WTO gặp khó trong việc lựa chọn người kế nhiệm Tổng Giám đốc Azevedo

Vào ngày 14/5 vừa qua, Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới WTO, ông Roberto Azevedo, 62 tuổi, đã bất ngờ tuyên bố từ chức sau khi lãnh đạo cơ quan thương mại quốc tế có trụ sở tại Geneva này, từ năm 2013.

Người đứng đầu WTO khẳng định, quyết định từ chức là quyết định cá nhân của ông sau khi tham khảo ý kiến các thành viên gia đình, không liên quan đến vấn đề sức khỏe hay tham vọng chính trị. Quyết định cũng nằm trong lợi ích của WTO.

Ông Roberto Azevedo. (Ảnh: WTO)

“23 năm cuộc đời, tôi cơ bản đã gắn bó với WTO. Tôi đã có nhiều khoảnh khắc hạnh phúc, song cũng đã có những thất vọng. Tuy nhiên, chưa 1 lần nào trong khoảng thời gian đó, tôi nghi ngờ vai trò của WTO trong việc cải thiện cuộc sống của mọi người dân trên khắp thế giới. Chúng tôi tự hào về điều đó. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều việc phải làm. Tôi hi vọng Tổng Giám đốc mới sẽ thành công trong việc giải quyết tất cả các thách thức cũ và mới của WTO”, ông Roberto Azevedo nói.

Hôm nay (31/8) là ngày ông Roberto Azevedo chính thức rời nhiệm sở khi còn tới một năm nữa mới kết thúc nhiệm kỳ thứ hai, vốn theo quy định sẽ kéo dài trong 4 năm và kết thúc vào ngày 31/8/2021. Quá trình đăng ký ứng cử viên thay thế cho chức vụ này đã chính thức bắt đầu từ 8/6.

Một tháng sau đó, vào ngày 8/7, WTO xác nhận, đã có tổng cộng 8 ứng cử viên tham gia tranh “ghế nóng” của thể chế này, trong đó có nhiều gương mặt khá quen thuộc trên trường quốc tế như cựu Bộ trưởng Thương mại Anh Liam Fox, cựu Bộ trưởng Kinh tế Saudi Arabia Mohammed al-Tuwaijri, cựu Phó Tổng Giám đốc WTO người Mexico Jesus Seade Kuri hay Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Yoo Myung-hee.

Dự kiến, quá trình bầu chọn lãnh đạo mới của Tổ chức Thương mại thế giới sẽ chính thức bắt đầu ngày 7/9 tới và có thể kéo dài trong 2 tháng, đến giữa tháng 11.

Theo giới phân tích, bất kỳ nhà lãnh đạo tương lai nào của WTO đều đứng trước nhiệm vụ khó khăn dẫn dắt tổ chức hiện đối mặt với một loạt cuộc khủng hoảng nghiêm trọng, trong đó có các cuộc đàm phán thương mại đình trệ và nỗ lực làm giảm căng thẳng thương mại Mỹ - Trung. Bên cạnh đó, WTO cũng phải hỗ trợ các quốc gia thành viên vượt qua cuộc suy giảm kinh tế toàn cầu nghiêm trọng do đại dịch Covid-19 gây ra.

Hiện WTO liên tục đối mặt với những chỉ trích gay gắt từ Mỹ - nước đã “vô hiệu hóa” cơ quan giải quyết tranh chấp của WTO, đồng thời cảnh báo sẽ rời khỏi tổ chức này. Nhiều nhà quan sát lo ngại rằng, lập trường cứng rắn của Mỹ có thể ảnh hưởng tiêu cực tới tiến trình bổ nhiệm tân Tổng giám đốc của WTO, dẫn tới nguy cơ tổ chức này sẽ không có người đứng đầu trong tương lai gần.

Theo Giáo sư Manfred Elsig về quan hệ quốc tế tại Viện Thương mại Thế giới tại thành phố Bern, Thụy Sĩ; Mỹ yêu cầu tân Tổng giám đốc WTO phải chia sẻ mối quan ngại của Mỹ, trong đó phần lớn là về việc giải quyết lo ngại liên quan tới Trung Quốc.

Ông này cho rằng, tân Tổng giám đốc WTO được lựa chọn thông qua sự đồng thuận nên quan điểm “cứng rắn” của Mỹ sẽ khiến việc bầu cử trở nên phức tạp hơn. Thậm chí, tiến trình bầu chọn này có thể sẽ bị “tê liệt” khi nhiều thành viên WTO muốn chờ cho đến sau cuộc bầu cử Mỹ, với hy vọng Chính phủ Mỹ sẽ thay đổi quan điểm về vấn đề này.

Kể từ khi thành lập vào năm 1995, WTO có 3 tổng giám đốc là người châu Âu, trong khi châu Đại Dương, châu Á và Mỹ - mỗi châu lục từng có 1 người đảm nhận cương vị này. Mỗi nhiệm kỳ kéo dài 4 năm và ứng cử viên đắc cử phải nhận được sự ủng hộ đa số của 164 nước thành viên WTO qua mỗi lần bình chọn.

Tổng giám đốc WTO từ chức

Trump sẽ "đại tu" WTO, buộc EU ký thỏa thuận thương mại

Pháp sẵn sàng thách thức Mỹ ở WTO

WTO xử Mỹ thắng kiện vụ EU bảo hộ cho Airbus