Các nhà sản xuất điện thoại thông minh Trung Quốc đang phải đối mặt với môi trường kinh doanh ngày càng khó khăn tại Ấn Độ - một trong những thị trường lớn của họ trong bối cảnh căng thẳng chính trị giữa New Delhi và Bắc Kinh.
Ấn Độ vẫn là một thị trường lớn cho các nhà sản xuất điện thoại thông minh của Trung Quốc
Rắc rối pháp lý của hàng loạt nhà sản xuất Trung Quốc
Trong năm 2022, hãng sản xuất điện thoại Trung Quốc Xiaomi vốn áp đảo thị trường Ấn Độ liên tục gặp rắc rối pháp lý. Vào tháng 4, Cục Thực thi, cơ quan phòng chống tội phạm tài chính Liên bang Ấn Độ, đã thu giữ 676 triệu USD trong tài khoản ngân hàng của Xiaomi tại Ấn Độ, với lý do công ty đã chuyển tiền bất hợp pháp ra nước ngoài “dưới hình thức thanh toán tiền bản quyền”. Đầu tháng này, một tòa án Ấn Độ đã từ chối dỡ bỏ lệnh đóng băng, ngay cả khi công ty Trung Quốc cho biết, việc thu giữ tài sản đã khiến hoạt động của họ tại nước này phải tạm dừng. Xiaomi đã phủ nhận mọi hành vi sai trái khi phải đối mặt với sự giám sát của cơ quan quản lý Ấn Độ. Các hãng khác như Vivo, Oppo và Huawei cũng đang chịu áp lực tương tự. Vào tháng 7, các nhà chức trách Ấn Độ cáo buộc Oppo trốn thuế hải quan trị giá 551 triệu USD, trong khi các điều tra viên đột kích hàng chục văn phòng của Vivo vì nghi ngờ rửa tiền.
Sau đối đầu ở biên giới Himalaya vào năm 2020, New Delhi viện dẫn những lo ngại về an ninh khi cấm hơn 300 ứng dụng của Trung Quốc. Ông Atul Pandey, một luật sư chuyên về đầu tư xuyên biên giới cho biết: “Chính phủ Ấn Độ cũng đã xem xét kỹ lưỡng các khoản thanh toán tiền bản quyền và giấy phép cho các cổ đông ở nước ngoài”.
Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc vẫn tiếp tục thống trị thị trường điện thoại thông minh Ấn Độ, thị trường lớn thứ hai trên thế giới, sau Trung Quốc. Theo công ty nghiên cứu công nghệ Counterpoint, trong năm 2021, thị trường điện thoại thông minh của quốc gia Nam Á này tăng 27% so với cùng kỳ năm trước, với doanh số hàng năm trên 169 triệu chiếc, đạt 38 tỷ USD. Khoảng 17% các lô hàng điện thoại thông minh Trung Quốc là nhập sang Ấn Độ.
Tại Ấn Độ, các thương hiệu Trung Quốc chiếm 4 trong 5 thương hiệu điện thoại thông minh hàng đầu, chiếm tới 76% thị phần, dẫn đầu là Xiaomi với 24%, tiếp theo là Vivo và Realme, mỗi hãng khoảng 15% và Oppo chiếm khoảng 10%. Samsung là thương hiệu không phải của Trung Quốc duy nhất được xếp vào tốp 5, với 18% thị phần.
Chủ nghĩa bảo hộ hay cuộc chơi công bằng?
Bà Dan Wang, nhà kinh tế trưởng tại Ngân hàng Hang Seng, cho biết động thái nói trên vừa do căng thẳng chính trị, vừa do chủ nghĩa bảo hộ gia tăng ở Ấn Độ. “Các nhà sản xuất Trung Quốc cạnh tranh về giá cả và chất lượng, chiếm thị phần của các thương hiệu địa phương của Ấn Độ”, bà Dan Wang phân tích.
Tương tự, bà Anurag Viswanath tại Viện Nghiên cứu Trung Quốc ở New Delhi cho rằng, Ấn Độ chỉ đơn giản là sao chép “kịch bản” của Trung Quốc: “Đó chính xác là những gì Trung Quốc đã làm trong nhiều năm. Họ đã sử dụng chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch để chặn các gã khổng lồ công nghệ phương Tây như Facebook và Twitter để nuôi dưỡng doanh nghiệp trong nước và phòng ngừa lo ngại về an ninh quốc gia”.
Bất chấp những khó khăn, Xiaomi đã phủ nhận tin đồn rằng họ có kế hoạch rời Ấn Độ và chuyển hoạt động sang Pakistan. Một trong những lý do là thị trường Ấn Độ hiện đặc biệt quan trọng khi doanh số bán điện thoại thông minh ở Trung Quốc đã chậm lại do tiêu thụ yếu và thu nhập giảm đi do các hạn chế phòng dịch Covid-19. “Ấn Độ, với dân số trẻ hơn và tốc độ tăng trưởng nhanh hơn, là một thị trường thay thế lý tưởng”, chuyên gia ngân hàng Dan Wang nhận định.
Trên thực tế, nhiều người tiêu dùng Ấn Độ cảm thấy sự hấp dẫn của các sản phẩm Trung Quốc. Enoch David, một kỹ sư điện thoại thông minh người Ấn Độ từng phụ trách các dự án sản xuất tại Trung Quốc của Apple cho biết, sản phẩm “Sản xuất tại Trung Quốc” ngày nay không chỉ rẻ mà còn tốt. “Các thiết bị của Trung Quốc được chế tạo bằng công nghệ mới nhất và hiện đại nhất, khiến chúng trở thành những sản phẩm cao cấp. Hơn thế nữa, chúng có giá rẻ đến kinh ngạc”.
Trong khi đó, các nhà sản xuất Ấn Độ như MicroMax đã cho ra thị trường những chiếc điện thoại thông minh giá cả phải chăng trong vài năm qua, nhưng đến nay vẫn chưa thành công. Nhưng kỹ sư David tin rằng, các nhà sản xuất điện thoại Ấn Độ có thể bắt kịp các đối tác Trung Quốc dù phải mất một thời gian.
