Trong bối cảnh chuyển đổi số và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, việc tinh gọn bộ máy báo chí nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động là một chủ trương đúng đắn và cần thiết.
Trước đây, nhiều địa phương có hệ thống báo chí cồng kềnh với các cơ quan báo, đài hoạt động riêng lẻ, dẫn đến sự chồng chéo về chức năng, lãng phí nguồn lực và khó khăn trong việc thích ứng với xu hướng truyền thông hiện đại.
Sự cần thiết phải sáp nhập
Sau khi thực hiện chủ trương sáp nhập, nhiều địa phương đã tiên phong trong việc hợp nhất các cơ quan báo chí địa phương và đài phát thanh truyền hình, tạo thành các trung tâm báo chí - truyền thông. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu chi phí vận hành mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư vào công nghệ, nâng cao chất lượng nội dung và mở rộng phạm vi tiếp cận độc giả.
Chẳng hạn, tại Quảng Ninh, việc thành lập Trung tâm Truyền thông tỉnh trên cơ sở sáp nhập Báo Quảng Ninh, Đài Phát thanh - Truyền hình và các ấn phẩm phụ đã giúp địa phương này xây dựng được một cơ quan truyền thông hiện đại, đa nền tảng. Tương tự, thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Thái Nguyên, Cần Thơ... cũng đang triển khai những mô hình tích hợp báo chí với hệ thống thông tin tuyên truyền cấp địa phương để tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả tuyên truyền chính sách và phản ánh đời sống xã hội.
Ngoài lợi ích rõ rệt về quản lý, các mô hình này còn giúp tăng cường phối hợp nội dung giữa các loại hình báo chí truyền thống và hiện đại, thúc đẩy sản xuất nội dung số. Khi thông tin được tổ chức theo mô hình hội tụ, tốc độ đưa tin nhanh hơn, nội dung đa dạng hơn, độc giả cũng dễ dàng tiếp cận theo nhiều hình thức, từ báo in, phát thanh, truyền hình đến nền tảng số như mạng xã hội, ứng dụng di động.
Tuy nhiên, quá trình sáp nhập cũng đặt ra nhiều thách thức, như vấn đề sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên; xây dựng mô hình tổ chức hoạt động mới; đảm bảo tính thống nhất trong nội dung tuyên truyền giữa các loại hình báo chí khác nhau (báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử). Những thách thức này đòi hỏi phải có sự chỉ đạo sâu sát, linh hoạt, phù hợp với từng địa phương và từng loại hình báo chí.
Định hướng phát triển báo chí Việt Nam trong tương lai
Trong thư chúc mừng đến toàn thể cán bộ, hội viên và những người làm báo cả nước nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh nhấn mạnh, báo chí cần tiếp tục đổi mới, sáng tạo, nâng cao chất lượng nội dung, hình thức, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công chúng; đồng thời giữ vững bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp, góp phần xây dựng nền báo chí cách mạng Việt Nam ngày càng phát triển vững mạnh. Ông cũng khẳng định vai trò quan trọng của chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí: Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu của báo chí hiện đại. Để thực hiện thành công, cần bắt đầu từ tư duy của người lãnh đạo, từ việc xây dựng chiến lược phù hợp đến việc triển khai các giải pháp công nghệ hiệu quả.
Bên cạnh đó, nhà báo Lê Quốc Minh cũng lưu ý rằng người làm báo cần không ngừng học hỏi, nâng cao kỹ năng nghề nghiệp trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh chóng. Khả năng sử dụng công cụ kỹ thuật số, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo... đang ngày càng trở thành một phần quan trọng của hoạt động báo chí hiện đại.
Một điểm đặc biệt quan trọng là việc duy trì bản sắc và tính cách mạng của báo chí Việt Nam. Báo chí không thể chỉ chạy theo thị hiếu mà quên mất tôn chỉ, mục đích. Báo chí phải đóng vai trò trung tâm trong việc xây dựng niềm tin xã hội, phản bác thông tin sai lệch và lan tỏa các giá trị tích cực.
