Tử tù sống sót sau ba lần bị treo cổ

Sinh ra tại hạt Devon vào năm 1864, Lee từng tham gia lực lượng Hải quân Hoàng gia Anh và được xuất ngũ vì lý do sức khỏe. Lee sau đó đi ăn trộm và bị bắt giữ, phải ngồi tù 6 tháng. Ra tù vào năm 1884, Lee bắt đầu làm việc cho Emma Keyse, 68 tuổi, nữ chủ nhân của căn nhà hướng biển tại quận Babbacombe, hạt Devon.

Chỉ vài tuần sau, vụ án mạng xảy ra. Sớm 15/11/1884, bà Keyse bị phát hiện chết trên sàn phòng bếp vì bị dao đâm. Căn nhà có dấu hiệu bị phóng hỏa.

Vì là người đàn ông duy nhất trong nhà, Lee mau chóng trở thành nghi phạm. Người ta còn tìm thấy con dao dính máu gần giường ngủ của Lee. Trên tay Lee có vết cứa mà ông ta nói là do bị thương khi phá kính để xông vào cứu nạn nhân. Theo một số nhân chứng, Lee cũng từng dọa sẽ "san phẳng nơi này thành tro bụi".

Từ khi bị nghi ngờ, Lee luôn khẳng định mình vô tội. Tuy vậy, những chứng cứ gián tiếp mà cảnh sát thu thập được vẫn đủ để thuyết phục bồi thẩm đoàn kết án. Lee lãnh án tử hình bằng phương thức treo cổ vào tháng 2/1885. Khi được hỏi tại sao có vẻ rất bình thản khi nghe tuyên án, Lee nói "tôi tin vào ông trời vì ông ấy biết tôi vô tội".

Ba tuần sau, Lee được dẫn vào phòng thi hành án tại nhà tù Exeter, hạt Devon. Sau khi được chuẩn bị xong xuôi, anh ta được phép nói lời sau cuối nhưng từ chối. "Thả đi", Lee trả lời.

Trái với dự liệu của mọi người có mặt, phần cửa sập dưới chân tử tù không di chuyển khi cần gạt được kéo. Kể cả bị cán bộ thi hành án giẫm mạnh, cánh cửa vẫn không mảy may nhúc nhích. Quy trình thi hành án tử hình được tạm hoãn, Lee được dẫn giải sang phòng chờ.

Các cán bộ kiểm tra lại giá treo cổ nhưng không phát hiện ra vấn đề. Lúc này, cửa sập vẫn hoạt động như bình thường. Sau khi cán bộ dùng cưa và rìu để chỉnh sửa một số bộ phận, Lee lại được dẫn vào phòng thi hành án.

Nhưng tương tự lần trước, cánh cửa sập dưới chân Lee vẫn không suy chuyển. Một lần nữa, Lee được đưa khỏi phòng thi hành án trong lúc cán bộ tiếp tục rà soát vấn đề và chỉnh sửa lại các cơ chế lẫy gạt trên giá treo cổ. "Tâm trạng tôi lúc ấy căng thẳng không thể chịu được. Chỉ muốn mọi thứ trôi qua bằng mọi giá", Lee nhớ lại trong cuốn hồi ký sau này. Tuy nhiên, kết quả lần thứ ba cũng vẫn giống hai lần trước.

Sau thất bại lần thứ ba, việc thi hành án tử hình bị ngưng lại, Lee được đưa về buồng giam. Sau nhiều ngày chờ đợi, anh ta cuối cùng hay tin William Harcourt, Bộ trưởng Nội vụ Anh khi ấy, đã ra quyết định ân giảm án tử hình của Lee xuống còn chung thân. "Bất kỳ ai cũng sẽ bị sốc nếu biết có người phải hai lần trải qua cảm giác đau đớn trước khi chết", Harcourt nói.

Tin đồn về sự việc của Lee bắt đầu rộ lên. Một số người mê tín cho rằng giá treo cổ không hoạt động là do phép phù thủy, trong khi một số người khác đồn rằng một phạm nhân khác cố ý phá hoại để cứu Lee. Nhưng kết luận chính thức sau khi Bộ Nội vụ yêu cầu mở cuộc điều tra lại không ly kỳ như lời đồn. Trên thực tế, do giá treo cổ phải được tháo ra để di chuyển, khi được lắp ráp lại, phần lẫy đỡ dưới cửa sập bị lệch đi khoảng ba mm, khiến bản lề bị kẹt và không mở ra được hoàn toàn.

Dù Lee đã thoát giá treo cổ, câu chuyện của anh ta chưa kết thúc tại đây. Tin tức về ba lần thi hành án không thành công, cùng nỗi lo ngại về sự thiếu thống nhất trong chứng cứ kết tội, đã làm nảy sinh chiến dịch vận động nhằm phóng thích Lee. Cuối cùng, sau 22 năm ngồi tù, Lee được trả tự do.

Với biệt hiệu "người không thể bị treo cổ", Lee có vẻ đã tận dụng sự nổi danh mới có để kiếm tiền bằng cách viết hồi ký, đi tour khắp nước Anh để kể lại trải nghiệm, thậm chí còn trở thành chủ đề của một bộ phim câm vào năm 1912.

Cuộc đời của Lee trong những năm sau này không còn được ghi chép rõ. Nhiều giả thuyết đã được đặt ra, như Lee đã chết tại Australia vào năm 1918, hoặc lưu lạc tới Mỹ và chết trong cuộc suy thoái kinh tế những năm 1930. Một giả thuyết lại cho rằng Lee chết gần quê hương tại thị trấn Tavistock trong Thế chiến II.

Gần nhất, năm 2009, hai nhà nghiên cứu Mike Holgate và Ian Waugh cho rằng đã tìm được mộ của Lee tại thành phố Milwaukee, bang Wisconsin, Mỹ. Theo đó, Lee bỏ rơi gia đình tại Anh, trốn tới Mỹ lập gia đình mới dưới cái tên "James Lee", và chết vào năm 1945.

Theo Smithsonian Magazine, John Lee là một trong hai người duy nhất trong lịch sử sống sót qua ba lần bị thi hành án treo cổ. Người còn lại có tên Joseph Samuels, quốc tịch Australia.

Quốc Đạt (Theo BBC, Smithsonian Magazine, Devon Live)

Chủ mưu 'đổ bêtông thi thể' bị đề nghị án tử hình

6 án tử hình với nhóm sát hại thiếu nữ giao gà

Trung Quốc tuyên án tử hình một công dân Australia