Nhiều loại nước máy đóng bình chưa qua tiệt trùng vẫn được bán tràn lan, tiềm ẩn nguy cơ gây tiêu chảy, ngộ độc, tổn thương gan thận nếu dùng lâu dài.
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ Thực phẩm (Đại học Bách khoa Hà Nội), việc sử dụng nước máy được đóng bình khi chưa qua xử lý hoặc tiệt trùng nghiêm ngặt tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe người dùng.
Dù nước máy đã qua xử lý cơ bản tại nhà máy để loại bỏ phần nào tạp chất và vi sinh vật, nhưng nếu được bơm trực tiếp vào bình mà không qua các bước như lọc sâu, khử trùng bằng tia UV, ozone hoặc đun sôi kỹ, vẫn có thể chứa các mầm bệnh nguy hiểm như vi khuẩn E.coli, Salmonella hoặc ký sinh trùng Giardia. Những tác nhân này có thể gây tiêu chảy, nôn ói, mất nước và suy giảm hệ miễn dịch.
“Không chỉ vi sinh vật, nước chưa xử lý còn có thể chứa kim loại nặng như asen, chì, nitrat – vốn đến từ nguồn nước ngầm ô nhiễm – gây ảnh hưởng lâu dài đến gan, thận, hệ thần kinh và làm tăng nguy cơ ung thư”, ông Thịnh cảnh báo.
Các nhóm dễ bị tổn thương, đặc biệt là trẻ em dưới 5 tuổi, người cao tuổi và bệnh nhân suy giảm miễn dịch, càng cần cẩn trọng khi sử dụng nước uống không rõ nguồn gốc.
Trẻ nhỏ có thể bị tiêu chảy kéo dài, suy dinh dưỡng, ảnh hưởng phát triển thể chất và trí tuệ. Trong khi đó, người già và người bệnh mãn tính có thể bị làm trầm trọng thêm tình trạng sức khỏe nếu tiếp xúc với nguồn nước nhiễm bẩn.
PGS Thịnh lưu ý, nước sinh hoạt và nước tinh khiết là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Nước sinh hoạt chỉ cần đáp ứng các tiêu chí an toàn cho tắm rửa, giặt giũ, nấu nướng, trong khi nước uống tinh khiết phải được xử lý kỹ lưỡng để loại bỏ hoàn toàn tạp chất hòa tan, vi khuẩn, kim loại nặng, kiểm soát chặt chỉ số TDS (tổng chất rắn hòa tan).
Nhiều người lầm tưởng nước máy đun sôi là đủ an toàn để uống. Tuy nhiên, việc đun chỉ có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn, không loại bỏ được clo dư hoặc các hợp chất hóa học tồn dư trong nước. Do đó, nếu muốn dùng nước máy để uống, người dân nên lắp thêm hệ thống lọc sử dụng công nghệ RO, UV hoặc trao đổi ion.
Nhiều loại nước máy đóng bình chưa qua tiệt trùng tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe. (Ảnh minh họa)
Phân biệt nước đóng chai an toàn bằng mắt thường
Trước tình trạng nước đóng bình giả tràn lan, ông Thịnh chia sẻ một số dấu hiệu nhận biết:
Nhãn mác: Sản phẩm chính hãng thường được dán bằng công nghệ nhiệt, dễ bóc, không để lại keo. Ngược lại, nước giả thường dùng keo dán, bóc ra sẽ thấy chất dính.
Thông tin nhãn hiệu: Sản phẩm hợp pháp sẽ ghi rõ nguồn gốc, khu vực khai thác nước. Những loại nhãn mờ nhạt, thiếu thông tin minh bạch nên được tránh xa.
Mùi vị: Nước tinh khiết thật có vị nhạt, không mùi. Nước giả có thể hơi ngọt, tanh hoặc có mùi lạ do chưa được xử lý hết sắt, mangan.
Chất lượng in ấn: Nước sạch thường có nhãn in sắc nét, độ đậm vừa phải. Nước giả dễ bị nhòe, chữ phai màu, vỏ bình mỏng và dễ móp méo.
Cẩn trọng với giá rẻ và vỏ bình tái sử dụng
PGS Thịnh cho rằng, những sản phẩm nước uống đạt chuẩn không thể có giá quá rẻ bởi chi phí sản xuất cao, bao gồm quy trình xử lý, kiểm nghiệm và đóng gói khép kín. Do đó, người tiêu dùng nên cảnh giác với các sản phẩm giá rẻ bất thường, đặc biệt là loại đóng bình 20 lít không rõ nguồn gốc.
Ngoài ra, người dân cũng cần kiểm tra kỹ vỏ bình trước khi sử dụng. Không dùng các bình bị móp, bẩn, trầy xước hoặc có dấu hiệu tái sử dụng nhiều lần. Cũng không nên dùng nếu nước bên trong có màu lạ, vẩn đục hoặc có mùi bất thường.
PGS Thịnh khuyến cáo, người tiêu dùng nên tỏ rõ thái độ với các sản phẩm không rõ nguồn gốc, không công bố chất lượng rõ ràng. Chỉ nên lựa chọn nước uống từ các thương hiệu uy tín, được kiểm định và có địa chỉ sản xuất minh bạch. Đây là cách thiết thực nhất để bảo vệ sức khỏe gia đình và phòng tránh các rủi ro sức khỏe không đáng có.