Phát biểu tại Hội thảo khoa học quốc gia kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, đồng chí Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư khẳng định, qua 100 năm xây dựng và phát triển, nền Báo chí Cách mạng Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ cả về số lượng, chất lượng, chương trình, nội dung ấn phẩm, bước đầu đã làm chủ công nghệ truyền thông hiện đại. Nhiều cơ quan báo chí đã phát triển thành cơ quan báo chí đa phương tiện ngang tầm khu vực và thế giới, đội ngũ những người làm báo ngày càng lớn mạnh, vững vàng về bản lĩnh chính trị, giỏi về nghiệp vụ, gương mẫu về đạo đức nghề nghiệp và thực hiện tốt chức trách xã hội.
Báo chí cách mạng Việt Nam luôn là vũ khí tư tưởng sắc bén của Đảng, là diễn đàn của nhân dân, góp phần quan trọng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trước yêu cầu mới, đồng chí Trần Cẩm Tú nhấn mạnh cần tiếp tục thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm, đó là: Báo chí phải bám sát quan điểm chủ trương, đường lối của Đảng, theo sát hơi thở của cuộc sống, thời đại, tuyên truyền thường xuyên, liên tục về những việc lớn, quan trọng, cấp bách mà hiện nay toàn Đảng và cả hệ thống chính trị đang tập trung tổ chức thực hiện. Cùng với đó là tích cực, quyết liệt tiến hành đổi mới, sắp xếp hệ thống cơ quan báo chí theo hướng tinh - gọn - mạnh, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, tính hấp dẫn, sức thuyết phục trong công tác thông tin tuyên truyền của hệ thống báo chí. Mỗi cơ quan báo chí hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích trong tổng kết thực tiễn phát triển lý luận về đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trên các ấn phẩm, nền tảng, loại hình báo chí, nhất là trên Internet, mạng xã hội, góp phần bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước.
Để thực hiện tốt chỉ đạo của Đảng về sắp xếp hệ thống cơ quan báo chí theo hướng tinh - gọn - mạnh, thời gian tới, các cơ quan báo chí cần tích cực đẩy mạnh nghiên cứu, khai thác, ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ chuyển đổi số; báo chí gắn với cải cách bộ máy hành chính, xây dựng các cơ quan báo chí chuyên nghiệp, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và hội nhập quốc tế. Tăng cường sự hiện diện của báo chí cách mạng trên các nền tảng xã hội; làm chủ mặt trận thông tin tuyên truyền trước sự phát triển của các nền tảng số xuyên biên giới, giữ vững thương hiệu và vị thế của báo chí cách mạng Việt Nam trên trường quốc tế. Đảng, Nhà nước luôn đặt kỳ vọng cao và tạo điều kiện thuận lợi nhất để báo chí thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình.
Hiện đại nhưng vẫn giữ vững truyền thống cách mạng
Tinh gọn không chỉ là việc giảm số lượng đầu mối hay tiết kiệm chi phí, mà là sự tái cấu trúc để mạnh hơn, hiệu quả hơn, có sức lan tỏa và dẫn dắt dư luận. Sau sáp nhập, nhiều cơ quan báo chí địa phương đã chuyển mình mạnh mẽ. Họ không chỉ dừng lại ở việc tích hợp các nền tảng truyền thông mà còn hướng đến phát triển mô hình tòa soạn hội tụ, sản xuất nội dung theo hướng đa phương tiện, cá nhân hóa trải nghiệm người dùng.
Tuy nhiên, trong mọi sự đổi mới, báo chí vẫn phải giữ vững vai trò là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, diễn đàn tin cậy của nhân dân. Như cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: "Báo chí cách mạng Việt Nam phải luôn giữ vững bản chất cách mạng, tinh thần chiến đấu, tính nhân văn, tính khoa học và sự trung thực".
