Truy tố loạt bác sĩ phù phép hồ sơ tâm thần cho tội phạm giết người, buôn ma túy

Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao vừa ban hành kết luận điều tra, đề nghị truy tố 33 bị can về các tội "Đưa hối lộ", "Nhận hối lộ", "Môi giới hối lộ", "Lợi dụng chức vụ quyền hạn" trong khi thi hành công vụ xảy ra tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa (Đồng Nai).

Cơ quan điều tra xác định gần 20 y, bác sĩ Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa đã nhận hối lộ, làm giả hồ sơ, giúp nhiều tội phạm thoát án hoặc giảm án.

Cơ quan tố tụng xác định gần 20 y, bác sĩ tham gia móc nối, thực hiện hành vi “kết luận giám định pháp y tâm thần không đúng tình trạng bệnh” và “làm giả hồ sơ bệnh án tâm thần”. Ít nhất 23 trường hợp phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, từ giết người, mua bán ma túy đến buôn bán trẻ em, được “hợp pháp hóa” bằng những bản kết luận sai lệch.

Bỏ 200 triệu đồng để được giảm án buôn người

Một trong những trường hợp điển hình là Phan Vũ Hải (trú tại Trảng Bàng, Tây Ninh), bị truy tố về tội "Mua bán người dưới 16 tuổi".

Sau đó, Hải chủ động nhập viện tại Viện pháp y tâm thần Trung ương Biên Hoà để khám, điều trị về tâm thần. Trong thời gian này, Hải quen biết với Nguyễn Văn Trọng (là bác sỹ tại Viện pháp y tâm thần Trung ương Biên Hoà).

Hải nhờ Trọng sau khi có quyết định trưng cầu từ cơ quan chức năng thì giúp kết luận cho Hải ở mức hạn chế khả năng nhận thức, điều khiển hành vi tại thời điểm gây án. Hải đưa cho Trọng số tiền 200 triệu đồng và được Trọng đồng ý.

Sau đó, Phan Vũ Hải nộp đơn kèm các tài liệu bệnh án tâm thần gửi TAND tỉnh Đồng Nai đề nghị trưng cầu giám định pháp y tâm thần.

Ngày 23/3/2023, TAND tỉnh Đồng Nai ban hành Quyết định trưng cầu giám định pháp y tâm thần số 24/2023/QĐ-TA xác định tình trạng tâm thần của Hải trước, trong và sau khi thực hiện hành vi đã phạm vào tội.

Ngày 26/5/2023, Viện pháp y tâm thần Trung ương Biên Hoà ban hành Quyết định phân công người giám định gồm: Bùi Thế Hùng (Chủ trì); Nguyễn Thành Công (Thư ký), các giám định viên Nguyễn Thị Huyên, Nguyễn Văn Trọng, Trương Thị Xuân Uyên.

Trọng đưa tiền cho các bác sĩ, giám định viên hội đồng giám định, gồm: Bùi Thế Hùng 60 triệu đồng, Nguyễn Thành Công 30 triệu đồng, Trương Thị Xuân Uyên 5 triệu đồng, Nguyễn Thị Huyên 5 triệu đồng, đưa cho Lê Văn Hùng (Viện trưởng) 70 triệu đồng để ký xác nhận kết luận giám định. Trọng hưởng lợi 30 triệu đồng;

Bùi Thế Hùng, Lê Văn Hùng, Nguyễn Thành Công, Trương Thị Xuân Uyên, Nguyễn Thị Huyên đều khai đã nhận số tiền phù hợp với Nguyễn Văn Trọng.

Tại Kết luận giám định pháp y về tâm thần ngày 18/7/2023 của Viện pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa đối với Phan Vũ Hải, kết luận "Tại thời điểm gây án đương sự bị hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi. Hiện nay đương sự đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi".

Ngày 29/12/2023, TAND tỉnh Đồng Nai xét xử, tuyên phạt Hải 7 năm tù về tội “Mua bán người dưới 16 tuổi”. Ngày 22/5/2024, TAND Cấp cao tại TP.HCM xét xử phúc thẩm tuyên phạt y án đối với Hải.

Buôn bán ma túy thành bệnh nhân tâm thần

Tống Thị Bạch Lan (SN 1974, trú tại phường Tân Hưng, Quận 7 cũ, TP.HCM) bị TAND TP.HCM tuyên phạt 15 năm tù vì tội "Mua bán trái phép chất ma túy". Sau khi kháng cáo, TAND Cấp cao tại TP.HCM đã thụ lý đơn.

Ngày 18/6/2019, Tòa án Cấp cao căn cứ yêu cầu của mẹ bị cáo, ban hành quyết định trưng cầu Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa giám định tình trạng tâm thần của Lan.

Ngày 5/6/2020, Viện pháp y tâm thần Trung ương Biên Hoà ra Quyết định phân công người tham gia giám định gồm: Bùi Thế Hùng (Chủ trì); Lê Văn Hùng (Thư ký); các giám định viên còn lại là Nguyễn Thành Quang, Trần Tấn Thuyết, Nguyễn Văn Trọng.

