Họp khẩn tướng lĩnh quân đội, Tổng thống Trump tái định nghĩa sức mạnh Mỹ

Hôm 29/9 (giờ địa phương), tại căn cứ quân sự Quantico, bang Virginia, Tổng thống Mỹ Donald Trump đọc bài diễn văn kéo dài hơn 1 giờ trước hàng trăm tướng lĩnh, đô đốc và sĩ quan cấp cao thuộc tất cả các binh chủng, cùng với sự hiện diện của các thành viên Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ.

Đây được xem là hội nghị hiếm hoi để Tổng thống Trump - với tư cách Tổng tư lệnh quân đội Mỹ, trực tiếp truyền đạt thông điệp chiến lược, củng cố sự gắn kết và nâng cao tinh thần trách nhiệm của quân đội Mỹ trong bối cảnh mới.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Reuters)

Thông điệp 'hoà bình thông qua sức mạnh'

Bài diễn văn của Tổng thống Trump tại Quantico là cột mốc quan trọng trong chính sách an ninh quốc phòng của Mỹ. Nó kết hợp giữa biểu tượng và hành động thực tế, từ việc đổi tên Bộ Quốc phòng thành Bộ Chiến tranh, đổi tên Vịnh Mexico thành Vịnh Mỹ đến việc công bố các khoản đầu tư kỷ lục cho quân đội.

Thông điệp xuyên suốt là “hòa bình thông qua sức mạnh”. Với ông Trump, sức mạnh quân sự không chỉ bảo vệ nước Mỹ, mà còn định hình trật tự thế giới. Trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động, diễn văn này khẳng định Mỹ sẽ không phòng thủ thụ động, mà chủ động giữ vai trò dẫn dắt.

Có thể nói, bài diễn văn của Tổng thống Trump trước các lãnh đạo quân sự cao cấp Mỹ hôm 29/9 là một trong những bài diễn văn quan trọng nhất, tái định nghĩa quyền lực và sức mạnh Mỹ trong thế kỷ 21.

Đề cập đến bối cảnh hội nghị, trả lời Báo Điện tử VTC News, chuyên gia Hoàng Việt, giảng viên đại học Luật TP.HCM cho rằng, có nhiều vấn đề mà có cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và tướng lĩnh quân đội Mỹ.

“Thứ nhất là vấn đề trong nước và ngoài nước. Trong nước, chúng ta có thể thấy có rất nhiều vấn đề nội bộ ông Trump cần phải giải quyết. Ông Trump đối mặt sự chống đối của các nhóm khác nhau, đặc biệt nhóm dân chủ. Hiện nay, ông Trump còn muốn triển khai quân đội đến một số bang nhưng chưa thực hiện được. Tuy nhiên, ông Trump vẫn nhận được sự ủng hộ lớn từ đảng Cộng hòa.

Đối với vấn đề ngoài nước, chúng ta thấy rất nhiều vấn đề khác nhau, từ sự lớn mạnh của quân đội các nước, nguy cơ đe doạ đối với nước Mỹ từ bên ngoài ngày càng lớn. Tăng cường năng lực răn đe, thể hiện vai trò cường quốc quân sự trong bối cảnh xung đột diễn ra nhiều nơi là điều cần thiết với Mỹ”, ông Hoàng Việt cho hay.

Theo chuyên gia về các vấn đề quốc tế, PGS. TS Hoàng Anh Tuấn, bối cảnh hội nghị quân sự lần này giữa Tổng thống Donald Trump và quan chức quân đội Mỹ có 3 điểm đáng chú ý.

Thứ nhất, việc đổi tên Bộ Quốc phòng Mỹ trở lại thành Bộ Chiến tranh không chỉ mang ý nghĩa biểu tượng mà còn gắn liền với định hướng tái cơ cấu tổ chức, xác lập lại mục tiêu, nhiệm vụ và khởi động quá trình hiện đại hóa quân đội lớn nhất, quy mô nhất trong lịch sử Mỹ.

Thứ hai, thách thức đến từ bên trong khi đất nước đối diện với sự bất ổn ở nhiều thành phố lớn: Bạo lực, ma túy, làn sóng nhập cư bất hợp pháp và các chuẩn mực xã hội gây tranh cãi dưới thời chính quyền trước làm suy yếu sức mạnh quân đội.

Thứ ba, áp lực hiện đại hóa quân đội Mỹ trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu và nguy cơ xung đột mới từ bên ngoài đặt ra yêu cầu hành động khẩn cấp, chính là lý do dẫn đến cuộc họp đặc biệt này.