Những bài học xuyên suốt 100 năm lịch sử báo chí Việt Nam cho thấy: Báo chí không thể đứng ngoài sự chuyển mình của đất nước. Càng trong thời kỳ biến động, vai trò của báo chí càng trở nên quan trọng trong việc tạo đồng thuận xã hội, lan tỏa giá trị tích cực, thúc đẩy cải cách và đổi mới. Muốn làm được điều đó, báo chí phải tinh gọn, nhưng không tinh giản về bản lĩnh, phải hiện đại nhưng không rời xa cốt lõi truyền thống.
Việc tinh gọn các cơ quan báo chí là một bước đi tất yếu trong quá trình hiện đại hóa và chuyên nghiệp hóa ngành Báo chí Việt Nam. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu "tinh, gọn và mạnh hơn", các cơ quan báo chí cần không ngừng đổi mới tư duy, nâng cao chất lượng đội ngũ, mạnh dạn áp dụng công nghệ, phát triển mô hình tòa soạn hội tụ và duy trì bản sắc, đạo đức báo chí cách mạng.
Theo Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh: "Hành trình mới của báo chí Việt Nam sẽ còn nhiều thách thức, nhưng cũng mở ra những cơ hội chưa từng có. Chỉ khi chúng ta đồng lòng đổi mới, giữ vững tôn chỉ và cùng nhau chuyển mình, báo chí Việt Nam mới thực sự vững bước trong kỷ nguyên số".
Báo chí Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển theo hướng chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại và hội nhập sâu rộng. Việc tinh gọn không chỉ là yêu cầu của cải cách hành chính, mà còn là bước đệm để từng bước xây dựng nền báo chí quốc gia hùng mạnh, xứng đáng với truyền thống 100 năm vẻ vang và sứ mệnh cao cả trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Nhà báo Bùi Thị Thu Hương - Phó Giám đốc Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh:Cần có quyết tâm chính trị lớn, dám nghĩ, dám làm, đột phá sáng tạo
Chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1-1-2019 trên cơ sở hợp nhất các cơ quan thông tin, báo chí của tỉnh Quảng Ninh, sau 6 năm, mô hình Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh đã có những bước phát triển quan trọng, tạo thay đổi mạnh mẽ về phương thức vận hành, quản lý, quản trị, áp dụng tối đa công nghệ trong quy trình sản xuất và phân phối nội dung, tích cực thực hiện chuyển đổi số báo chí. Sự ra đời của Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh nhằm hình thành một tổ hợp truyền thông thống nhất, tập trung sức mạnh, nguồn lực, các loại hình truyền thông, tối ưu hóa mô hình tổ chức và sử dụng hiệu quả các nguồn lực.
Ngay sau khi thành lập, trên nền tảng của các cơ quan báo chí hợp nhất, Trung tâm vận hành theo mô hình “Tòa soạn hội tụ đa phương tiện, phóng viên tác nghiệp đa loại hình, lấy công nghệ thông tin làm nền tảng”. Trung tâm từng bước thực hiện chuyển đổi số với việc số hóa toàn bộ dữ liệu, tin học hóa toàn bộ các khâu trong mô hình “tòa soạn hội tụ” để khai thác sức mạnh của các loại hình báo chí. Trong đó, báo in là báo chí dữ liệu, chuyên sâu, vừa là sản phẩm báo chí, vừa là một tài liệu sinh hoạt chính trị tư tưởng của Đảng phát hành đến các chi bộ, đảng bộ, cán bộ, đảng viên và nhân dân. Báo điện tử, truyền hình, phát thanh là báo chí đa phương tiện, đa nền tảng, cập nhật thông tin 24/24h, đáp ứng nhu cầu thông tin nhanh chóng, kịp thời của công chúng.
Mô hình “tòa soạn hội tụ” của Trung tâm có 3 cấp (lãnh đạo trung tâm, lãnh đạo cấp phòng và người lao động). Theo đó, các phòng sản xuất “đầu vào” chịu trách nhiệm sản xuất chương trình cho tất cả các hạ tầng phát thanh, truyền hình, báo in, báo điện tử. Một phóng viên hoặc một ê kíp phóng viên từ một nguồn tin có thể sản xuất chương trình cho tất cả các hạ tầng. Họ được hưởng 100% nhuận bút của một loại hình báo chí và được hưởng thêm 30% nhuận bút khi sản xuất cho các hạ tầng khác (tối đa 4 hạ tầng). Tùy theo nội dung thông tin để đưa lên hạ tầng nào trước, hạ tầng nào sau, nhưng phải bảo đảm cạnh tranh thông tin với các cơ quan báo chí khác.
