Các chuyên gia nhận định việc đêm nhạc "Về đây bốn cánh chim trời" bị huỷ ngay giờ diễn được xem là lỗ hổng chết người trong tư duy quản trị và đạo đức làm nghề.
Tối 28/12, đêm nhạc Về đây bốn cánh chim trờidự kiến diễn ra tại Cung Thể thao Điền kinh Mỹ Đình (Hà Nội) thông báo hoãn ngay sát giờ biểu diễn, khi hàng nghìn khán giả có mặt tại địa điểm tổ chức. Sự việc nhanh chóng gây xôn xao dư luận và tạo ra làn sóng bức xúc trong khán giả.
Dưới góc nhìn của những chuyên gia trong lĩnh vực tổ chức biểu diễn và truyền thông, đây là hệ quả tất yếu của tư duy làm ăn chộp giật, coi thường khán giả và sự thiếu vắng nền tảng quản trị rủi ro chuyên nghiệp.
Cú sốc về "luật lương tâm"
Chia sẻ với PV Báo Điện tử VTC News, đạo diễn sân khấu - nhà sản xuất Hoàng Công Cường không giấu được bức xúc trước cách làm việc của ban tổ chức đêm nhạc Về đây bốn cánh chim trời. Theo anh, thứ mất lớn nhất ở đây không nằm ở những con số tài chính, mà là sự đổ vỡ về cảm xúc, đây được xem là "linh hồn của nghệ thuật".
"Điều đầu tiên, tôi rất chia sẻ với khán giả. Họ đến với tâm thế tận hưởng âm nhạc, dành tình cảm cho nghệ sĩ mình hâm mộ nhưng lại nhận về cú sốc. Đây không chỉ là câu chuyện tiền bạc, mà là sự lừa dối về cảm xúc và uy tín, khiến người hâm mộ cảm thấy bàng hoàng", đạo diễn Hoàng Công Cường chia sẻ.
Đêm nhạc "Về đây bốn cánh chim trời" gây bức xúc khi hủy ngay trước giờ diễn.
Phân tích sâu hơn về nguyên nhân, đạo diễn cho rằng đơn vị thực hiện quá thiếu chuyên nghiệp, thậm chí là liều lĩnh. Trong ngành công nghiệp giải trí, uy tín là sinh mệnh. Nhà sản xuất chân chính khi công bố chương trình là đặt cả danh dự của mình lên bàn cân.
"Với những người làm nghề có tâm, kể cả phải 'cắm sổ đỏ' hay chịu lỗ họ cũng phải làm để giữ uy tín", anh khẳng định.
Sự cố lần này cho thấy tư duy làm nghề kiểu "bánh vẽ". Đơn vị tổ chức dường như chưa có thực lực tài chính vững vàng nhưng lại kỳ vọng thái quá vào tiền tài trợ và doanh thu bán vé. Họ vẽ ra viễn cảnh hoành tráng nhưng không có nền móng vững chắc. Khi thực tế không như mơ, dòng tiền không về kịp, họ rơi vào đường cùng. Khi không còn gì để mất, họ chọn cách "đạp lên dư luận", bỏ mặc cảm xúc của hàng nghìn người đã tin tưởng mình.
Nói về phương án giải quyết, đạo diễn Hoàng Công Cường cho rằng những lời giải thích hay xin lỗi lúc này đều trở nên sáo rỗng và vô nghĩa. Theo anh, hậu quả của việc hủy show khủng khiếp hơn nhiều so với số tiền họ cố gắng "cắt lỗ".
Đạo diễn cũng thẳng thắn chỉ ra sự khác biệt giữa những người làm nghệ thuật chân chính và những kẻ "đi buôn nghệ thuật".
"Người làm nghề thực thụ sẽ chọn cách tổ chức lại đêm nhạc quy mô hơn, chỉn chu hơn để đền đáp khán giả và thanh toán sòng phẳng cho ê-kíp. Còn tư duy chỉ chăm chăm tính toán lỗ lãi rồi quay lưng với khán giả chính là tư duy của con buôn", anh nhận định.
Nói về khía cạnh pháp lý của vụ việc, dưới góc độ con người, đạo diễn khẳng định ban tổ chức đã vi phạm "luật lương tâm". Theo anh, luật này đôi khi còn khắc nghiệt và ám ảnh hơn cả văn bản giấy tờ.
"Làm nghề mà để mất đi sự tử tế và uy tín thì rất khó để tồn tại lâu dài", đạo diễn Hoàng Công Cường nhấn mạnh.
Lỗ hổng quản trị và sự xem thường khán giả
Đồng quan điểm về tính nghiêm trọng của sự việc, chuyên gia truyền thông sự kiện Khắc Thi nhận định vụ hủy show này thuộc hàng "vô tiền khoáng hậu" trong lịch sử showbiz Việt, đặc biệt khi đặt trong bối cảnh nền công nghiệp biểu diễn đang ngày càng chuyên nghiệp hóa.
Theo anh, việc thông báo hủy show sát nút không phải là sự cố bất khả kháng (như thiên tai, dịch bệnh), mà nó phơi bày một chuỗi lỗ hổng mang tính hệ thống trong quản trị rủi ro.
Các nghệ sĩ và ban tổ chức xuất hiện tại buổi công bố đêm nhạc.
