Mùa bão bất thường là nhận định của Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia Mai Văn Khiêm khi thông tin về mùa bão năm nay tính đến thời điểm này.
Theo Giám đốc Mai Văn Khiêm, diễn biến của các cơn bão xảy ra trong thời điểm vừa qua khá bất thường. Cụ thể, bão số 9 (RAGASA) có cường độ trên Biển Đông đạt cấp siêu bão (cấp 17, giật trên cấp 17) - là cơn bão mạnh nhất trên thế giới trong năm 2025, đây cũng là cơn bão mạnh nhất trong lịch sử thống kê bão trên Biển Đông. Tuy nhiên, do bão đổi hướng đổ bộ vào Trung Quốc, khi di chuyển vào đất liền tỉnh Quảng Ninh đã suy yếu thành áp thấp nhiệt đới và không ảnh hưởng nhiều đến đất liền nước ta.
Trong khi đó, bão số 10 (BUALOI) di chuyển nhanh trên Biển Đông với tốc độ gấp đôi cơn bão bình thường, có lúc lên tới 35 - 40 km/giờ, nhưng khi đổ bộ vào đất liền lại đi chậm lại, đi dọc men theo ven biển miền Trung rồi mới đổ bộ vào khu vực Bắc Bộ, Trung Bộ với tác động rất mạnh. Thời gian bão số 10 lưu trên đất liền kéo dài các tỉnh Nghệ An - Bắc Quảng Trị kéo dài ít thấy, lên tới trên 12 tiếng. Hoàn lưu bão gây mưa lớn toàn Bắc Bộ và Thanh Hóa trở vào đến thành phố Huế (có nơi mưa gần 600mm).
Hoàn lưu gió bão mạnh từ cấp 6 trở lên trải dài 11/21 tỉnh ven biển, trong đó khu vực có gió mạnh từ cấp 8 trải dài suốt từ Ninh Bình đến Quảng Trị, khu vực Nam Hà Tĩnh - Bắc Quảng Trị là vùng tâm bão ảnh hưởng cũng là vùng gió mạnh nhất, phổ biến cấp 10-11, giật cấp 13-14; gây dông lốc; lũ lớn trên nhiều sông; gây sạt lở đất, lũ ống, lũ quét ở nhiều khu vực…
"Đây là một trong những đợt thiên tai nghiêm trọng, khốc liệt, xảy ra gần như đồng thời các loại hình thiên tai đặc biệt nguy hiểm (bão rất mạnh, lũ lớn, đặc biệt lớn; lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt xảy ra trên diện rộng); tác động, ảnh hưởng nặng nề đến hầu hết các hoạt động kinh tế - xã hội, thiết chế hạ tầng từ vùng biển đến đồng bằng, trung du và miền núi", Giám đốc Mai Văn Khiêm nhấn mạnh.
Lý giải về nguyên nhân bất thường của những cơn bão như phân tích trên, Giám đốc Mai Văn Khiêm cho rằng, do vùng biển Tây Bắc Thái Bình Dương mấy năm gần đây ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, nhiệt độ nóng lên, mặt nước biển cũng nóng lên, kéo theo lượng hơi nước trong khí quyển tích tụ nhiều hơn, điều kiện để hình thành những cơn bão rất mạnh. Cùng với đó, trong các cơn bão nêu trên, có bão số 10 là di chuyển rất nhanh. Hiếm có cơn bão nào di chuyển với tốc độ 30-35 km/giờ. Nguyên nhân khiến cơn bão đi nhanh là do áp cao cận nhiệt đới (tức hệ thống hoàn lưu quy mô lớn tồn tại ở nhiều tầng khí quyển khác nhau) dẫn dắt. Áp cao rất mạnh nên dẫn đường cho cơn bão đi với tốc độ rất nhanh...
Về tình hình bão từ nay đến cuối năm, ông Mai Văn Khiêm cho biết, dự báo trên Biển Đông có khoảng 2-4 cơn bão, áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông và có 1-2 cơn có khả năng ảnh hưởng đến đất liền Việt Nam.
Đề cập thêm về tính bất thường cũng như nhiều cơn bão từ đầu năm đến nay có xu hướng dịch chuyển lệch Bắc (theo hướng Bắc), Tiến sĩ Trương Bá Kiên, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khí tượng Thủy văn, Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu cho biết, tính bất thường của mùa bão năm nay nằm ở chỗ thường thì các cơn bão trong tháng 9-10 hàng năm sẽ ảnh hưởng tới khu vực Trung Bộ là nhiều. Cụ thể, các cơn bão thường hình thành ở phía Đông Philippines, đi theo hướng Tây - Tây Bắc, vượt qua đảo Luzon, vào Biển Đông rồi hướng vào ven biển miền Trung. Tuy nhiên, đã có một số cơn di chuyển lệch Bắc và ảnh hưởng tới khu vực Bắc Bộ. Tính đến thời điểm này, trong 11 cơn bão của năm 2025 đã có 6 cơn đều có hướng dịch chuyển lên phía Bắc gồm WUTIP (bão số 1), WIPHA (bão số 3), KAJIKI (bão số 5), TAPAH (bão số 7), RAGASA (bão số 9) và MATMO (bão số 11).
