Đại biểu Quốc hội cho rằng, việc tăng thẩm quyền cho Trưởng Công an và Phó Trưởng Công an cấp xã cần đặc biệt chú trọng cơ chế kiểm soát quyền lực.
Thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự vào chiều 27-5, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm đến việc bổ sung thẩm quyền cho điều tra viên là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã được phân công tiến hành hoạt động khởi tố, điều tra vụ án ít nghiêm trọng, nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn cấp xã.
Quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Nguyễn Thị Lệ (Đoàn thành phố Hồ Chí Minh) ủng hộ chủ trương bổ sung thẩm quyền cho điều tra viên là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã nhằm tăng cường năng lực cho công an cơ sở. Tuy nhiên, để bảo đảm tính hiệu quả và tính pháp chế, cần rà soát kỹ lưỡng và quy định cụ thể, chặt chẽ về thẩm quyền của điều tra viên là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã sao cho phù hợp với năng lực.
“Theo tôi, việc giao thêm thẩm quyền cho công an cấp xã phải đi đôi với xác định rõ các tiêu chuẩn về năng lực, trình độ chuyên môn pháp lý tối thiểu với các điều tra viên. Thực tế không chỉ đơn thuần là bố trí các điều tra viên từ cấp tỉnh về, mà cần có các chương trình đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu, đặc biệt là các kỹ năng điều tra cơ bản, thu thập và đánh giá chứng cứ”, đại biểu Nguyễn Thị Lệ phân tích.
Cũng theo đại biểu Nguyễn Thị Lệ, khi tăng thẩm quyền cho Trưởng Công an và Phó Trưởng Công an cấp xã, cần đặc biệt chú trọng cơ chế kiểm soát quyền lực. Bộ luật Tố tụng hình sự cần đi vào cụ thể về trách nhiệm kiểm tra, giám sát thường xuyên, trực tiếp của thủ trưởng cơ quan điều tra cấp tỉnh và viện trưởng viện kiểm sát có thẩm quyền đối với toàn bộ hoạt động khởi tố, điều tra của công an cấp xã. Cơ quan có thẩm quyền phải có cơ chế chỉ đạo nghiệp vụ rõ ràng và quy định về trách nhiệm liên đới của cấp trên để phòng ngừa sai phạm...
Góp ý thêm về vấn đề này, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) cho rằng, việc sắp xếp tổ chức bộ máy của cơ quan điều tra là vấn đề rất quan trọng, đặc biệt là việc tăng thẩm quyền cho công an cấp xã. Cơ quan soạn thảo cần cân nhắc bổ sung số lượng điều tra viên nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của các xã, phường sau sắp xếp đơn vị hành chính.
Đại biểu Phạm Văn Hòa cũng đề xuất cơ quan soạn thảo luật có thể xem xét bổ sung quy định thành lập cơ quan điều tra khu vực để có sự tương đồng về hoạt động nghiệp vụ với Tòa án nhân dân khu vực và Viện Kiểm sát nhân dân khu vực được thành lập sau sắp xếp, tinh gọn bộ máy.
Tại phiên thảo luận, thay mặt cơ quan soạn thảo luật, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao Nguyễn Huy Tiến đã tiếp thu, giải trình các vấn đề đại biểu Quốc hội nêu tại hội trường.
Theo ông Nguyễn Huy Tiến, việc sửa đổi Luật lần này nhằm đáp ứng yêu cầu tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và tổ chức lại cơ quan Tòa án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân các cấp.
Về nội dung được nhiều đại biểu quan tâm là việc dự thảo Luật bổ sung thẩm quyền của điều tra viên là Trưởng Công an và Phó Trưởng Công an cấp xã, theo ông Nguyễn Huy Tiến, đây là lần đầu tiên, Luật quy định nội dung này và các trình tự, thủ tục được tiến hành hết sức chặt chẽ. Do đó, sắp tới đây, việc tăng cường năng lực, trình độ cho công an cấp xã cũng như cơ quan Tòa án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân khu vực sẽ được quan tâm nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới.
Ông Nguyễn Huy Tiến cũng thông tin thêm, theo báo cáo của Bộ Công an, số lượng cán bộ công an cấp xã tới đây dự kiến được bố trí mỗi xã khoảng 30-40 cán bộ; thậm chí những địa bàn trọng điểm ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, các xã, phường quy mô lớn có thể bố trí 50-60 cán bộ công an và số điều tra viên cấp xã sẽ từ 6-8 người.
“Quy định trong luật này về bổ sung thẩm quyền điều tra viên là Trưởng Công an và Phó Trưởng Công an cấp xã nhằm thực hiện một số nhiệm vụ được ủy quyền trực tiếp từ thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra và có trách nhiệm chỉ đạo các điều tra viên thực hiện nhiệm vụ”, ông Nguyễn Huy Tiến cho biết.
