Vì sao Lý Tiểu Long lập 'bia mộ' cho võ thuật truyền thống?

Tháng 4/1959, Lý Tiểu Long rời Hồng Kông (Trung Quốc) sang Mỹ du học. Cuối năm 1959, ông mở võ quán không công khai tại Seattle, dạy võ thuật cho những người yêu thích. Đến tháng 4/1962, sau khi vào Đại học Washington, Lý Tiểu Long mở võ quán công khai đầu tiên tại khu phố Tàu ở Seattle, đặt tên là “Võ quán quốc thuật Chấn Phiên” (Chấn Phiên là tên thật của Lý Tiểu Long).

Lý Tiểu Long phê phán võ thuật truyền thống

Qua những va chạm liên tục với các võ sư Đông-Tây, Lý Tiểu Long dần nhận ra những hạn chế phổ biến trong võ thuật truyền thống phương Đông, đặc biệt là võ thuật Trung Quốc, như tư tưởng bảo thủ, quan niệm môn phái cứng nhắc, luyện tập xa rời thực chiến.

Từ đầu thập niên 1960 đến đầu thập niên 1970, Lý Tiểu Long không ngừng phê phán không khoan nhượng võ thuật truyền thống thế giới, đồng thời giải phóng tư tưởng võ học hiện đại đầy trí tuệ và cảm hứng.

Mục đích của việc “đánh giả” và phê bình của Lý Tiểu Long là thúc đẩy võ thuật truyền thống đối mặt với khó khăn phát triển, trở về bản chất võ thuật, dũng cảm đổi mới và tiến cùng thời đại.

Lý Tiểu Long dạy võ thuật ở Mỹ

Từ đầu đến cuối, dù Lý Tiểu Long cho rằng võ thuật không chỉ có chức năng thực chiến tự vệ mà còn có để tu thân, rèn luyện thể chất và biểu diễn, nhưng mọi phê phán của ông đối với võ thuật truyền thống đều tập trung vào một điểm: liệu toàn bộ hệ thống truyền thừa của võ thuật truyền thống có phù hợp với thực chiến hay không.

Nói một cách ngắn gọn, mọi thứ đều được đánh giá bằng tiêu chuẩn duy nhất: khả năng thực chiến và hiệu quả ứng dụng.

Theo Lý Tiểu Long, bất kỳ môn võ nào không có hiệu quả thực chiến thì về bản chất không thể được gọi là võ thuật, mà chỉ là thể dục. Trong thập niên 1960-1970, khi võ thuật truyền thống chiếm vị trí thống trị tuyệt đối, Lý Tiểu Long đã nhiều lên tiếng chỉ trích, phê phán trên các nền tảng võ đài chính thống toàn cầu tại Mỹ - như giải vô địch Karate Quốc tế Long Beach do “cha đẻ Karate Mỹ” Ed Parker tổ chức, các giải Karate quốc tế hoặc toàn quốc do “cha đẻ Taekwondo Mỹ” Jhoon Rhee tổ chức, hoặc qua các bài phỏng vấn trên tạp chí võ thuật danh tiếng thế giới Black Belt và các bài viết do chính ông soạn thảo.

Lý Tiểu Long thẳng thắn chỉ trích các môn võ thuật truyền thống Trung Quốc và quốc tế không có sự tiến bộ, thiếu tính thực chiến, cần được cải cách triệt để.

Lý Tiểu Long cho rằng võ thuật phải có tính thực chiến

Tại giải vô địch Karate Quốc tế Long Beach lần thứ tư năm 1967, Lý Tiểu Long lần đầu tiên công khai trình diễn phương thức đối kháng toàn diện của Tiệt Quyền Đạo.

Đối với các quy tắc thi đấu “điểm dừng” hoặc “tiếp xúc nhẹ” đang thống trị võ đài thế giới, Lý Tiểu Long hoàn toàn không chấp nhận. Ông từng mỉa mai gọi các trận đấu võ đài truyền thống là “trò chơi chạm rồi chạy”.