Thông tin về nguyên nhân lệch Bắc của nhiều cơn bão, Tiến sĩ Trương Bá Kiên cho hay, đối với các cơn bão di chuyển lệch Bắc là do áp cao cận nhiệt đới nằm ở phía Đông kết hợp với không khí lạnh từ phía Bắc tạo ra dòng dẫn hướng Tây - Tây Bắc. Trong quá khứ cũng có những cơn bão tương tự di chuyển lệch Bắc như bão SARIKA - bão số 7 (2016) hình thành phía Đông Philippines, vượt Luzon, đổ bộ Hải Nam, rồi ảnh hưởng miền Bắc và Bắc Trung Bộ, gây mưa lớn do tương tác không khí lạnh.
Tháng 10-2017, bão KHANUN - bão số 6 tăng cấp ở phía Bắc Biển Đông, hướng Hải Nam - Quảng Đông, gây gió mạnh, sóng lớn trên vịnh Bắc Bộ và mưa trên miền Bắc. Bão Nesat (cuối tháng 9 đầu 10-2011), sau khi ảnh hưởng Luzon, di chuyển lên Hải Nam - Quảng Đông, gây điều kiện gió mùa mạnh và mưa lớn phía Bắc Việt Nam.
Đối với bão số 11, cũng được Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia dự báo là lệch Bắc. Nguyên nhân được cho là do áp cao cận nhiệt đới chi phối theo hướng Tây Bắc, sau đó áp cao dự báo rút ra phía Đông và lệch Nam, tạo điều kiện để bão số 11 đổi hướng lên phía Bắc. Cùng với đó là không khí lạnh manh nha ở phía Bắc, chưa xuống sâu nên chưa đủ sức ép mạnh, đẩy bão xuống phía Nam, hướng vào khu vực miền Trung.
Đến sáng 6-10, mặc dù bão số 11 đã suy yếu thành áp thấp nhiệt đới, nhưng trên biển (khu vực Bắc vịnh Bắc Bộ bao gồm đặc khu Bạch Long Vỹ) vẫn có gió mạnh, sóng cao, biển động (nguy hiểm đối với tàu thuyền).
Trong sáng 6-10, trên đất liền khu vực Quảng Ninh và Lạng Sơn có gió mạnh cấp 5, có nơi cấp 6, giật cấp 7-8. Từ sáng 6-10 đến hết đêm 7-10, khu vực vùng núi, trung du Bắc Bộ có mưa to và dông, lượng mưa phổ biến từ 100-200 mm, cục bộ có nơi mưa rất to trên 300 mm. Cảnh báo nguy cơ mưa có cường suất lớn (>150 mm/3h); khu vực Đồng Bằng Bắc Bộ, Thanh Hóa có mưa vừa, mưa to với lượng mưa phổ biến 50-150 mm, cục bộ có nơi mưa rất to trên 200 mm.
Khu vực Hà Nội, dự báo từ sáng 6-10 đến hết ngày 7-10 có mưa vừa, mưa to và dông, với lượng mưa phổ biến 50-100 mm, cục bộ có nơi trên 150 mm, trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh.
Các chuyên gia khí tượng thủy văn khuyến cáo, để chủ động ứng phó với hoàn lưu bão số 11, mưa lũ, lũ, lũ quét, sạt lở đất... trước hết người dân phải tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn cũng như chỉ đạo của chính quyền địa phương.
Người dân cần thường xuyên theo dõi thông tin cảnh báo bão, tình hình mưa lũ, cảnh báo dông lốc trên website của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia tại địa chỉ nchmf.gov.vn, các Đài Khí tượng thủy văn tỉnh, thành phố và khu vực; các phương tiện truyền thông đại chúng chính thống của Trung ương và địa phương để chủ động ứng phó.
Ngoài ra, với tác động của hoàn lưu bão số 11 sẽ gây ra mưa rất lớn ở khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa, nguy cơ lũ quét, sạt lở đất rất cao. Do vậy, Cơ quan khí tượng thủy văn kiến nghị các cơ quan chức năng tại địa phương lưu ý rà soát các điểm nghẽn dòng, các vị trí xung yếu trên địa bàn để có biện pháp phòng tránh, ứng phó.
https://hanoimoi.vn/chuyen-gia-ly-giai-ve-mua-bao-bat-thuong-718582.html