Từ thực tiễn công tác lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện mô hình Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh, có thể thấy do đây là mô hình chưa có trong tiền lệ nên trong quá trình triển khai thực hiện cần phải có quyết tâm chính trị lớn, thống nhất, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đột phá sáng tạo vì mục tiêu chung. Khi tổ chức thực hiện, phải quyết liệt, bài bản nhưng thận trọng, khoa học, không cầu toàn, vừa làm vừa rút kinh nghiệm và hoàn thiện trên cơ sở bảo đảm hiệu quả, hiệu lực. Đồng thời, thường xuyên rà soát, giám sát việc triển khai để kịp thời tháo gỡ, giải quyết khó khăn hoặc chấn chỉnh hạn chế, yếu kém.
Nhà báo Nguyễn Ngọc Ánh - Phó giám đốc Trung tâm Báo chí và Truyền thông thành phố Hải Phòng:Đoàn kết, đồng thuận trong mọi lĩnh vực hoạt động
Trung tâm Báo chí và Truyền thông thành phố Hải Phòng chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1-3-2025 trên cơ sở sắp xếp, tinh gọn các đầu mối trực thuộc 2 cơ quan báo chí trước đây là Báo Hải Phòng và Đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng. Qua hơn 3 tháng triển khai, nhiều bài học kinh nghiệm đã được rút ra trong quá trình vận hành theo mô hình mới.
Thứ nhất là sự chủ động của cán bộ, viên chức và người lao động của mỗi đơn vị. Việc chủ động xác định nhiệm vụ, trách nhiệm của mỗi cá nhân đóng vai trò quyết định cho hiệu quả và kết quả của công tác sắp xếp, tinh gọn bộ máy và song song đưa bộ máy đi vào hoạt động. Lãnh đạo Trung tâm và đội ngũ cán bộ chủ chốt đều thống nhất tinh thần nêu gương, sẵn sàng nhận nhiệm vụ được phân công, sẵn sàng tiếp nhận công việc được giao của bộ máy mới trong lúc vẫn triển khai và hoàn thành các công việc đang đảm nhận.
Thứ hai là giữ ổn định các vị trí chuyên môn, nghiệp vụ tại các bộ phận thực hiện công tác xương sống của cơ quan tuyên truyền để bảo đảm duy trì hoạt động truyền thông trên các loại hình báo chí không bị xáo trộn. Việc giữ ổn định các vị trí chuyên môn, nghiệp vụ góp phần khai thác năng lực của những cá nhân có kinh nghiệm lâu năm trong thực hiện nhiệm vụ, đồng thời phát huy được sở trường của từng người trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn.
Thứ ba là khai thác năng lực, sở trường của đội ngũ cán bộ trẻ trong giao nhiệm vụ mới giúp phát huy tính sáng tạo và sự linh hoạt, đổi mới trong thực hiện các công việc chuyên môn, nhất là những lĩnh vực liên quan đến ứng dụng khoa học công nghệ, trí tuệ nhân tạo.
Và một kinh nghiệm quan trọng xuyên suốt để triển khai hiệu quả công tác sắp xếp, tinh gọn bộ máy và vận hành ổn định mô hình mới chính là giữ tinh thần đoàn kết, đồng thuận trong đội ngũ lãnh đạo, cán bộ chủ chốt và từng tập thể đơn vị, đảm bảo thống nhất cao trong phân công nhiệm vụ nội bộ và triển khai các nhiệm vụ theo chỉ đạo của lãnh đạo Trung tâm. Điều này tạo nền tảng giúp mô hình sau tinh gọn, sắp xếp bộ máy hoạt động ổn định, hiệu quả.
https://hanoimoi.vn/bao-chi-viet-nam-tinh-gon-de-manh-hon-706167.html