Thứ nhất là sự thiếu vắng các kịch bản dự phòng. Bất kỳ sự kiện lớn nào cũng phải có phương án B, phương án C cho các vấn đề từ tài chính, kỹ thuật đến pháp lý. Việc chương trình "gãy gánh" ngay phút chót chứng tỏ ban tổ chức hoàn toàn bị động, không có bất kỳ tấm khiên đỡ nào khi rủi ro ập đến.
Thứ hai, quy trình kiểm soát rủi ro bị tê liệt. Một vấn đề nghiêm trọng đến mức buộc phải hủy show không bao giờ "từ trên trời rơi xuống" ngay trước giờ diễn. Nó chắc chắn đã tồn tại âm ỉ từ trước, có thể là thiếu vốn, tranh chấp hợp đồng, hay vấn đề giấy phép. Tuy nhiên, thay vì xử lý sớm, ban tổ chức dường như đã chọn cách trì hoãn, che giấu và "đánh cược" với hy vọng mong manh vào phút chót.
Thứ ba, và nghiêm trọng nhất, là tư duy xem thường khán giả. Chuyên gia gay gắt chỉ trích: "Khi ban tổ chức chấp nhận để hàng nghìn người di chuyển, xếp lịch, mua vé, chờ đợi… rồi mới thông báo hoãn, điều đó cho thấy khán giả không được đặt ở vị trí trung tâm của chuỗi giá trị, mà chỉ là 'đầu ra' của phép tính rủi ro thiếu trách nhiệm".
Chuyên gia nhận định cách hành xử này phản ánh tâm lý méo mó của một bộ phận đơn vị tổ chức khi cho rằng khán giả Việt dễ tính, "cùng lắm là xin lỗi và trả lại tiền" là xong chuyện, không sợ phải chịu trách nhiệm pháp lý nặng nề.
Theo chuyên gia Khắc Thi, trong xử lý khủng hoảng, sự thiếu minh bạch là "tử huyệt". Khi không có thông tin chính thống rõ ràng, dư luận sẽ tự lấp đầy khoảng trống bằng các tin đồn như vỡ nợ, lừa đảo, trốn thuế, hay sai phạm pháp lý. Điều này không chỉ giết chết thương hiệu của ban tổ chức mà còn gây xói mòn niềm tin mang tính dây chuyền.
"Ở góc độ pháp lý, sự mập mờ còn có thể bị xem là dấu hiệu che giấu thông tin liên quan đến nghĩa vụ hợp đồng. Nếu lý do hoãn show liên quan đến các vi phạm pháp luật, việc không minh bạch có thể khiến BTC rơi vào thế bất lợi khi tranh chấp phát sinh", chuyên gia cảnh báo.
Cơ hội thanh lọc thị trường biểu diễn "sạch"
Dù sự cố Về đây bốn cánh chim trời là nốt trầm đáng buồn, nhưng nhìn ở góc độ tích cực, các chuyên gia đều cho rằng đây là cơ hội để thị trường tự thanh lọc.
Đạo diễn Hoàng Công Cường khẳng định vụ việc sẽ giúp khán giả có cái nhìn khắt khe hơn, tìm đến những nhà sản xuất uy tín, những người làm nghề có tâm và thực lực. Những kẻ làm ăn chộp giật, coi thường khán giả sẽ bị đào thải.
Theo anh, người trụ lại được sau những biến động này phải là những người dám cống hiến, đặt chất lượng sản phẩm và danh dự lên trên túi tiền. Sự cố này là bài học đắt giá để vạch rõ ranh giới giữa nghệ thuật chân chính và kinh doanh nghệ thuật đơn thuần.
Đồng tình với quan điểm này, chuyên gia truyền thông Khắc Thi cho rằng sự cẩn trọng của khán giả trong tương lai sẽ là động lực buộc các nhà tổ chức phải nâng cao sự chuyên nghiệp.
"Một nền nghệ thuật tử tế không thể được xây dựng trên những lời xin lỗi muộn màng, mà phải bắt đầu từ kỷ luật, đạo đức làm nghề và sự thượng tôn pháp luật", anh nói thêm.
Về đây bốn cánh chim trời được giới thiệu là đêm nhạc vinh danh nhạc sĩ Trần Tiến, Văn Cao, Phạm Duy, Trịnh Công Sơn, quy tụ dàn nghệ sĩ tên tuổi như Hồng Nhung, Hà Trần, Bằng Kiều, Tấn Minh, Đoan Trang, Lê Hiếu, Phạm Thu Hà, Vũ Thắng Lợi, Lâm Bảo Ngọc, Thanh Thuỵ, nghệ sĩ saxophone Trần Mạnh Tuấn...
Tại đêm diễn vào tối 28/12, khi hàng nghìn khán giả đã có mặt tại Cung Thể thao Điền kinh Mỹ Đình (Hà Nội) để theo dõi đêm nhạc, ban tổ chức bất ngờ phát đi thông báo hoãn chương trình ngay sát giờ diễn.
Việc chương trình bất ngờ thông báo hoãn khi khán giả đã có mặt đông đủ tại địa điểm biểu diễn đã khiến nhiều người bức xúc, đặt câu hỏi về công tác tổ chức cũng như trách nhiệm của ban tổ chức đối với khán giả.
