Đặt kế hoạch hoàn thành cuối 2015 song qua 5 lần lùi tiến độ, dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông vẫn chưa thể vận hành thương mại.
Dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông (dự án) khởi công vào tháng 10/2011, dự kiến chạy thử và khai thác từ 30/6/2015. Đến nay sau hơn 8 năm thi công, dự án đã hoàn thành 99% khối lượng xây dựng nhưng vẫn chưa thể vận hành và đã 5 lần lỡ hẹn khai thác.
Tháng 7/2015, tổng thầu EPC là Công ty Hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc báo cáo tiến độ các nhà ga trên tuyến mới đạt 30-50% khối lượng và xin lùi tiến độ. Lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải lúc này đã yêu cầu thay lãnh đạo tổng thầu và phải "quyết liệt đưa dự án đúng mốc 30/6/2016".
Đến giữa năm 2016, dự án lại lỗi hẹn vì thi công nhỏ giọt. Bộ Giao thông Vận tải ra "tối hậu thư" yêu cầu ngày 31/12/2016, tổng thầu phải hoàn thành xây lắp, cuối quý 2/2017 sẽ vận hành chính thức. Tuy nhiên, tổng thầu EPC một lần nữa thất hứa và xin lùi đến đầu năm 2018.
Đầu năm 2018, Bộ Giao thông Vận tải báo cáo Thủ tướng "chốt" tiến độ trong quý 4; thời gian vận hành, chạy thử và thực hiện các công việc khác từ 3 đến 6 tháng.
Tháng 9/2018, dự án chạy thử nghiệm và lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải đặt mốc vận hành vào tháng 4/2019. Dịp 30/4 vừa qua, dự án tiếp tục "án binh bất động" và đến nay chưa cơ quan nào công bố bao giờ đoàn tàu Cát Linh - Hà Đông "về đích".
 |
| Đoàn tàu Cát Linh - Hà Đông tại nhà ga tháng 3/2019. Ảnh: Giang Huy |
Về nguyên nhân liên tục chậm tiến độ, trong văn bản trả lời cử tri gần đây, Bộ Giao thông Vận tải nêu hàng loạt vấn đề như: Thiết kế cơ sở ban đầu còn sơ sài, chưa lường hết được quy mô, tính chất, công năng, nên phải điều chỉnh tại bước thiết kế kỹ thuật; chờ nhà tài trợ (phía Trung Quốc) phê duyệt hợp đồng, cấp hiệu lực cho hiệp định vay vốn bổ sung...
Ngoài ra, Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc chưa có kinh nghiệm trong triển khai dự án EPC, chưa thực hiện đúng cam kết tiến độ, thiếu kinh nghiệm trong thiết kế. Cách thức triển khai dự án ở mỗi nước có sự khác biệt, đặc biệt là cách thức lập hồ sơ thiết kế, hồ sơ nghiệm thu thanh toán.
"Dự án chậm tiến độ, tăng tổng mức đầu tư ngoài trách nhiệm chính thuộc phía tổng thầu thì chủ đầu tư (Bộ Giao thông Vận tải), Ban quản lý dự án đường sắt chịu trách nhiệm trong quản lý điều hành dự án", Bộ nhận định.
Cũng theo Bộ Giao thông Vận tải, tư vấn thiết kế bước lập dự án chịu trách nhiệm về chất lượng lập dự án đầu tư; chủ đầu tư của phần giải phóng mặt bằng (UBND TP Hà Nội) cũng có trách nhiệm về việc chậm trễ trong lĩnh vực này; tư vấn giám sát chịu trách nhiệm trong chỉ đạo thi công, quản lý tiến độ, chất lượng, giá thành xây dựng.
Giữa tháng 9, Bộ Giao thông Vận tải cho hay, các khó khăn vướng mắc của dự án đã được Bộ báo cáo Thủ tướng, Bộ Ngoại giao và Đại sứ quán Trung Quốc để hỗ trợ chỉ đạo và có giải pháp.