Ông Trump ca ngợi việc đổi tên Bộ Quốc phòng thành Bộ Chiến tranh. (Ảnh: Reuters)

Đánh giá về bài diễn văn của ông Trump, ông Hoàng Anh Tuấn cho rằng, Tổng thống Trump mở đầu bằng việc đặt mình trong dòng chảy lịch sử, so sánh với George Washington - vị Tổng tư lệnh đầu tiên, người gắn liền với sự hình thành Bộ Chiến tranh. Đây là cách để ông Trump khẳng định sự tiếp nối, đồng thời nhấn mạnh rằng ông đang đứng trong truyền thống lãnh đạo cứng rắn và quyết đoán.

Ông Trump điểm lại những thành tựu trong nhiệm kỳ trước, đặc biệt là việc “tái thiết quân đội” và xây dựng “nền kinh tế mạnh nhất lịch sử”. Theo số liệu Lầu Năm Góc, ngân sách quốc phòng năm 2020 dưới thời ông Trump đạt 738 tỷ USD - mức cao nhất nhiều thập kỷ. Đây được ông Trump coi là bằng chứng cho thấy sức mạnh quân sự luôn song hành với thịnh vượng kinh tế.

Trước hàng ngũ tướng lĩnh, ông Trump khẳng định dứt khoát: “Tôi có sự ủng hộ tuyệt đối của quân đội”. Theo ông Hoàng Anh Tuấn, thông điệp này vừa nhằm khẳng định uy tín của Tổng tư lệnh, vừa gửi đi tín hiệu mạnh mẽ đối nội rằng quân đội gắn bó chặt chẽ với Nhà Trắng.

Một trong những điểm nhấn lớn nhất của bài phát biểu là quyết định đổi tên Bộ Quốc phòng trở lại thành Bộ Chiến tranh. Ông Trump cho rằng tên gọi cũ chỉ thể hiện sự phòng thủ, trong khi Mỹ cần một danh xưng phản ánh đúng bản chất là sẵn sàng tấn công, răn đe và chiến thắng.

Tổng thống Trump nhấn mạnh: “Chúng ta thắng mọi cuộc chiến cho đến khi đổi tên Bộ Chiến tranh thành Bộ Quốc phòng”. Theo ông Trump, cái tên mới khơi dậy ký ức về những giai đoạn Mỹ giành chiến thắng trong hai cuộc Thế chiến, đồng thời gửi thông điệp rằng quân đội phải trở lại vị thế quyết chiến và quyết thắng.

PGS.TS Hoàng Anh Tuấn cho rằng, sự thay đổi này không chỉ mang tính biểu tượng, mà còn cho thấy cách ông Trump muốn tái định hình bản sắc quân sự Mỹ: Chủ động, mạnh mẽ và luôn đi đầu.

Đồng quan điểm, nhà nghiên cứu Hoàng Việt cho rằng việc đổi tên Bộ Quốc phòng thành Bộ Chiến tranh tại thời điểm này có nhiều lý do.

Thứ nhất, trong nước ông Trump muốn nắm được quyền lực. Ông Trump nói tên gọi Bộ Quốc phòng là từ ngày xưa và tên gọi Bộ Chiến tranh ở thời điểm này mới đúng. Nhưng nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, tên gọi Bộ Chiến tranh vẫn chưa chưa đạt đúng ý nghĩa như cách ông Trump miêu tả.

Nhưng ông Trump cần đến sức mạnh quân sự. Chiến tranh, xung đột đang xảy ra ở nhiều nơi. Chỉ trong năm nay đã xảy ra 3 cuộc xung đột như giữa Ấn Độ - Pakistan, Thái Lan - Campuchia, Israel - Palestine. Do đó, nước Mỹ cần phải có sức mạnh, không có sức mạnh thì không thể giải quyết được mọi vấn đề.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth. (Ảnh: Reuters)

Tăng cường sức mạnh răn đe

Ông Donald Trump cũng đang yêu cầu tăng cường thêm sức mạnh của quân đội. Điều này được xem là hợp lý, vì là phải có Bộ Chiến tranh của ông ấy thì mới có thể can thiệp vào được những cuộc chiến trên thế giới.

Trong bài diễn văn, Tổng thống Trump nhắc đến việc đổi tên Vịnh Mexico thành Vịnh Mỹ. Ông Trump lập luận rằng Mỹ sở hữu tới 92% đường bờ biển của vùng vịnh, do đó tên gọi mới phản ánh đúng thực tế. Theo ông Hoàng Anh Tuấn, đằng sau câu chuyện đổi tên, thông điệp chính là: Mỹ kiểm soát và có vai trò chi phối không chỉ trên đất liền mà còn trên các không gian địa lý chiến lược.

