Nghệ sĩ làm từ thiện: Tâm sáng, ngại gì thị phi

Âm thầm hay công khai

Còn nhớ một lần cách đây không lâu, trên trang cá nhân của mình, MC nổi tiếng Nguyễn Cao Kỳ Duyên “than thở”, mình đi làm từ thiện một cách âm thầm không ai biết thì người ta bảo, sao cô đó chẳng bao giờ đi làm từ thiện, có bao nhiêu người còn đang thiếu miếng ăn. Lúc đi làm từ thiện công khai thì có người lại đánh tiếng, cô đó đi làm từ thiện chẳng qua chỉ là để đánh bóng, PR tên tuổi của mình cho hot thôi. Khó quá là khó.

Tại Hà Nội, có một người nghệ sĩ tóc vốn được xem là người đã âm thầm làm từ thiện từ nhiều năm nay. Anh không có gia đình, kiếm được tiền bao nhiêu đổ hết vào các chuyến đi để cứu trẻ em nghèo bị bệnh K, những người già neo đơn, bệnh tật. Anh Andre’ không nhớ mình đã giúp bao nhiêu người khó khăn hoạn nạn, không nhớ hết những nơi mình đã đặt chân đến để chia sẻ với những mảnh đời bất hạnh. Anh cũng chưa khi nào lên truyền thông, báo chí kể về công việc của mình.

Anh Andre’ quan niệm làm từ thiện là công việc cá nhân của mình và những người đồng hành cùng chung chí hướng với mình. Nhưng rồi bất ngờ, anh Andre’ tổ chức một đêm nhạc từ thiện mang tên “Andre’ - Một chân dung”. Nghĩa là chuyển từ cách làm từ thiện âm thầm sang cách làm từ thiện công khai hơn.

Nghệ sĩ tóc Andre\' cùng em bé bị bệnh K trong chương trình từ thiện của mình.

Trong đêm diễn từ thiện đó, Andre’ đã cùng MC Phan Anh (người nổi tiếng với câu chuyện quyên góp tiền từ thiện giúp đồng bào bị lũ lụt miền Trung hồi tháng 10 năm ngoái với số tiền khổng lồ 24 tỷ đồng) chia sẻ rất nhiều về cách làm từ thiện. Đây cũng là một trong những lý do cụ thể để nghệ sĩ Andre’ quyết định làm từ thiện “công khai”, không âm thầm như trước.

Hỏi anh có ngại dư luận cho rằng mình làm đêm diễn là để đánh bóng tên tuổi hay không, anh Andre’ thẳng thắn: “Tôi không ngại. Tôi nghĩ rất kỹ trước khi bắt tay vào chương trình này. Trước đây tôi âm thầm làm từ thiện, âm thầm kết nối, âm thầm đến với những hoàn cảnh khó khăn, giờ tôi muốn công khai bởi tôi hiểu rằng sự lan tỏa của cộng đồng trong vấn đề làm từ thiện sẽ cho mình cơ hội giúp người khác nhiều hơn, tốt hơn, thiết thực hơn.

Ai đó nghĩ tôi đánh bóng tên tuổi, họ sẽ không còn nghĩ như vậy nữa nếu họ đến xem chương trình. Bởi tôi không mang vấn đề thương mại vào đó. Mọi điều tôi làm liên quan đến đêm diễn đều nhằm vào một mục đích duy nhất, là giúp đỡ bệnh nhi mắc K, và những người già khó khăn không nơi nương tựa. Mọi thông tin sẽ được công khai để mọi người cùng biết. Khi làm chương trình tôi còn mong mỏi một việc khác, là chia sẻ cách thức làm từ thiện hiệu quả đến nhiều người.

Theo tôi biết, người có tiền sẵn sàng làm từ thiện không hiếm, nhưng cách làm từ thiện hiệu quả thì không phải ai cũng biết. Quan niệm làm từ thiện là có tiền để cho đi là chưa đủ. Còn rất nhiều việc tỉ mỉ, bếp núc khác mà những người làm từ thiện phải quan tâm, nếu muốn những đồng tiền mình đưa đến cho người nghèo thiết thực, không bị lãng phí”.

Những người nổi tiếng có cái thuận lợi là được chú ý trong cộng đồng. Tiếng nói, sức ảnh hưởng của họ có thể thu hút, kết nối nhiều người và cùng nhau tạo ra những sự thay đổi thực sự trong cộng đồng. MC Phan Anh chia sẻ trong đêm diễn của nghệ sĩ Andre’: “Rất nhiều người đặt vấn đề là tại sao nghệ sĩ chúng tôi đi làm từ thiện cứ hay tổ chức chương trình này, chương trình nọ. Tôi nghĩ rằng, nghệ sĩ thì có ảnh hưởng. Việc làm chương trình của họ là cách họ lan truyền ảnh hưởng của mình đến công chúng. Công sức của một người thì có hạn. Nếu mỗi chúng tôi âm thầm làm từ thiện thì chỉ có thể thay đổi một vài số phận. Nhưng khi chúng tôi có nhiều người trong cộng đồng chung sức, thì chúng tôi sẽ giúp được nhiều người hơn. Miễn sao mình làm bằng cái Tâm trong sáng là được”.

Không ai giám sát mình bằng chính mình

Thị phi trong giới nghệ sĩ thì nhiều. Và có lẽ những người làm nghệ thuật không mấy ai là không bị thị phi. Làm việc thiện cũng bị thị phi là chuyện chẳng hiếm.