Cơ chế họp kiểm điểm tình hình thực hiện dự án 2 tuần/lần được thiết lập giữa Bộ Giao thông Vận tải và tham tán công sứ thương mại - Đại sứ quán Trung Quốc, nhằm đôn đốc, chỉ đạo tổng thầu cùng các bên liên quan sớm hoàn thành, bàn giao đưa dự án vào khai thác thương mại.
Theo Bộ Giao thông Vận tải, một trong những việc quan trọng còn lại của dự án là đánh giá an toàn từ khâu thiết kế, thi công, lắp đặt thiết bị và vận hành hệ thống.
Lãnh đạo Ban quản lý dự án đường sắt thuộc Bộ Giao thông Vận tải thông tin thêm, đoàn tàu Cát Linh - Hà Đông trước khi vận hành chính thức phải có đánh giá chứng nhận an toàn hệ thống, được thực hiện độc lập bởi liên danh nhà thầu quốc tế Apave-Certifier-Tricc (Pháp) và được Cục Đăng kiểm cấp chứng nhận chất lượng, an toàn kỹ thuật. Sau đó, dự án còn phải được Hội đồng nghiệm thu Nhà nước kiểm tra, đánh giá tổng thể lần cuối.
Đến nay Cục Đăng kiểm cho biết, khối lượng kiểm định 13 đoàn tàu đạt 98%, đơn vị chưa hoàn thành việc kiểm định phương tiện do vẫn phải chờ tổng thầu cung cấp các hồ sơ thiết bị.
Phía Tổng thầu Trung Quốc cũng xác nhận, công trình chưa được khai thác theo kế hoạch tiến độ do một số vướng mắc về hoàn thiện hồ sơ để nghiệm thu các hạng mục cũng như toàn bộ dự án. Dự án có những khác biệt giữa thủ tục nghiệm thu giữa hai nước.
Tại phiên họp Chính phủ gần đây, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể, trước ngày 30/9 phải báo cáo Chính phủ về tiến độ chạy thử và vận hành; chủ động xử lý dứt điểm hoặc đề xuất cấp trên xử lý (nếu vượt thẩm quyền) với dự án.
"Không để tình trạng chậm trễ tiến độ đường sắt Cát Linh - Hà Đông kéo dài, gây mất lòng tin trong nhân dân", Thủ tướng yêu cầu.
| Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông được Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt năm 2009 (khởi công tháng 10/2011), với tổng mức đầu tư hơn 550 triệu USD (gần 8.800 tỷ đồng) từ nguồn vốn vay ODA của Chính phủ Trung Quốc và vốn đối ứng trong nước. Tuy nhiên, sau đó, tổng mức đầu tư điều chỉnh tăng lên 868 triệu USD (18.000 tỷ đồng).
Với chiều dài 13 km, điểm đầu tại ga Cát Linh, điểm cuối tại ga Yên Nghĩa, dự án có 13 đoàn tàu, mỗi đoàn 4 toa; tần suất khai thác 3-5 phút/chuyến, tốc độ trung bình 35 km/h. Đến nay dự án này đã trải qua bốn đời Bộ trưởng Giao thông Vận tải, và theo Kiểm toán Nhà nước, việc dự án nâng tổng mức đầu tư (giai đoạn 2011 - 2016) khi chưa báo cáo Thủ tướng để xem xét và chỉ đạo xin chủ trương cùa Quốc hội là chưa đúng luật. |
 |
Hà Nội báo cáo Ban bí thư về dự án Cát Linh - Hà Đông
Thành phố Hà Nội sẽ báo cáo những khó khăn của dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông và xin ý ... |
 |
Đường sắt Cát Linh - Hà Đông biết phải bù lỗ vẫn làm
Phân tích hiệu quả tài chính của dự án cho thấy dự án sẽ phải bù lỗ nhưng các đơn vị liên quan chưa thẩm ... |