Tại hội nghị, ông Trump dành nhiều thời gian điểm lại các thành tựu ngoại giao, khẳng định đã góp phần dàn xếp hàng loạt xung đột: Ấn Độ - Pakistan, Israel - Palestine, Congo - Rwanda và Kosovo - Serbia. Ông Trump tự tin cho rằng “8 cuộc chiến trong 8 tháng” đều được xử lý ổn thỏa.

Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Stockholm, năm đầu nhiệm kỳ 2 của Tổng thống Trump ghi nhận số thỏa thuận ngừng bắn toàn cầu tăng 15% so với hai năm trước. Dù một số thỏa thuận chỉ mang tính tạm thời, ông Trump vẫn xem đây là bằng chứng cho hiệu quả của đường lối “hòa bình thông qua sức mạnh”.

Ông Trump nhấn mạnh rằng khi Mỹ đủ mạnh, các bên buộc phải đàm phán. Đó là cách duy nhất để ngăn chặn xung đột kéo dài.

Tại hội nghị, ông Trump công bố kế hoạch chi tiêu quốc phòng hơn 1.000 tỷ USD vào năm 2026 - con số kỷ lục trong lịch sử Mỹ. Ông Trump nhấn mạnh 4 ưu tiên then chốt: Hiện đại hóa hạt nhân, phát triển máy bay F-47 thế hệ mới, mở rộng hạm đội thêm 19 tàu, và xây dựng Lá chắn phòng thủ Vòm vàng.

Theo dữ liệu Quốc hội Mỹ phê chuẩn, ngân sách quốc phòng năm 2025 là 886 tỷ USD. Nếu đạt mốc 1.000 tỷ USD, tỷ lệ chi tiêu sẽ vượt 3,8% GDP. Thông điệp ông Trump gửi đi rất rõ ràng: Mỹ phải sở hữu sức mạnh răn đe toàn diện, khiến bất kỳ đối thủ nào cũng phải dè chừng.

Theo nhà nghiên cứu Hoàng Việt, ông Trump muốn nâng cao khả năng răn đe của Mỹ, khi quân đội mạnh, Mỹ mới đủ lực can dự vào các điểm nóng, mặc cả nhiều vấn đề theo ý đồ của Mỹ.

Mỹ là quốc gia có quân đội mạnh nhất trên thế giới. Tuy nhiên, không chỉ có Mỹ mà lực lượng quân đội của nhiều quốc gia khác cũng đang mạnh lên.

Ông Trump muốn tăng cường sức mạnh quân đội. (Ảnh: Reuters)

Theo ông Hoàng Việt, việc năng lực quân sự của Mỹ được nâng cao, chắc chắn sẽ mang lại nhiều lợi thế để Tổng thống Trump thực thi các toan tính ở bên ngoài, gia tăng ảnh hưởng quân sự đối với nhiều khu vực, nhiều nước và sẵn sàng can dự vào các điểm nóng, những nơi mà Mỹ có lợi ích.

Đáng chú ý, tại hội nghị quân sự, Tổng thống Trump dành phần lớn bài phát biểu để nói về cuộc chiến Nga - Ukraine. Theo ông Trump, nếu ông tiếp tục cầm quyền từ 2020, chiến tranh này “không bao giờ xảy ra”.

Ông Trump chỉ trích Tổng thống Putin không chấm dứt chiến sự trong vòng một tuần như kỳ vọng. Ông Trump nêu số liệu thương vong nặng nề: Hơn 500.000 binh sĩ hai bên đã chết hoặc bị thương, mỗi tuần có từ 5.000 - 7.000 người thiệt mạng. Ông Trump khẳng định đây là ví dụ điển hình cho thấy khi thiếu đi một nhà lãnh đạo cứng rắn, quyết đoán, chiến tranh sẽ leo thang ngoài tầm kiểm soát và để lại hậu quả khôn lường.

Đề cập đến quan hệ với NATO, ông Trump khẳng định đã buộc NATO nâng mức chi tiêu quốc phòng từ 2% lên 5% GDP, tạo ra “hàng nghìn tỷ USD” ngân sách. Ông Trump còn nói rằng nhiều đồng minh đã gọi ông là “Tổng thống của NATO”.

Dù báo cáo chính thức của NATO mới xác nhận các thành viên đạt mức 2 - 3,5% GDP, nhưng không thể phủ nhận rằng Mỹ đã bán cho NATO lượng vũ khí trị giá 113 tỷ USD trong năm 2024, tăng 42% so với năm 2020.

Theo PGS.TS Hoàng Anh Tuấn, Tổng thống Trump muốn gửi thông điệp: đồng minh phải chia sẻ gánh nặng, đóng góp nhiều hơn, trong khi Mỹ vẫn giữ vai trò lãnh đạo và tận dụng lợi thế từ sự gắn kết này.