Trả lời tòa, ông Ngô Nhật Phương (kinh doanh tại Campuchia) nói đã nộp tài liệu thể hiện thuốc H - Capita là thật, được sản xuất tại nhà máy Ấn Độ.
 |
| Doanh nhân Ngô Nhật Phương tại tòa. Ảnh: Hữu Khoa. |
Chiều 25/9, ông Phương được TAND TP HCM gọi thẩm vấn trong phiên xử Nguyễn Minh Hùng (41 tuổi, cựu Chủ tịch VN Pharma), Võ Mạnh Cường (Giám đốc Công ty TNHH Thương mại hàng hải quốc tế H&C) và 10 đồng phạm về tội Sản xuất, mua bán hàng giả là thuốc chữa bệnh.
Với tư cách là người liên quan, ông Phương cho biết tài liệu đã nộp cho cơ quan điều tra và tòa án thể hiện lô thuốc VN Pharma nhập về được sản xuất tại nhà máy Ấn Độ. "Đây không phải là thuốc giả", ông này nói.
Ông Phương trình bày, có nhiều bạn làm trong Hiệp hội dược Ấn Độ, Lãnh sự quán Ấn Độ tại TP HCM. Khi biết cơ quan tố tụng Việt Nam đang điều tra, xét xử vụ án VN Pharma nhập thuốc giả, Hiệp hội dược Ấn Độ, Cơ quan điều tra Ấn Độ đã rà soát tất cả các đơn thuốc bán sang Việt Nam.
Quá trình rà soát xác định nhiều năm trước một số người Việt đặt vấn đề mua thuốc của nhà máy tại Ấn Độ nhưng đề nghị ghi xuất xứ Canada trên bao bì. Các công ty này không đồng ý, bảo bên mua tự thực hiện việc dán nhãn xuất xứ. "Hàng này sau đó được đưa từ sân bay Ấn Độ sang Singapore và chuyển về Việt Nam. Hiệp hội dược Ấn Độ khẳng định lô thuốc sản xuất tại nước họ là thuốc đạt tiêu chuẩn", ông Phương cho biết.
HĐXX nói: "Tài liệu ông cung cấp, tòa cũng đã nhận được từ Lãnh sự quán Ấn Độ".
Năm 2017, khi vụ án VNPharma đưa ra xét xử lần đầu, ông Phương đang kinh doanh tại Campuchia thì được người của Hiệp hội dược Ấn Độ tìm, nhờ đưa cho cơ quan tố tụng Việt Nam các tài liệu thể hiện lô thuốc H-Capita do nhà sản xuất Ấn Độ sản xuất và là thuốc thật. Ông Phương sau đó cho phiên dịch tài liệu, cùng người của hiệp hội này nộp cho tòa. Quá trình vụ án điều tra bổ sung, ông Phương được triệu tập với tư cách người có quyền nghĩa vụ liên quan, 7 lần làm việc về các thông tin liên quan đến tài liệu cung cấp.
 |
| Ông Phan Công Chiến. Ảnh: Hữu Khoa. |
Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng Bộ Khoa học và Công nghệ xác định: mã số, mã vạch in trên vỏ hộp thuốc H-Capita không được đăng ký bởi quốc gia nào. Cảnh sát Canada xác định, Công ty Helix không được cơ quan chức năng cấp giấy phép hoạt động về dược.
TAND TP HCM đã triệu tập Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường - nguyên Cục trưởng Cục Quản lý dược, song ông này không đến tòa.
Trước đó, tòa hỏi ông Phan Công Chiến (Cục Quản lý dược) về việc thành lập tổ thẩm định hồ sơ nhập thuốc H - Capita 500mg chữa ung thư vú, ung thư đại trực tràng.
Ông Chiến cho biết, tổ thẩm định gồm 10 chuyên gia được thành lập theo quyết định của Cục trưởng Cục Quản lý dược Trương Quốc Cường vào đầu năm 2013, chia thành 3 nhóm: thẩm định tiêu chuẩn chất lượng và phương pháp kiểm nghiệm; nhóm thẩm định dược lý lâm sàng; nhóm thẩm định pháp lý hồ sơ. Ông Chiến thuộc nhóm thẩm định pháp lý có 4 người, các nhóm còn lại 3 chuyên gia. Tổ trưởng tổ thẩm định là ông Nguyễn Tấn Đạt (Trưởng phòng Quản lý kinh doanh dược).
Để duyệt giấy phép nhập khẩu, tổ thẩm định căn cứ vào Thông tư của Bộ Y tế, quyết định của Thủ tướng, quy chế hoạt động của chuyên gia... Hồ sơ cấp phép nhập khẩu phải gồm: giấy chứng nhận lưu hành tự do của thuốc H-Capita (FSC); giấy chứng nhận thực hành tốt sản xuất thuốc (GMP) do Bộ Y tế Canada cấp cho Công ty Helix, tiêu chuẩn và phương pháp kiểm nghiệm thuốc, hàng mẫu. Đồng thời, buộc phải có giấy phép hoạt động của công ty nước ngoài tại Việt Nam.
