Ngân hàng Nhà nước 4 lần gọi thầu vàng miếng nhưng đến 3 lần hủy và 1 lần đấu “ế”. Dù chỉ là giải pháp trước mắt giúp hạ nhiệt thị trường, nhưng chuyên gia cho rằng cơ chế đấu thầu vàng còn nhiều bất cập cần phải sửa đổi.
Bốn lần gọi thầu, ba lần thất bại
Ngày 3/5, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) lần thứ 4 tổ chức phiên đấu thầu 16.800 lượng vàng miếng SJC. Cơ quan này công bố mức sàn để các đơn vị trả giá 82,9 triệu đồng/lượng. Tuy nhiên, chỉ có 1 đơn vị duy nhất nộp phiếu tham dự, do đó phiên đấu thầu tiếp tục bị hủy.
Như vậy, trong 4 lần NHNN gọi thầu, có tới 3 lần thất bại do không đủ số lượng doanh nghiệp bỏ phiếu. Lần duy nhất tổ chức thành công là hôm 23/4 cũng chỉ bán được 20% số lượng vàng chào thầu cho 2 đơn vị.
Việc đấu thầu vàng của NHNN đã có tác động rất lớn tới diễn biến giá vàng. Cụ thể, trong những ngày NHNN thông báo tổ chức đấu thầu, giá vàng SJC đều có diễn biến giảm mạnh trong đầu phiên sáng, sau đó đảo chiều tăng mạnh trở lại (sau khi thông báo huỷ thầu hoặc bán được ít).
Giá vàng SJC lập kỷ lục mới, tiến sát mốc 86 triệu đồng/lượng,
Sau thông báo huỷ thầu lần 3, giá vàng miếng SJC tăng mạnh lên mốc lịch sử. Lúc 15h chiều 4/5 giá vàng SJC đang là 83,50 triệu đồng/lượng mua vào và 85,90 triệu đồng/lượng bán ra (tăng 100.000 đồng/lượng).
Đây là mức giá cao kỷ lục của vàng miếng SJC từ trước đến nay. Đấu thầu vàng miếng là giải pháp được NHNN đưa ra với kỳ vọng tăng cung, qua đó giảm chênh lệch giá vàng miếng với thế giới.
Tuy nhiên, liên tiếp huỷ thầu và 1 lần đấu “ế” khiến mục tiêu thu hẹp chênh lệch giá vàng miếng trong nước và quốc tế trong ngắn hạn cũng bị thách thức. Hai tuần gần đây, giá vàng miếng trong nước tái diễn tình trạng diễn biến ngược chiều so với giá vàng thế giới.
Trong khi giá vàng thế giới 24 giờ qua trong xu hướng đi xuống, giá vàng miếng trong nước lại xác lập kỷ lục mới và nới rộng khoảng cách với giá vàng thế giới. Theo đó, giá vàng miếng SJC đang cao hơn giá vàng thế giới 15 triệu đồng/lượng.
Bất cập điều kiện và mức giá đấu thầu
Theo các chuyên gia tài chính, các doanh nghiệp đang không mặn mà đấu thầu vàng miếng do mức giá tham chiếu của NHNN đưa ra cao; các doanh nghiệp phải đặt cọc và mua với khối lượng lớn, dẫn đến chi phí lớn và cũng tiềm ẩn rủi ro khi “ôm” vàng.
Chuyên gia tài chính, TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, mục tiêu đấu thầu vàng miếng của NHNN là để tăng nguồn cung cho thị trường vàng, giảm độ vênh giữa giá vàng trong nước với thế giới. Thế nhưng, liên tiếp các phiên đấu thầu vừa qua, các doanh nghiệp không mặn mà.
Diễn biến giá vàng SJC trong vòng 1 tháng qua. Biểu đồ: CAFEF.
Theo ông Hiếu, thông thường, các đơn vị tham gia đấu thầu sẽ tính toán để mua khối lượng vàng hợp lý với mức giá hấp dẫn để kỳ vọng bán ra có lợi nhuận. Tuy nhiên, nếu phải mua với số lượng lớn, theo quy định đấu thầu của NHNN tối thiểu phải “ôm” 1.400 lượng vàng, rủi ro sẽ kéo theo đối với đơn vị mua vàng, chưa kể thời gian chờ nhận vàng, giao vàng và bán vàng sẽ kéo dài, trong khi giá vàng thế giới luôn biến động khó lường.
Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh cho rằng, NHNN cần xây dựng lại mức giá đấu thầu phù hợp; tỷ lệ đặt cọc 10% cũng là con số khá lớn, cần xem lại.
