Bóng đá Việt 24 năm loay hoay xoay "tháp ngược"

Thời điểm này, dù đã quá hạn chót đăng ký giải bóng đá hạng Nhất quốc gia 2024/25, song mới chỉ có 8 đội xác nhận tham dự, 2 đội (Long An và Định Hướng Phú Nhuận) tuyên bố bỏ giải, 2 đội (Đồng Nai, Khánh Hoà) chưa rõ "chơi hay nghỉ".

Ở kịch bản xấu nhất, thay vì 12 đội như điều lệ, giải sẽ chỉ còn 8 đội - số lượng thấp thứ hai lịch sử giải đấu.

CLB Long An - đội bóng từng 2 lần vô địch V-League, 2 lần vô địch hạng Nhất đã tuyên bố rút khỏi hệ thống giải chuyên nghiệp quốc gia 2024/25 vì không đủ kinh phí

Bài toán 25 tỉ đồng/mùa giải

Cùng với V-League và Cúp quốc gia, giải hạng Nhất quốc gia nằm trong hệ thống 3 giải chuyên nghiệp quốc gia. Đây vẫn được ví như "giải đấu đệm", nơi đón các CLB bán chuyên từ hạng Nhì lên và "thu dung" những đội bị văng khỏi giải vô địch quốc gia mùa trước.

Theo tính toán, các CLB V-League cần tối thiểu 35 tỉ đồng/mùa để duy trì, trong khi con số này ở hạng Nhất là khoảng 25 tỉ đồng/mùa. Tuy nhiên không phải đội bóng nào cũng đáp ứng được.

Thực tế cho thấy, trước thềm mỗi mùa giải mới, hạng Nhất thường phải "nín thở" chờ xác nhận cuối cùng của các CLB về việc "chơi hay nghỉ", khi mà chuyện một đội bóng "bất thình lình" bỏ suất dự giải, thậm chí bỏ giữa chừng vì thiếu tiền không phải chuyện hiếm.

Có tình trạng đội bóng "sợ" thăng hạng, vì lên hạng cao hơn đồng nghĩa phải đáp ứng tiêu chí tài chính lẫn mức độ chuyên nghiệp ở mức cao hơn.

Tại mùa giải này, sau nhiều lần gia hạn, tới hạn chót đăng ký là ngày 19-8 vừa qua, mới chỉ có 8/12 đội xác nhận dự giải, 2 đội xác nhận bỏ giải, 2 đội chưa có phản hồi do đang bế tắc trong giải "bài toán" 25 tỉ đồng/mùa.

Mùa giải 2024/25 dự kiến khởi tranh vào tháng 10, tuy nhiên thời điểm này vẫn chưa thể xác nhận số lượng đội cuối cùng tham dự là bao nhiêu. Tất nhiên, việc bốc thăm xếp lịch thi đấu của không chỉ giải hạng Nhất mà cả Cúp Quốc gia (sân chơi dành cho các CLB V-League và hạng Nhất) cũng bị đình theo.

Đại diện hạng Nhì 2024 - CLB Định Hướng Phú Nhuận chấp nhận bỏ suất chơi giải chuyên nghiệp quốc gia, cũng bởi thiếu tiền

Loay hoay xoay "tháp ngược"

Hệ thống giải chuyên nghiệp quốc gia được ví như "rường cột" của một nền bóng đá, nơi đào tạo, cung cấp tài năng cho đội tuyển quốc gia. Một đội tuyển, hay rộng hơn là nền bóng đá mạnh hay yếu, phụ thuộc vào "sức khoẻ" hệ thống giải chuyên nghiệp quốc nội.

Các nền bóng đá phát triển xây dựng hệ thống giải chuyên nghiệp theo hình kim tự tháp, tức số đội ở giải nhì, hạng nhất tới ngoại hạng.. tăng dần, tạo nên chân đế vững chắc. Những giải hạng dưới dưới sẽ sàng lọc, chọn ra những đội mạnh nhất, tham vọng nhất cho giải hạng trên. Ngược lại, các đội thành tích kém ở giải hạng trên sẽ phải xuống hạng, hòng tạo tính cạnh tranh, duy trì đà phát triển cho cả hệ thống.

Tuy nhiên với bóng đá Việt Nam, dù khoác lên mình tấm áo chuyên nghiệp 24 năm song đến nay vẫn theo mô hình "kim tự tháp ngược", với số đội hạng Nhất ít hơn số đội V-League căn cứ theo điều lệ giải (12 so với 14).

Song ngay cả với mốc khiêm tốn là 12 đội, giải hạng Nhất cũng không thể duy trì ổn định.

Thống kê cho thấy sau 5 mùa đầu tiên có đủ 12 đội như điều lệ (mùa 2001, 2002, 2003, 2004, 2005) và giai đoạn cực thịnh khi số đội tăng lên 14 (2006, 2007, 2008, 2009, 2011, 2012, xen giữa là mùa 2010 có 13 đội), kể từ mùa 2013 trở đi, giải thường xuyên không đủ 12 đội góp mặt.

Cụ thể, có tới ba mùa giải chỉ có 8 đội tham gia (2013, 2014, 2015), ba mùa có 10 đội (2016, 2018, 2023), một mùa có 11 đội (2023/24). Cá biệt mùa giải 2017 chỉ vỏn vẹn 7 đội tham dự.

Ban chấp hành Liên đoàn bóng đá Việt Nam đặt mục tiêu tăng điều lệ về số đội dự giải hạng Nhất từ 12 lên 14 đội từ mùa 2025/26 - thời điểm giải tròn 25 năm chuyên nghiệp. Tuy nhiên với việc mới chỉ có 8 đội đăng ký dự mùa này, mục tiêu trên xem như phá sản.

"Bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam bao giờ mới phá bỏ mô hình kim tự tháp ngược?" tiếp tục là bài toán đầy thách thức!

Không cần so sánh với các nền bóng đá phát triển, chỉ nhìn sang một số quốc gia khu vực Đông Nam Á đã thấy sự bất cập của hệ thống giải chuyên nghiệp Việt Nam.

Mùa giải 2024/25, nếu như V-League và hạng Nhất lần lượt là 14 và 8 đội (tính tới thời điểm này) thì Thai-league 1, Thai-league 2 và Thai-League 3 của Thái Lan lần lượt là 16, 18 và 32 đội; Liga 1 và Liga 2 của Indonesia lần lượt là 18 và 26 đội.

https://www.anninhthudo.vn/bong-da-viet-24-nam-loay-hoay-xoay-thap-nguoc-post586824.antd