"Với tư cách là người phụ trách nhóm pháp lý ông có phát hiện những tài liệu VN Pharma cung cấp không có giấy phép của Công ty Helix Canada", chủ tọa hỏi. Ông Chiến thừa nhận, tài liệu này không có trong hồ sơ. "Tại sao không có trong hồ sơ Nguyễn Minh Hùng phải nộp giấy phép hoạt động của Công ty Austin Hong Kong", tòa tiếp tục thẩm vấn, song ông Chiến không trả lời.
HĐXX gọi ông Lê Xuân Hoành (một trong 9 thành viên Hội đồng giám định chất lượng lô thuốc H-Capita, sau khi phát hiện là giả). Ông Hoành cho biết, ngày 22/4/2015 Hội đồng giám định kết luận thuốc có chứa 97,5% hoạt chất Capecitabine; là thuốc kém chất lượng; không được sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người - căn cứ theo Điểm 23 Điều 2 Luật Dược. Thuốc không đạt yêu cầu chất lượng tiêu chuẩn "tạp chất liên quan, phần tạp không định danh lớn nhất" theo tiêu chuẩn cơ sở. Kết quả kiểm nghiệm tạp không định danh lớn nhất là 0,17%, trong khi tiêu chuẩn cơ sở phải thấp hơn 0,1%...
HĐXX cho biết, quá trình điều tra bổ sung, Hội đồng chuyên môn Bộ Y tế kết luận giám định này hoàn toàn khách quan, chính xác. "Căn cứ vào các tiêu chí, ông đánh giá thuốc các bị cáo nhập về là thuốc giả hay thuốc kém chất lượng?", chủ tọa hỏi. Ông Hoành nói "không có thẩm quyền đánh giá" nên từ chối trả lời.
Chủ tọa sau đó lưu ý, các bị cáo trong vụ án đang bị truy tố về tội Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh chứ không phải là thuốc giả.
Ông Dương Công Minh (đại diện Viện kiểm nghiệm thuốc TP HCM) cũng được tòa mời lên thẩm vấn. Ông này cho biết, theo yêu cầu của Thanh tra Cục Quản lý dược, Viện kiểm nghiệm thuốc lấy mẫu thuốc H-Capita để kiểm định. Kết quả cho thấy thuốc đạt 5/6 chỉ tiêu và kết luận thuốc này đạt chất lượng.
Chủ tọa hỏi "kết quả này có mâu thuẫn với kết quả giám định của Hội đồng giám định, Bộ Y tế năm 2015 không", ông Minh trả lời: "Không. Vì thời điểm lấy mẫu của Viện kiểm nghiệm và Hội đồng giám định cách nhau 6 tháng. Các tạp chất không định danh có thể phát sinh trong quá trình bảo quản thuốc".
Ngày mai, tòa tiếp tục thẩm vấn.
 |
| HĐXX thẩm vấn các bị cáo. Ảnh: Hữu Khoa. |
Theo hồ sơ vụ án, nhóm thẩm định pháp lý hồ sơ còn hai chuyên gia Lê Thúy Hương, Lâm Thanh Nghị (cán bộ Cục Quản lý dược), đều đánh giá hồ sơ của VN Pharma đạt yêu cầu. Ba chuyên gia khác gồm: Nguyễn Thị Xuân Hòa, Hoàng Thanh Mai và Nguyễn Diệu Hà có tên trong danh sách nhưng không tham gia thẩm định nên không đánh giá và ký tên.
Ông Đạt đề nghị duyệt nhập đơn hàng của VN Pharma. Từ kết quả thẩm định của các nhóm và đề xuất của tổ trưởng Đạt, ngày 20/12/2013, Cục trưởng Trương Quốc Cường ký công văn đồng ý cho Công ty VN Pharma nhập khẩu 200.000 hộp thuốc H-Capita 500mg Capllet.
Ngày 13/1/2014, Nguyễn Mạnh Hùng đã ký hợp đồng mua thuốc H - Capita 500mg của Võ Mạnh Cường (Giám đốc Công ty thương mại hàng hải quốc tế H&C, đại diện cho Công ty Helix Canada tại Việt Nam) với giá 27 USD/hộp.
Hùng sau đó chỉ đạo cấp dưới làm giả các hợp đồng mua thuốc H-capita 500mg với Công ty Austin Hong Kong với giá được nâng khống lên 75 USD/hộp để hợp thức hóa thủ tục thông quan. Thực tế, Công ty Austin Hong Kong không còn hoạt động tại Việt Nam từ 6/10/2013.
Sau khi VN Pharma nhập khẩu gần 9.300 hộp thuốc H-Capita, Cục Quản lý dược phát hiện lô thuốc không đạt chất lượng, kết luận thuốc chứa 97% hoạt chất capecitabine - không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, "không được sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người". Lô thuốc này không phải của công ty Helix Canada. Bộ Y tế sau đó thanh tra VN Pharma, niêm phong toàn bộ lô hàng.
Liên quan đến trách nhiệm của Cục Quản lý dược trong việc cấp phép cho VN Pharma nhập thuốc giả, hôm 18/9, Cơ quan An ninh điều tra (Bộ Công an) khởi tố vụ án Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Hải Duyên