“Nếu sửa đổi các điều kiện và mức giá vàng đầu thầu, tỷ lệ vàng trúng thầu thành công sẽ cao hơn”, ông Thịnh nói.
Phải sửa Nghị định 24
Dù vậy, theo ông Thịnh, với nhu cầu thị trường hàng chục tấn vàng/năm của thị trường, việc đấu thầu 16.800 tấn vàng như "muối bỏ bể". Không ít chuyên gia kinh tế nhấn mạnh việc thầu vàng không phải là giải pháp căn cơ. Về lâu dài, Chính phủ, NHNN cần sớm ban hành Nghị định về quản lý hoạt động kinh doanh vàng cho phù hợp với bối cảnh hiện nay.
Chung quan điểm, ông Huỳnh Trung Khánh, Phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam nhấn mạnh: "Việc đấu thầu vàng chỉ là giải pháp trước mắt, còn lâu dài phải sửa Nghị định 24 về quản lý thị trường vàng. Nếu sửa nghị định, nguồn cung vàng sẽ tăng, đủ đáp ứng nhu cầu thị trường. Điều này có thể khiến giá vàng SJC giảm cả chục triệu đồng/lượng. Ngược lại, nếu không tăng nguồn cung, giá vàng SJC có thể tiếp tục lập kỷ lục mới".
Về giải pháp trước mắt là đấu thầu, ông Khánh cho rằng, NHNN cần xem xét sửa đổi điều kiện yêu cầu mua tối thiểu còn khoảng 400 - 500 lượng vàng thay vì 1.400 lượng như hiện nay sẽ thu hút nhiều đơn vị tham gia bỏ thầu hơn.
Ngoài ra, giá cọc cũng cần thay đổi, bởi hiện tại mức giá này được các doanh nghiệp cho là vẫn còn cao.
“Câu chuyện giá vàng sắp tới phụ thuộc lớn vào giải pháp căn cơ là tăng nguồn cung. Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam có đề xuất Ngân hàng Nhà nước cho phép lưu hành một vài thương hiệu vàng miếng khác như PNJ, DOJI, thay vì chỉ có SJC, để tăng tính cạnh tranh về mặt giá cả và đa dạng hóa nguồn cung”, ông Khánh cho hay.
Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển cũng cho rằng, đấu thầu vàng chỉ là giải pháp tình thế để tăng nguồn cung ra thị trường.
"Đương nhiên, mức giá trúng thầu sẽ thấp hơn giá thị trường hiện nay, song không thấp hơn đáng kể (so với giá thị trường vì người đưa ra giá cao nhất mới trúng thầu). Do vậy cần phải sửa gấp Nghị định 24 bởi từ khi ra đời, hơn 10 năm qua, thị trường hoàn toàn không được bổ sung nguồn cung mới, trong khi nhu cầu mỗi năm lại tăng. Cầu tăng trong khi cung không có, nên chênh lệch giá vàng ngày càng bất hợp lý", ông Hiển nhấn mạnh.
Đầu tư vàng còn hấp dẫn?
Dự báo về giá vàng trong thời gian tới, theo TS.Nguyễn Trí Hiếu, vàng vẫn là kênh đầu tư hút tiền. Ông Hiếu cho rằng, với nhà đầu tư, lợi nhuận chỉ là một phần động cơ khiến người dân xuống tiền. Trong bối cảnh chứng khoán vẫn biến động thất thường, bất động sản khó khăn và lãi suất tiền gửi thấp thì nhà đầu tư chọn vàng như kênh trú ẩn an toàn, thanh khoản dễ dàng. Trong khi, lợi nhuận của vàng hiện dao động khoảng 10%.
Ông Hiếu còn dự báo, sắp tới, giá vàng sẽ còn tăng rất nóng. Nếu như Nghị định 24 không sửa đổi và sự can thiệp từ các cơ quan quản lý không giải quyết được nguồn cung cầu thì giá vàng sẽ còn tiếp tục tăng.
Đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết, thời gian vừa qua, trước diễn biến phức tạp của thị trường vàng thế giới và trong nước, giá vàng trong nước đã biến động mạnh, tăng nhanh, chênh lệch cao với giá vàng quốc tế. Theo đó, để ổn định thị trường, Ngân hàng Nhà nước đã chuẩn bị sẵn sàng các phương án can thiệp; đồng thời thực hiện kiểm tra hoạt động kinh doanh vàng của các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng trên toàn quốc…
https://www.baogiaothong.vn/bat-cap-co-che-dau-thau-vang-mieng-sua-the-nao-192240504172433732.htm