Không ví dụ đâu xa, ngay MC Phan Anh trong mùa lũ lụt tháng 10 năm ngoái cũng phải chịu không ít áp lực về việc làm từ thiện. Chỉ trong một thời gian ngắn kêu gọi sự ủng hộ của cộng đồng, đã có một số lượng người khổng lồ gửi gắm niềm tin vào anh, với số lượng tiền đổ về lên tới gần 24 tỷ đồng.

Con số đó quá lớn, đến mức Phan Anh cũng không thể hình dung. Niềm tin lớn lao của mọi người cũng tạo ra một áp lực lớn trên vai anh chàng nghệ sĩ trẻ tuổi này. Bên cạnh sự ủng hộ của cộng đồng, cũng có một vài người trên các diễn đàn nghi ngờ công việc từ thiện của Phan Anh.

MC Phan Anh đi trao quà từ thiện cho đồng bào vùng lũ lụt.

Chia sẻ với người bạn Andre’ về những khó khăn của việc làm từ thiện, Phan Anh nói: “Có người viết công khai trên mạng xã hội, rằng Phan Anh nhận 24 tỷ đồng của mọi người gửi về, kiểu gì chả đút túi vài tỷ. Tôi có buồn một chút về những suy nghĩ như vậy. Nhưng tôi nghĩ không sao cả, chính bởi vì có những người nghĩ như vậy, giám sát mình theo cách như vậy, nên mình càng phải làm mọi việc chuẩn chỉnh nhất có thể”.

Để tránh những thị phi không đáng có trong quá trình làm từ thiện, Phan Anh phải bỏ tiền túi thuê kiểm toán cho từng công việc, từng dự án từ thiện mình làm. Cũng bởi niềm tin của cộng đồng gửi gắm rất lớn, nên gần một năm nay, anh vẫn miệt mài cho các dự án từ thiện chuyên sâu, không tham gia vào các chương trình truyền hình.

Tuy nhiên, theo Phan Anh, kiểm toán gì đi nữa thì quan trọng nhất vẫn là mình “tự giám sát mình”. Mình phải đặt toàn bộ tâm huyết của mình vào công việc từ thiện, và phải có một lòng tin vững vàng. Còn nghệ sĩ Andre’ thì chia sẻ, kinh nghiệm của anh là phải thận trọng với việc đóng góp của cộng đồng. Anh không thích dùng các từ kiểu như “quỹ từ thiện”. Khi kêu gọi mọi người đóng góp từ thiện công khai trên truyền thông hay mạng xã hội cần phải rất cân nhắc với từng trường hợp.

“Có không ít người họ công khai đóng góp số tiền nào đó vào công việc của tôi, và tôi trả lời họ là tôi OK. Nhưng thực chất sau đó họ không chuyển số tiền đó. Còn tôi thì đang bị cộng đồng giám sát. Để tránh hiểu lầm không đáng có, nhiều lúc tôi phải tự thêm tiền mình vào cái chỗ người ta đã hứa rồi không gửi đó. Cho nên tôi khuyến khích cách làm trực tiếp. Ai muốn làm từ thiện cùng tôi, hãy đến trực tiếp đóng góp, có chữ ký đàng hoàng. Và tôi khuyến khích hơn nữa là họ đi cùng tôi chứ không chỉ mang tiền đến. Đi cùng tôi là họ mang thêm tấm lòng, trái tim, sự đồng cảm, sẻ chia đến với từng số phận không may”.

Lan tỏa sức mạnh cộng đồng

Tất nhiên cuộc sống vốn muôn hình vạn trạng. Showbiz là nơi hào nhoáng và không ít người vì muốn được chú ý, muốn đánh bóng tên tuổi đã dùng công việc từ thiện như một “chiêu” khiến dư luận chú ý. Bên cạnh những người làm từ thiện tự Tâm, từ lòng trắc ẩn muốn cho đi, muốn thay đổi số phận cho những người khốn khó thì vẫn có những người làm từ thiện như một kiểu hình thức. Cộng đồng đóng vai những người giám sát mọi hoạt động của nghệ sĩ, trong đó có hoạt động từ thiện. Người nghệ sĩ làm từ thiện bằng tấm lòng, hay làm vì hình thức, thiết nghĩ, khó mà qua mắt dư luận.

Câu chuyện MC Phan Anh là một ví dụ. Không phải ngẫu nhiên mà anh thu hút được hàng ngàn người tham gia sau một lời kêu gọi, với số tiền lớn hơn mọi tổ chức cá nhân khác đã từng quyên góp. Lòng tin của người nghệ sĩ được tạo ra bởi chính những hoạt động, những đóng góp của họ với cộng đồng.

Chuyện thị phi, phiền lòng thì có lẽ là khó tránh khỏi, ngay với những người có uy tín nhất. Bởi thực tế có một số lượng người trong cộng đồng mạng, luôn mang theo con mắt nghi ngờ, phán xét về việc làm của người khác. Khi họ ác ý buông những lời không hay, họ có thể kéo theo một nhóm người nào đó.

Nhưng thiết nghĩ, người nghệ sĩ làm từ thiện bằng trái tim thực sự sẽ đủ sức mạnh để vượt qua điều đó. Khi họ chọn cách làm từ thiện công khai, chắc chắn rằng họ hiểu sức mạnh lan tỏa của cộng đồng. Khi họ chọn cách làm công khai, chắc chắn rằng niềm tin của họ vào chính những việc làm của mình là vô cùng lớn.

Biết ghi nhận những sự ủng hộ và cả biết chấp nhận những thị phi như một phần của đoạn đường mình đang đi, người nghệ sĩ cần phải có một bản lĩnh vững vàng. Và quan trọng hơn là họ luôn nhìn vào mục đích công việc của mình, mang niềm vui, sự sẻ chia đến với những số phận kém may mắn…