Các hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai dựa trên doanh thu thực tế phát sinh. Mức thuế là bao nhiêu phụ thuộc vào lĩnh vực kinh doanh.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới xung quanh việc hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.
-Theo Nghị định số 70/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 123/2020/NĐ-CP về hóa đơn, chứng từ, từ ngày 1-6, hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu năm từ 1 tỷ đồng trở lên, áp dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền. Bà đánh giá như thế nào về việc này?
- Từ ngày 1-6, hộ, cá nhân kinh doanh khoán có doanh thu năm từ 1 tỷ đồng trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, kết nối, chuyển dữ liệu với cơ quan thuế, thay vì nộp thuế khoán như trước.
Các hộ, cá nhân bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ ăn uống, nhà hàng, khách sạn; dịch vụ vận tải hành khách, dịch vụ hỗ trợ trực tiếp cho vận tải đường bộ, dịch vụ nghệ thuật, vui chơi, giải trí, hoạt động chiếu phim, dịch vụ phục vụ cá nhân khác theo quy định về hệ thống ngành kinh tế Việt Nam cũng áp dụng hóa đơn điện tử.
Tôi cho rằng, việc triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền không chỉ giúp cơ quan thuế theo dõi sát doanh thu, ngăn ngừa gian lận thuế mà còn là tiền đề để xóa bỏ hoàn toàn hình thức thuế khoán từ ngày 1-1-2026 theo đúng tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TƯ ngày 4-5-2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Khi đó, các hộ kinh doanh sẽ chuyển sang khai thuế dựa trên doanh thu thực tế, minh bạch, đúng pháp luật.
Thực hiện quy định trên là bước chuẩn bị để các hộ kinh doanh lớn dần làm quen với phương thức quản lý mới, minh bạch doanh thu như các doanh nghiệp, đồng thời giúp cơ quan thuế thu thập dữ liệu doanh thu sát thực hơn đối với khu vực hộ kinh doanh.
Với hộ kê khai, nộp thuế theo doanh thu thực tế phát sinh. Mức thuế là bao nhiêu phụ thuộc vào từng lĩnh vực kinh doanh. Chẳng hạn, với nhóm hàng ăn uống, thuế suất là 4,5%/doanh thu (gồm 3% thuế giá trị gia tăng, 1,5% thu nhập cá nhận); với nhóm kinh doanh bán hàng hóa (bán buôn, bán lẻ), nộp 1,5%/trên doanh thu (gồm 1% thuế giá trị gia tăng và 0,5% thuế thu nhập cá nhân).
Như vậy, chính sách thuế từ ngày 1-6 trở đi vẫn như những năm trước, không có gì thay đổi.
-Hiện nay, nhiều cửa hàng, siêu thị mini đã có máy tính tiền để xuất hóa đơn. Tuy nhiên tại các chợ, việc kết nối thiết bị in hoá đơn còn nhiều khó khăn.
-Tôi cho rằng, cơ quan thuế cần nghiên cứu giải pháp linh hoạt, phù hợp hơn. Hộ, cá nhân dùng điện thoại thông minh thì không thể in hóa đơn cho người mua được.
Thực tế, những ngày đầu tháng 6 vừa qua, nhiều hộ kinh doanh lúng túng, chưa biết phải làm như thế nào, có người tìm cách tránh né, song phần lớn sẵn sàng tuân thủ. Vì vậy, những ngày đầu áp dụng, cơ quan thuế không nên xử phạt mà nhắc nhở, hướng dẫn với những hộ gặp khó khăn khi thực hiện.
Một số hộ cũng tỏ ra lo lắng, nếu doanh thu từ hóa đơn tăng đột biến thì có bị truy thu những tháng trước hay không. Cũng có hộ lo ngại, việc kê khai thuế năm nay cao hơn nhiều so với năm 2024, vậy cơ quan thuế có xem xét lại phần đã thu năm 2024.
Theo tôi, với những hộ nộp theo hình thức thuế khoán chuyển sang kê khai, doanh thu thay đổi thì cơ quan thuế nên cân nhắc việc có thể không truy thu để khuyến khích họ tự giác kê khai đầy đủ trong những kỳ sau.
-Gần đây, một số hộ kinh doanh dừng chuyển khoản hoặc ghi sai nội dung chuyển khoản, khách chuyển khoản thì bị thu thêm để tính vào thuế. Bà nghĩ sao về vấn đề này?
-Đây có thể được coi là hành vi trốn thuế. Khách chuyển khoản thì cửa hàng thu thêm để tính vào thuế, trong khi chính sách thuế không có gì thay đổi bất kể hình thức thanh toán là tiền mặt, chuyển khoản hay đổi hàng.
Ở đây có thể đặt câu hỏi, chính sách thuế không thay đổi, vậy từ trước đến nay có phải những hộ, cá nhân này không tuân thủ pháp luật về thuế?
Nếu tổ chức, cá nhân bán hàng chỉ thu bằng tiền mặt hoặc nhận chuyển khoản nhưng thông tin chuyển khoản sai lệnh, đồng nghĩa với việc không xuất hóa đơn là hành vi trốn thuế, không bảo đảm minh bạch.
Cơ quan thuế có quyền nghi ngờ về việc “né thuế”, tránh thuế, sẽ kiểm tra, thanh tra, cưỡng chế thuế khi cần. Nếu có dấu hiệu trốn tránh nghĩa vụ, gây thất thu lớn, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Vì vậy, hộ, cá nhân kinh doanh cần tuân thủ chính sách thuế, tránh vi phạm pháp luật.
- Trân trọng cảm ơn bà!
