Tướng Phan Anh Minh: '2/3 đối tượng cho vay nặng lãi từ Bắc vào'

Ngày 5/12, kỳ họp thứ 12 HĐND TP HCM khóa IX tiếp tục với phần thảo luận tại hội trường về kinh tế - xã hội trong năm và các giải pháp cho năm 2019. Một số đại biểu đề cập tình trạng "tín dụng đen" đang lộng hành, gây nhiều hệ lụy và đề nghị ngành công an có ý kiến.

Theo thiếu tướng Phan Anh Minh (Phó giám đốc Công an TP HCM), thuật ngữ "tín dụng đen" được báo chí sử dụng là lấy từ phim xã hội đen Hong Kong cho ngắn gọn. Còn ở góc độ pháp luật, đây là vi phạm về hoạt động tín dụng do không có chứng nhận của Ngân hàng Nhà nước; vi phạm về lãi suất vì theo quy định hợp đồng dân sự cho vay không được quá 25% một năm.

Nhìn nhận hoạt động của những băng nhóm này khiến dư luận bức xúc, ông Minh cho biết, năm 2014 Công an TP HCM phát hiện một số đối tượng phía Bắc vào thuê nhà và hoạt động tín dụng trái phép, mỗi tháng gây ra một vụ án hình sự. Còn hiện nay con số này tăng gấp 4 lần.

"Án nhẹ nhất là xâm phạm về chỗ ở, cố ý gây thương tích, cưỡng đoạt, hủy hoại tài sản; còn nặng là giết người. Tính riêng năm nay thành phố có 3 vụ án mạng do thu hồi nợ không được", ông Minh nói.

Thiếu tướng Phan Anh Minh, Phó giám đốc Công an TP HCM. Ảnh: Hữu Khoa.

Công an thành phố xác định trên địa bàn có 873 đối tượng hoạt động cho vay trái pháp luật và vi phạm lãi suất. Trong đó hơn 2/3 là người các tỉnh phía Bắc, không ít đối tượng đang bị điều tra, truy nã. Các lực lượng đã lập biên bản 60 nhóm với hơn 320 đối tượng vi phạm. Tuy nhiên, hầu hết chỉ bị xử phạt hành chính về những vi phạm không đáng kể như không đăng ký tạm trú, gây mất trật tự công cộng... Chỉ ít băng nhóm gây án hình sự bị khởi tố, tạm giam.

Mới đây, Công an thành phố kiểm tra hàng loạt địa bàn quận 6, 8, 9... thu được hơn 20 can chất bẩn của các băng nhóm. Đây là chất dịch thải ra từ các lò mổ, chúng mua về để 10 ngày rồi mới đem đi gây áp lực, đe dọa con nợ để đòi tiền.

"Khi cảnh sát mở các can này ra lập biên bản, các đối tượng cũng ói mửa chịu không nổi. Thứ đó mà tạt vào nhà dân thì chỉ có nước cạo tường ra sơn lại mới hết", ông Minh nói.

\'Tín dụng đen\' lộng hành do vướng luật

Nguyên nhân công an khó xử lý các băng nhóm cho vay lãi cao, theo Phó giám đốc Công an TP HCM, là đang vướng một số quy định. Trước đây, theo BLHS cũ, gần như không vụ nào có thể khởi tố được vì căn cứ định tội phải "có tính chất bóc lột", "phải có giá trị thặng dư" trong khi các nạn nhân không phải người lao động nên không thể có bóc lột. Vì không bị xử lý nặng nên các băng nhóm này hoành hành.

Còn trong BLHS 2015 vừa có hiệu lực quy định: lãi suất khoảng 8,33% mỗi tháng, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên, bị xử lý bằng hình phạt là cải tạo không giam giữ. Thu lợi bất chính đến 100 triệu đồng thì hình phạt cao nhất là 3 năm tù nhưng không được tạm giam.

"Đây là sơ hở trong pháp luật, tội cho vay nặng lãi hiện nằm trong nhóm tội vi phạm tài chính của ngân hàng chứ không phải tội hình sự. Hiện nay trong toàn bộ hệ thống luật hành chính không có vi phạm về cho vay vượt lãi suất quy định. Trước đây chúng ta ngộ nhận đó là giao dịch dân sự do các bên tự thỏa thuận với nhau, khi các bên có tranh chấp về lãi suất thì tòa án sẽ giải quyết", tướng Minh nói.

Về hướng giải quyết, ông Minh cho hay, một số vấn đề đang được lấy ý kiến sửa đổi đồng bộ và có hệ thống. Khi đó cơ quan chức năng sẽ có cơ sở pháp lý để xử lý "tín dụng đen" một cách căn cơ.

Công an thành phố cũng đưa nội dung "đấu tranh với tín dụng đen" vào kế hoạch cao điểm phòng chống tội phạm, đồng thời xây dựng đề án tăng cường chất lượng hoạt động của công an phường xã (trong đó có nội dung quản chặt nhân khẩu) để sớm phát hiện tội phạm trên địa bàn.

Ngoài ra, tướng Minh cũng đề nghị hội đồng định giá trong các hoạt động tố tụng cần đánh giá thiệt hại từ việc tạt chất bẩn, sơn... khiến nạn nhân phải tô sửa lại nhà, để có căn cứ xử lý các băng nhóm về hành vi Hủy hoại tài sản.

Thiên Ngôn - Dương Trang

Băng nhóm tín dụng đen hoạt động ở 63 tỉnh, dọa chặt tay nhân viên Công an tỉnh Thanh Hóa phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ Bộ Công an vừa triệt phá tổ chức tín dụng đen hoạt ...