Hồi chuông báo động về bạo lực học đường

Hành vi nhục mạ này một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng bạo lực học đường chưa có dấu hiệu giảm dù được liên tục cảnh báo nhiều năm qua.

Khi mâu thuẫn nhỏ hóa thành bi kịch

Theo Công an tỉnh Thanh Hóa, P.T.B.N, sinh năm 2009, ở thôn 6, xã Quảng Bình và L.Q.H, sinh năm 2008, ở thôn An Toàn, xã Lưu Vệ cùng học tại Trường THPT Đặng Thai Mai. Cả hai không có hiềm khích từ trước nhưng xảy ra mâu thuẫn bộc phát khi học môn thể dục buổi sáng. Khi tan trường, H cùng với L.Đ.A, sinh năm 2008, ở thôn Tiền Thôn, xã Quảng Bình là bạn học cùng lớp với H, đã chặn đường gây sự và đuổi đánh N. Trong lúc bị đánh, N đã rút dao bấm mang theo người đâm H khiến H bị thương và tử vong tại Bệnh viện Đa khoa Quảng Xương.

Liên quan đến học sinh Trường THPT Minh Phú (xã Sóc Sơn, Hà Nội) bị bạn bắt quỳ liếm biển kiểm soát xe máy, Công an xã Sóc Sơn phối hợp Phòng Cảnh sát hình sự, Công an thành phố nhanh chóng xác định vụ việc xảy ra ngày 15-10 tại khu tái định cư Dược Hạ, xã Sóc Sơn. Nạn nhân là em N.Đ.H, học sinh lớp 10, bị nhóm 6 người từ 15 đến 18 tuổi bắt nạt, trong đó có 2 người là học sinh, số còn lại là lao động tự do.

Cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, khởi tố hai bị can N.Q.A, 17 tuổi và P.T.Đ, 18 tuổi về hành vi làm nhục người khác và gây rối trật tự công cộng. Đối với các đối tượng còn lại dưới 16 tuổi, cơ quan công an đã bàn giao cho gia đình và chính quyền địa phương để tiếp tục quản lý.

Đáng tiếc, đây không phải là trường hợp cá biệt.

Đầu năm nay, tại tỉnh Nghệ An, một nữ sinh lớp 8 bị nhóm bạn đánh hội đồng, quay clip tung lên mạng. Ở tỉnh Thái Nguyên, nhóm học sinh lớp 9 chặn đánh bạn cùng trường chỉ vì “nhìn đểu”. Tại Đà Nẵng, một học sinh lớp 7 bị tát ngay trong lớp học trước mặt bạn bè mà không ai can ngăn. Tất cả đều có điểm chung là mâu thuẫn nhỏ, hành xử lệch chuẩn, thích quay clip để “câu like”, “dằn mặt”.

Khoảng trống trong giáo dục kỹ năng ứng xử

Bộ Giáo dục và Đào tạo thống kê, trung bình mỗi năm có hàng trăm vụ việc bạo lực học đường, song con số thực tế có thể lớn hơn bởi không ít học sinh và phụ huynh chọn im lặng, sợ bị trả thù hoặc ảnh hưởng danh dự.

Thực tế trên cho thấy, trường học đáng lẽ phải là môi trường an toàn, thân thiện lại đang bị tổn thương nghiêm trọng. Những vụ bạo lực học đường không còn dừng ở vài cú đấm đá mà là dấu hiệu khủng hoảng về văn hóa ứng xử trong giới trẻ.

PGS.TS Nguyễn Thị Minh Hòa, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết: “Bạo lực học đường không chỉ dừng ở việc đánh nhau. Ngày nay, học sinh còn dùng mạng xã hội để sỉ nhục, cô lập, lan truyền hình ảnh hoặc thông tin sai lệch nhằm bêu riếu bạn. Mạng xã hội trở thành “sân khấu” để thể hiện cái tôi, khiến bạo lực lan nhanh và gây tổn thương sâu sắc hơn”.

Chủ tịch Hội Tâm lý giáo dục Hà Nội Nguyễn Tùng Lâm nhìn nhận: “Ở tuổi dậy thì, các em dễ bị chi phối bởi cảm xúc, thiếu khả năng kiềm chế nên chỉ cần một va chạm nhỏ cũng có thể dẫn tới hành vi cực đoan. Trong khi đó, môi trường mạng với đầy rẫy nội dung độc hại, video bạo lực… đang vô tình gieo vào đầu trẻ những chuẩn mực lệch lạc về “sức mạnh” hay “sự nổi tiếng". Vì vậy, cha mẹ cần quan tâm, đồng hành cùng con, nếu phát hiện con có những biểu hiện lệch chuẩn, thái độ ứng xử không phù hợp thì cần uốn nắn, dạy dỗ nghiêm túc”.

Là người có con đang ở lứa tuổi học sinh, anh Nguyễn Thế Chuyển (xã Thiên Lộc, Hà Nội) chia sẻ: “Trước các vụ bạo lực học đường thời gian qua, tôi thường dạy các con, nếu bị bắt nạt nhớ phải chạy và tìm sự giúp đỡ, không được bắt nạt ai và không để ai chạm vào người mình”.

Để chặn đứng vấn nạn này, các chuyên gia cho rằng, cần xây dựng môi trường học đường an toàn, thân thiện, trong đó học sinh được tôn trọng, được lắng nghe và được hỗ trợ kịp thời. Việc giáo dục kỹ năng mềm, kỹ năng ứng xử văn minh, kiểm soát cảm xúc phải được lồng ghép trong các tiết sinh hoạt lớp, hoạt động ngoại khóa. Cùng với đó, các trường cần vận hành hiệu quả phòng tư vấn tâm lý học đường - nơi học sinh có thể chia sẻ, tìm đến khi gặp khủng hoảng tinh thần mà không sợ bị phán xét.

Ở cấp quản lý, cần cơ chế phối hợp chặt giữa nhà trường - gia đình - xã hội. Mỗi cơ quan, đoàn thể địa phương phải xem việc phòng, chống bạo lực học đường là trách nhiệm chung, không thể “khoán” cho ngành giáo dục. Cơ quan công an và chính quyền cơ sở phải kịp thời vào cuộc, xử lý nghiêm những hành vi bạo lực để răn đe, giáo dục.

Trường học vốn là nơi gieo mầm tri thức, nuôi dưỡng nhân cách và ước mơ tuổi trẻ. Nhưng khi hình ảnh học sinh đánh nhau, làm nhục nhau xuất hiện dày đặc trên mạng, đó không chỉ là sự xuống cấp của đạo đức cá nhân mà còn là lời cảnh tỉnh cho cả xã hội.

Đã đến lúc mỗi gia đình, mỗi thầy cô và mỗi người lớn cần nhìn lại cách đồng hành cùng con trẻ, để trường học thực sự trở lại là “vùng an toàn”, nơi các em được lớn lên trong yêu thương, tôn trọng và nhân ái.