hình hắt lên khuôn mặt nhợt nhạt của anh, khiến anh trông rất giống Andy, nhân vật khao khát tự do trong phim.
Cách đó không xa, tại Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, cha của Đường Dương, ông lão Đường Từ Cẩn 81 tuổi ngồi một mình trong phòng khách chất đầy hồ sơ bệnh án, liên tục vuốt ve cuốn "Luật Sức khỏe tâm thần" đã ố vàng.
Hai cha con họ, một người bị mắc kẹt trong “lồng sắt văn minh” của đô thị, một người mắc kẹt trong “xiềng xích của sự giám hộ” do các quy định pháp luật về quản lý bệnh nhân tâm thần.
Đường Dương đã bị cha mình lừa đến bệnh viện vào năm 2008 với lý do "dự tiệc cưới" và kể từ đó chưa từng khỏi nơi này. Bệnh viện đã nhiều lần xác định rằng anh "đã được chữa khỏi về lâm sàng" nhưng người cha luôn từ chối đưa anh về với lý do: "Ai có thể đảm bảo rằng khi ra viện, nó sẽ không gây hại cho người khác?".
Ở Trung Quốc, người giám hộ có quyền quyết định việc xuất viện của bệnh nhân tâm thần. (Ảnh: Sohu)
Trong cuộc giằng co này, luật pháp đã trở thành vị trọng tài đầy mâu thuẫn. Bộ luật Dân sự của Trung Quốc nhấn mạnh “tôn trọng mong muốn của người được giám hộ", nhưng Luật Sức khỏe tâm thần lại trao cho người giám hộ quyền quyết định việc xuất viện.
Người cha luôn bị ám ảnh bởi nỗi sợ hãi khi nhớ đến những chiếc bình bị đập vỡ khi con trai lên cơn, những lời đe dọa lúc đêm khuya... Trong khi đó, Đường Dương nhiều lần khẳng định mình đã xin lỗi, bệnh tâm thần của anh đã được chữa khỏi và rất mong muốn được hòa nhập với xã hội.
Mâu thuẫn này được nhiều học giả gọi là "thế tiến thoái lưỡng nan về quyền nuôi con", khi tình cảm gia đình chuyển thành sự kiểm soát.
Cuộc sống của Đường Dương trong bệnh viện phản ánh những kẽ hở trong hệ thống chăm sóc sức khỏe tâm thần. Anh thức dậy lúc 7h mỗi ngày, đi bộ, chơi MP4 và mỗi tuần có một giờ để gọi điện thoại. Đại diện bệnh viện cho biết: "Chỗ chúng tôi không phải là nhà tù, nhưng xã hội cần có khả năng tiếp nhận bệnh nhân khi họ xuất viện".
Các dữ liệu cho thấy trong khoảng 100 triệu người mắc bệnh tâm thần ở Trung Quốc, những trường hợp "đã được chữa khỏi lâm sàng nhưng không thể xuất viện" không phải hiếm.
Do sự thiếu hụt nguồn lực phục hồi chức năng cộng đồng và sự thiếu tin tưởng giữa các thành viên trong gia đình, đối với nhiều bệnh nhân, xuất viện là viễn cảnh xa vời như giấc mơ, vì người thân có quyền từ chối điều đó.
Với Đường Dương, hoàn cảnh gia đình khó khăn khiến ước vọng về nhà của anh càng khó thực hiện. Mẹ anh đã qua đời, em trai bỏ nhà đi, người cha nghiện buôn bán chứng khoán, thậm chí còn từ chối trả 10.000 nhân dân tệ tiền viện phí hàng tháng. Anh không có chỗ dựa từ gia đình, sự hỗ trợ xã hội cũng không đủ để thay thế.
Tuy nhiên, tình thế tiến thoái lưỡng nan này không phải là không có cách giải quyết. Một cộng đồng ở Trùng Khánh đã cố gắng cải tạo phòng chơi cờ vua và đánh bài thành trung tâm phục hồi chức năng, cho phép bệnh nhân tâm thần có sự tự do nhất định.
Các chuyên gia cũng đề xuất cơ chế đánh giá của bên thứ ba để cân bằng giữa phán đoán y khoa, mong muốn của bệnh nhân và mối quan tâm của người giám hộ. Họ cũng đề xuất cải thiện các dịch vụ hỗ trợ cộng đồng để ngăn chặn tình huống người thân từ chối cho bệnh nhân xuất viện với lý do dịch vụ chăm sóc quá kém.
