- Miễn giấy phép xây dựng, đột phá nhưng cần thận trọng!
- Bỏ giấy phép xây dựng: Người dân thoát cảnh vật vã chờ được khởi công nhà
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 78/CĐ-TTg ngày 29-5-2025 về tập trung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính lĩnh vực xây dựng, trong cuộc họp báo Chính phủ ngày 4-6 vừa qua, đáng chú ý, đại diện Bộ Xây dựng thông tin: Với khu vực có quy hoạch chi tiết 1/500 đã được phê duyệt, có thể sửa được luật ngay và miễn cấp phép ngay. Khu vực có thiết kế đô thị theo Luật Kiến trúc, có vai trò quản lý nhà nước cũng sẽ bỏ ngay cấp phép...
Thông tin trên được nhiều người đón đợi, bởi như vậy sẽ tạo thuận lợi cho người sử dụng đất và họ được làm những gì pháp luật không cấm trên chính mảnh đất của mình. Hiện nay, việc xin cấp giấy phép xây dựng không quá phức tạp, nhưng khó khăn đến từ chính con người vận hành các quy định đó.
Thực tế, để một bản vẽ xây dựng được chấp thuận trong hồ sơ xin cấp phép, nhiều người đã rất vất vả trong việc chỉnh sửa, bổ sung... Chưa kể, nếu gặp “hàng xóm” khó tính thì việc xây dựng công trình còn kéo theo khó khăn hơn nữa... Do đó, việc miễn phép xây dựng với khu vực có quy hoạch chi tiết 1/500 sẽ cởi bỏ được lối tư duy “quản là chính”.
Bước đầu, việc bỏ giấy phép xây dựng có thể sẽ gây phát sinh những bất cập... Vì thế, đi đôi với miễn giấy phép xây dựng cũng đòi hỏi phải có sự thay đổi tổng thể, toàn diện trong công tác quản lý nhà nước về quy hoạch, đất đai... Đặc biệt là phải khắc phục sớm tình trạng chồng chéo về dữ liệu, mọi biến động về đất đai phải được cập nhật kịp thời, chính xác.
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (còn được gọi là "sổ đỏ") là căn cứ quan trọng để quản lý đất đai, trật tự xây dựng hiệu quả. Vì thế, việc cấp “sổ đỏ” phải được thực hiện triệt để; hệ thống sổ sách, số liệu đất đai qua các thời kỳ phải được số hóa, khớp nối đồng bộ. Khi đó, việc hoàn thiện cấp “sổ đỏ” cũng chính là một trong những “chìa khóa” để đơn giản hóa thủ tục trong quản lý hoạt động xây dựng.
Đi đôi với xây dựng dữ liệu số hóa minh bạch về đất đai, cơ quan chức năng cũng cần có giải pháp để các quy hoạch có tính ổn định, thống nhất. Làm sao để người dân có thể dễ dàng tra cứu thông tin pháp lý thửa đất; chỉ số chiều cao, mật độ xây dựng, cũng như các quy chuẩn, tiêu chuẩn áp dụng trong xây dựng công trình. Muốn vậy, quy định về quy hoạch cũng phải được điều chỉnh để người dân dễ hiểu, từ đó sẽ thực hiện đúng quyền và trách nhiệm khi xây dựng công trình.
Thực tế, yêu cầu cắt giảm thủ tục hành chính đòi hỏi phải thực chất, không để cắt chỗ này lại phình chỗ khác. Cũng lưu ý rằng, việc cắt giảm thủ tục hành chính nói chung cần được các cấp tiến hành thường xuyên, chủ động hơn nữa, chứ không phải đợi khi Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo mới rà soát, xây dựng lộ trình cắt giảm.
Nhìn rộng hơn, việc bỏ giấy phép xây dựng chỉ là một khía cạnh nhỏ trong đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật theo tinh thần của Nghị quyết số 66-NQ/TƯ của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật cũng đã được thành lập và họp phiên thứ nhất. Theo quy định mới nhất, các tổ chức Đảng, đảng viên có hành vi trì hoãn, cản trở hoặc không thực hiện nhiệm vụ, giải pháp hoàn thiện thể chế, pháp luật sẽ bị xử lý nghiêm.
Với sự chỉ đạo mạnh mẽ, dứt khoát trên của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, người dân có cơ sở tin rằng, các thủ tục hành chính, quy định pháp luật không còn phù hợp và gây phiền nhiễu cho người dân, doanh nghiệp sẽ được loại bỏ, để tạo động lực đưa đất nước phát triển bền vững.