Lý Tiểu Long hoàn toàn đơn thương độc mã thách thức bức tường thành của võ thuật truyền thống.

Năm 1967, tạp chí Black Belt lần đầu tiên phỏng vấn Lý Tiểu Long. Trong buổi phỏng vấn này, ông không chỉ công khai môn võ thuật thực chiến hiện đại mới sáng tạo - Tiệt Quyền Đạo (Jeet Kune Do) - mà còn qua một hình ảnh mang tính biểu tượng để tổng tấn công vào võ thuật truyền thống thế giới.

Tấm bia mộ cho võ thuật truyền thống

Khi phóng viên của tạp chí Black Belt đến trước cửa võ quán của Lý Tiểu Long ở Los Angeles, điều đầu tiên họ thấy là một khung cảnh như sau: gần cửa ra vào, một tấm bia mộ màu đen được trang trí bằng một bó hoa tươi, trên đó khắc một dòng chữ đầy ý nghĩa huyền bí: ‘“Tưởng niệm một con người từng tự do, nay bị nhồi nhét và bóp méo bởi mớ hỗn độn cổ điển”.

Lý Tiểu Long dùng cụm từ “mớ hỗn độn cổ điển” ám chỉ những kỹ thuật và phương pháp lỗi thời của võ thuật truyền thống, mà ông cho là không còn phù hợp với thời đại.

Lý Tiểu Long đã tạo 1 tấm bia mộ cho võ thuật truyền thống

Bằng cách sử dụng hình ảnh tấm bia mộ đầy tính tác động thị giác, Lý Tiểu Long tuyên bố sự tuyệt vọng hoàn toàn với võ thuật truyền thống, đồng thời như sấm sét giữa trời quang, tuyên án với giới võ thuật: Võ thuật truyền thống đã chết.

Những nỗ lực của Lý Tiểu Long như mưa dầm thấm lâu, cuối cùng đã lay động vào ý thức của các võ sĩ thời đó. Dan Anderson, nhà vô địch Karate Mỹ hơn 60 lần thừa nhận: “Năm 1967, trên tạp chí Black Belt, Lý Tiểu Long mạnh mẽ chỉ trích sự bảo thủ của giới võ thuật truyền thống, cách dạy kinh nghiệm hóa, bài quyền hóa, và thẳng thắn bảo các võ sĩ rằng họ phải dám thử nghiệm, nếu không chỉ là mù quáng đi theo. Những lời này đến từ một thiên tài võ thuật như Lý Tiểu Long, đã khơi dậy sức sáng tạo của mỗi võ sĩ”.

“Họ đều muốn phát triển và thử nghiệm võ thuật của mình, nhưng nhiều người phải từ bỏ vì áp lực từ các đồng môn”, Dan Anderson nhấn mạnh.

Cái giá mà Lý Tiểu Long phải trả cho những hành động và phát ngôn của mình là rất đắt. Ông nhanh chóng đối mặt với sự cô lập và bôi nhọ từ các võ sĩ và tổ chức võ thuật truyền thống. Những võ sư hoặc tổ chức truyền thống từng tự hào vì mời được Lý Tiểu Long tham gia sự kiện của họ bắt đầu tránh xa ông.

Ngay cả tổng biên tập tạp chí Black Belt Mito Uyehara, người ủng hộ mạnh mẽ ông, cũng phải khuyên Lý Tiểu Long tạm thời không thúc đẩy các kế hoạch cải cách võ thuật “quá cấp tiến” vào thời điểm đó, như tổ chức các giải đấu đối kháng toàn năng tương tự MMA hiện đại.

Điều này cuối cùng trở thành một trong những lý do quan trọng khiến Lý Tiểu Long quyết định trở về Hồng Kông (Trung Quốc) làm phim. Lý Tiểu Long muốn thông qua truyền thông phim ảnh để tiếp tục truyền bá tư tưởng võ học tiên tiến tới toàn thế giới.

https://vtcnews.vn/vi-sao-ly-tieu-long-lap-bia-mo-cho-vo-thuat-truyen-thong-ar960972.html