- Chứng khoán Mỹ giảm nhẹ khi nhà đầu tư chờ thông tin rõ ràng về chính sách thuế quan
- Fed dự kiến giữ nguyên lãi suất: Thận trọng trước chính sách thuế quan
Nền kinh tế thế giới bắt đầu cảm nhận được những tác động đầu tiên từ loạt thuế quan đối ứng của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump. Các chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp đã nhanh chóng triển khai nhiều biện pháp để ứng phó với cú sốc thương mại chưa từng có này...
Quyết định của chính quyền Mỹ áp đặt mức thuế nhập khẩu mới với mức thuế cơ bản và bổ sung từ 10% đến 50%, cùng những đe dọa với một số mặt hàng như chíp bán dẫn không còn là tuyên bố mang tính biểu tượng. Ngay từ 0h ngày 7-8 (giờ Washington D.C), thuế mới bắt đầu có hiệu lực, khiến chuỗi cung ứng toàn cầu lung lay. "Đã nửa đêm! Hàng tỷ USD thuế quan bắt đầu đổ về phía Mỹ!", Tổng thống Donald Trump đăng trên mạng xã hội Truth Social. NBC News nhận định, mức thuế thực tế trung bình của Mỹ sau chính sách mới sẽ tăng hơn 17%, cao nhất kể từ năm 1935 trong thời kỳ Đại suy thoái.
Ngay lập tức, nhiều chính phủ đã nhanh chóng triển khai các biện pháp ứng phó. Là nước gánh mức thuế tới 55%, Trung Quốc cáo buộc Mỹ “vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc thương mại công bằng” và tuyên bố sẽ áp dụng “biện pháp đáp trả tương xứng” lên hàng nông sản, công nghệ và linh kiện sản xuất từ Mỹ. Bộ Thương mại Trung Quốc cảnh báo, chuỗi cung ứng toàn cầu “sẽ chịu cú sốc lớn” và không loại trừ việc kiện Mỹ lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).
Ấn Độ, chịu thuế lên đến 50% cho nhiều mặt hàng vào Mỹ do giao dịch dầu mỏ với Nga đã thúc đẩy các gói hỗ trợ cho doanh nghiệp xuất khẩu. Thủ tướng Narendra Modi khẳng định sẽ không nhượng bộ trước sức ép từ Washington, đồng thời tuyên bố "sẵn sàng trả giá đắt" để bảo vệ ngành Nông nghiệp trong nước. Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản, Hàn Quốc và nhiều quốc gia cũng khẩn trương mở kênh đàm phán, tìm các biện pháp hạn chế tổn thất và cân nhắc hành động trả đũa.
Các ngành xuất khẩu vào Mỹ chứng kiến cổ phiếu và hợp đồng bị ảnh hưởng ngay trong phiên giao dịch. Toyota ngày 7-8 công bố ước tính mức thiệt hại 9,5 tỷ USD từ thuế quan của chính quyền Mỹ trong tài khóa kết thúc tháng 3-2026. Tương tự, Ford ước tính thiệt hại cả năm lên tới 3 tỷ USD (so với mức 2,5 tỷ USD trước đó) ngay sau khi chính sách thuế mới có hiệu lực. Theo Wall Street Journal, ngành ô tô toàn cầu từ đầu năm 2025 tới nay đã chịu thiệt hại gần 12 tỷ USD do biến động chính sách thuế quan của Mỹ.
Chi phí sản xuất và nhập khẩu linh kiện tăng còn buộc nhiều doanh nghiệp phải cân nhắc dịch chuyển nhà máy hoặc tăng giá bán. Ngành bán lẻ tại Mỹ, dù nỗ lực hấp thụ một phần chi phí, đã bắt đầu chuyển phần tăng giá sang người tiêu dùng. Số liệu Yale Budget Lab công bố ngày 7-8 dự báo giá tiêu dùng ngắn hạn có thể tăng thêm khoảng 1,8%, tương đương giảm thu nhập thực tế của hộ gia đình. Các chuyên gia cho rằng, đây là con số đủ để làm thay đổi mô hình tiêu dùng và lợi nhuận doanh nghiệp bán lẻ.
Tác động có thể không dừng ở các con số trực tiếp. Financial Times trích dẫn nhận định của nhiều nhà kinh tế học bày tỏ e ngại, chính sách thuế hiện nay có nguy cơ làm xói mòn lòng tin đầu tư, thậm chí là "khởi đầu của một trật tự thương mại mới, tăng bất định và khiến doanh nghiệp trì hoãn đầu tư dài hạn”. Bất định kéo dài cũng được cho là sẽ khiến chuỗi cung ứng tái cấu trúc theo hướng gia tăng chi phí, giảm hiệu suất và làm chậm đà phục hồi kinh tế toàn cầu.
Trước áp lực ấy, các doanh nghiệp đang tìm kiếm các "lối thoát" chiến lược, từ đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tái cấu trúc chuỗi cung ứng, tăng tỷ lệ nội địa hóa, cho tới dịch chuyển sản xuất về gần thị trường tiêu thụ. Một số tập đoàn công nghệ đã cân nhắc tái cơ cấu danh mục sản phẩm để tránh các dòng hàng bị áp thuế nặng, như Apple chuyển sang nhập iPhone lắp ráp từ Ấn Độ thay vì Trung Quốc. Các doanh nghiệp đa quốc gia cũng theo dõi chặt chẽ xu hướng liên minh kinh tế khu vực, trong bối cảnh các nước bị ảnh hưởng lớn từ thuế quan của Mỹ tìm cách tăng cường hợp tác thương mại và cân nhắc thanh toán bằng các kênh khác nhằm giảm phụ thuộc vào USD, ví dụ như khối BRICS và các đối tác khu vực.
Nhìn chung, những phản ứng mạnh mẽ trong 48 giờ sau khi thuế quan của Mỹ có hiệu lực cho thấy một thực tế: Thuế quan không còn là công cụ nội địa, mà đã tác động xuyên biên giới. Trong bối cảnh đó, chính phủ và các doanh nghiệp phải có sự phối hợp ở tầm quốc tế, cam kết ổn định chuỗi cung ứng và tái cấu trúc chiến lược để tránh “cơn địa chấn thuế” kìm hãm đà tăng trưởng và niềm tin của thị trường toàn cầu.
