Nhà sản xuất thuốc Trung Quốc Akeso được ca ngợi là có "khoảnh khắc DeepSeek" cho công nghệ sinh học khi "vượt mặt" các nhà dược phẩm Mỹ với loại thuốc mới.
Theo nhà sản xuất thuốc Trung Quốc Akeso, loại thuốc điều trị ung thư mới của họ còn vượt trội hơn so với một đối thủ phương Tây hàng đầu trong các nghiên cứu lâm sàng. Những gì mà họ đạt được đang được ca ngợi là "khoảnh khắc DeepSeek" cho ngành công nghiệp dược phẩm của Trung Quốc, khi công nghệ sinh học nổi lên như mặt trận mới trong cuộc chiến công nghệ đang leo thang giữa nước này và Mỹ.
SCMP đưa tin, thuốc miễn dịch trị liệu mới của Akeso nhắm vào loại ung thư phổi không phải tế bào nhỏ, tên là ivonescimab. Theo kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3, được công ty công bố trên tạp chí The Lancet tuần trước, thuốc giúp một nửa bệnh nhân của họ vượt qua 11,1 tháng mà tình trạng bệnh không xấu đi, một số liệu được gọi là thời gian sống không tiến triển trung bình (PFS).
Nhà sản xuất thuốc Trung Quốc Akeso được ca ngợi là có "khoảnh khắc DeepSeek" cho công nghệ sinh học. (Ảnh minh họa)
Trong khi đó, nghiên cứu cho biết thời gian sống không tiến triển trung bình (PFS) của pembrolizumab - loại thuốc điều trị ung thư phổ biến nhất thế giới, do gã khổng lồ dược phẩm Merck của Mỹ dưới tên thương hiệu Keytruda - là 5,8 tháng.
Akeso lần đầu tiên công bố những phát hiện vào tháng 9 năm ngoái tại một hội nghị quốc tế của ngành. Công ty thu hút sự chú ý ngày càng tăng ở Trung Quốc gần đây sau khi một thành viên của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc giới thiệu ivonescimab vào tuần trước.
Các phương tiện truyền thông gọi quá trình phát triển thuốc điều trị ung thư của Akeso là "khoảnh khắc DeepSeek" của ngành công nghệ sinh học Trung Quốc. Tháng trước, công ty khởi nghiệp DeepSeek của Trung Quốc gây sốc cho ngành công nghệ toàn cầu với các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) hiệu suất cao được phát triển với chi phí thấp hơn nhiều so với các công ty cùng ngành.
Bước đột phá này được coi là dấu hiệu phục hồi của ngành công nghệ Trung Quốc trong bối cảnh Mỹ hạn chế chặt chẽ đối với chip AI.
Ivonescimab là loại liệu pháp miễn dịch được gọi là chất ức chế PD-1, là kháng thể giúp hệ thống miễn dịch nhận biết và tiêu diệt tế bào ung thư.
Quỹ đầu tư mạo hiểm Trung Quốc Frees Fund viết trong một báo cáo nghiên cứu công bố vào tháng 3, rằng nếu hiệu quả của thuốc Akeso được xác nhận trong các thử nghiệm lâm sàng sắp tới, thì có nghĩa là Trung Quốc đi từ vị trí tụt hậu so với Mỹ 5 năm trong lĩnh vực PD-1 vượt lên vị trí dẫn trước ba năm.
Khởi đầu thế nào?
Akeso được thành lập vào năm 2012 tại Trung Sơn, một thành phố ở tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc.
Người sáng lập kiêm giám đốc điều hành Michelle Xia nói trong một cuộc phỏng vấn với trang tin trực tuyến Speakout HK của Hong Kong vào năm 2021, rằng công ty khởi nghiệp với khoản đầu tư thiên thần trị giá 20 triệu nhân dân tệ (2,76 triệu USD) và nhận được trợ cấp tiền thuê nhà và hỗ trợ thiết bị từ chính quyền địa phương.
Bà Xia từng giữ các vị trí cấp cao tại các công ty dược phẩm phương Tây gồm Bayer và Crown Bioscience trước khi trở về Trung Quốc và thành lập Akeso.
Theo bản ghi chép bài phát biểu của Xia tại trường Đại học Tôn Dật Tiên, nơi bà từng theo học năm 1988, Xia quyết định khởi nghiệp kinh doanh thuốc vì Trung Quốc hầu như không có công ty dược phẩm nào phát triển thuốc mới vào thời điểm đó, và phải mất 8 đến 10 năm để các loại thuốc cải tiến mới ra mắt của nước ngoài đến được với bệnh nhân Trung Quốc, thậm chí phải mất giá cao.
Akeso lên sàn chứng khoán tại Hong Kong vào tháng 4/2020, với đợt chào bán trị giá 330 triệu USD, được đăng ký mua vượt mức 639 lần.
Công ty cấp phép ivonescimab cho công ty Summit Therapeutics của Mỹ để phát triển và thương mại hóa trên thị trường toàn cầu trong một thỏa thuận trị giá 5 tỷ USD. Công ty cũng có một số loại thuốc điều trị ung thư khác đang trong quá trình phát triển.
Tiến sĩ Xia có hơn 27 năm kinh nghiệm trong ngành dược phẩm và nghiên cứu học thuật. Bà từng giữ các vị trí lãnh đạo cấp cao tại Crown Bioscience Inc., đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng nền tảng, chiến lược và liên doanh với Pfizer. Trước đó, bà làm việc tại PDL BioPharma, Bayer Corporation và Axys Pharmaceuticals, giám sát phát triển quy trình, sản xuất thuốc protein và kháng thể điều trị.
Bà Xia tốt nghiệp cử nhân hóa sinh tại Đại học Tôn Dật Tiên (1988), lấy bằng tiến sĩ sinh học phân tử tại Đại học Newcastle (1994) và hoàn thành nghiên cứu sau tiến sĩ tại Đại học Glasgow (1993–1996) và Đại học Louisville (1996–2000).
Bà là thành viên và cố vấn của nhiều tổ chức khoa học tại Trung Quốc, đồng thời nhận nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm danh hiệu "Phụ nữ quyền lực trong công nghệ" của Forbes (2020) và "100 phụ nữ kinh doanh hàng đầu Trung Quốc" (2023).
Dược phẩm Trung Quốc rẽ hướng?
Akeso ghi nhận thành công của mình là nhờ hiểu biết sâu sắc về sinh học bệnh lý và kỹ thuật protein, kết hợp với quy trình phát triển hiệu quả và nguồn nhân lực dồi dào của Trung Quốc.
Theo CNN, trước những năm 1980, ngành công nghiệp dược phẩm của Trung Quốc phần lớn do nhà nước sở hữu và trong nhiều thập kỷ, các công ty công nghệ sinh học chủ yếu sao chép các loại thuốc hiện có. Tuy nhiên, trong 10 năm qua, họ chuyển hướng tập trung, phát triển các phương pháp điều trị tiên tiến hơn có thể cạnh tranh với các loại thuốc của phương Tây. Họ cũng có được các thỏa thuận cấp phép cho các đối tác phương Tây trị giá hàng tỷ USD để đưa các sáng kiến của mình ra thị trường toàn cầu.
Cui Cui, giám đốc điều hành nghiên cứu chăm sóc sức khỏe tại công ty đầu tư Jefferies, cho biết: "Trước đây, công nghệ sinh học của Trung Quốc chỉ được coi là những kẻ bắt chước, nhưng trong tương lai, họ có thể cạnh tranh với các công ty dược phẩm tốt nhất thế giới".