Trong thời gian Lan nhập Viện pháp y tâm thần Trung ương Biên Hoà, T.M.H. (em họ của Lan) đến thăm Lan nhiều lần, có một lần Lan đi cùng bà T.T.P. (mẹ của Lan). Trong khoảng thời gian từ cuối tháng 6/2020 đến giữa tháng 7/2020, có một lần khi đến Viện pháp y tâm thần Trung ương Biên Hoà thăm Lan, bà P. nhờ H. đưa cho Nguyễn Thành Quang số tiền 20 triệu đồng, tiền được bỏ trong 1 phong bì thư, để nhờ Quang kết luận giám định tâm thần cho Lan theo hướng có lợi nhất khi xét xử được giảm nhẹ hình phạt.

Sau đó, H. cầm phong bì có 20 triệu đến gặp Quang tại phòng làm việc. Tại đây, H. giới thiệu là người nhà của Lan và đưa số tiền 20 triệu đồng cho Nguyễn Thành Quang để nhờ giúp Lan có kết luận giám định ở mức tốt nhất theo hướng có lợi trong quá trình xét xử. Sau khi nhận tiền, Quang đưa cho các bác sĩ, giám định viên hội đồng giám định, gồm Bùi Thế Hùng 5 triệu đồng, Lê Văn Hùng 5 triệu đồng, Nguyễn Văn Trọng 3 triệu đồng, Trần Tấn Thuyết 3 triệu đồng và Quang hưởng lợi 4 triệu đồng.

Tại Kết luận giám định pháp y về tâm thần ngày 22/7/2020, của Viện pháp y tâm thần Trung ương Biên Hoà đối với Tống Thị Bạch Lan, xác định: "Tại thời điểm gây án bị hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi. Hiện nay mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi". Dựa vào đó, TAND Cấp cao buộc phải áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh và tạm đình chỉ vụ án đối với Lan.

Giết người thoát án nhờ 30 triệu đồng

Trường hợp khác là Tiêu Duy Dũng (SN 1983, trú tại TP Pleiku, Gia Lai), bị Cơ quan CSĐT Công an Gia Lai khởi tố về tội Giết người và Sử dụng trái phép vũ khí quân dụng.

Tại Kết luận giám định pháp y về tâm thần ngày 15/5/2020 của Viện pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa, kết luận "Tại thời điểm gây án đương sự bị hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi. Hiện nay đương sự mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi".

Sau khi có Kết luận giám định, Tiêu Duy Dũng được tạm đình chỉ điều tra bị can và ngày 28/5/2020, VKSND tỉnh Gia Lai ra quyết định áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh.

Ngày 11/4/2024, VKSND tỉnh Gia Lai quyết định đình chỉ thi hành biện pháp bắt buộc chữa bệnh đối với Dũng. Ngày 24/3, TAND tỉnh Gia Lai đã xét xử sơ thẩm và tuyên phạt Tiêu Duy Dũng 16 năm tù về tội “Giết người” và “Sử dụng trái phép vũ khí quân dụng”.

Ngày 3/6, TAND Cấp cao tại Đà Nẵng đã xét xử phúc thẩm. Tại Bản án số 305/2025/HS-PT ngày 3/6/2025, Hội đồng xét xử đã căn cứ vào Kết luận giám định pháp y về tâm thần số 231/KL-VPYTW ngày 15/5/2020 để áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị cáo Tiêu Duy Dũng.

Tiến hành xác minh, thu thập ảnh vợ của Tiêu Duy Dũng là bà Đ.T.T.V., để Lê Văn Hùng nhận dạng, tuy nhiên, Hùng xác định bà V. không phải là người đưa tiền cho Hùng. Kết quả điều tra vụ án thể hiện Dũng khai nhận, bản thân không bị bệnh tâm thần và không đưa tiền và không biết ai đưa tiền để lo kết luận giám định pháp y tâm thần cho Dũng. Về phía Bà Đ.T.T.V. khai nhận không quen biết ai tên Lê Văn Hùng và không đưa tiền cho Hùng để lo kết luận giám định cho Dũng.

Ngày 24/7, Cơ quan điều tra VKSND tối cao có Công văn gửi Vụ Công tố và Kiểm sát xét xử hình sự, VKSND tối cao đề nghị xem xét lại tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định tại điểm khoản 1 Điều 51 BLHS mà TAND Cấp cao tại Đà Nẵng đã áp dụng đối với Tiêu Duy Dũng trong quá trình xét xử phúc thẩm.

Theo cơ quan tố tụng, đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, bởi việc phù phép kết luận giám định tâm thần không chỉ giúp tội phạm trốn tránh trách nhiệm hình sự, mà còn làm sai lệch bản chất vụ án, gây ảnh hưởng trực tiếp đến tính nghiêm minh của pháp luật.

Hành vi này cũng khiến dư luận bất bình, làm xói mòn niềm tin vào hoạt động giám định tư pháp cũng như uy tín của ngành y tế.