Trẻ mắc tay chân miệng gia tăng, đề phòng biến chứng nặng

Bộ Y tế dự báo dịch bệnh tay chân miệng có xu hướng gia tăng trong thời gian tới đây do tính chất lây truyền, kỹ năng vệ sinh cho trẻ, chưa thực hiện rửa tay với xà phòng thường xuyên; việc giao lưu đi lại, thể thao, du lịch,... gia tăng trở lại sau khi đã kiểm soát dịch COVID-19 và hiện chưa có vaccine phòng bệnh. Bộ Y tế cũng khuyến cáo các cơ sở điều trị phải thực hiện tốt phòng tránh lây nhiễm chéo, đặc biệt phòng việc lây nhiễm chéo giữa bệnh tay chân miệng với bệnh sởi, viêm phổi và viêm đường hô hấp khác.

Dễ nhầm sang bệnh khác

Sau khi học sinh đi học trở lại, bệnh tay chân miệng bắt đầu gia tăng. Theo Bộ Y tế, số mắc đang có xu hướng tăng nhanh, chủ yếu khu vực miền Nam và cục bộ tại một số tỉnh như: TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Sóc Trăng. Theo báo cáo của Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP Hồ Chí Minh, số ca mắc tay chân miệng trong tháng 4 đầu năm 2022 tăng gấp 4 lần so với trung bình những tháng trước. Tính đến ngày 22/5, ghi nhận 628 ca tay chân miệng trong tuần qua, tăng gần gấp 3 lần so với trung bình một tháng trước. Chỉ riêng 4 tháng đầu năm, thành phố ghi nhận gần 1.600 trường hợp mắc bệnh tay chân miệng với 96% trẻ bệnh ở độ tuổi 1-5. Số ca tăng ở cả điều trị nội trú và khám ngoại trú.

Theo các chuyên gia, khi mọi hoạt động xã hội trở lại bình thường sau thời gian gián đoạn do COVID-19, trẻ đi học và giao lưu nhiều, thời tiết bắt đầu nắng nóng, những dịch bệnh lưu hành thường niên như tay chân miệng sẽ diễn biến phức tạp trong năm nay. Tuy nhiên, có nhiều phụ huynh vẫn còn nhầm lẫn bệnh tay chân miệng sang bệnh khác.

BS Lê Phan Kim Thoa - Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP Hồ Chí Minh cho biết, bệnh tay chân miệng là một bệnh do siêu vi trùng đường ruột, thuộc hai nhóm là Coxsackievirus và Enterovirus. Vi trùng sẽ xâm nhập vào cơ thể của trẻ qua đường tiêu hóa khi tay chân của bé bẩn hoặc người tiếp xúc, người chăm sóc bé không giữ bàn tay sạch.

Trẻ bị tay chân miệng thường có những biểu hiện điển hình như loét miệng, lòng bàn tay bàn chân có những nốt phát ban hoặc bọng nước. Tuy nhiên có những trẻ chỉ nổi nốt ở ngoài da tay chân mà miệng không có biểu hiện và ngược lại. Một số trường hợp tay chân miệng sang thương có thể nổi cả ở trên mông, trên đầu gối hoặc là ở cùi chỏ. Đáng lưu ý, trẻ mắc tay chân miệng đa số dưới 5 tuổi, trùng vào thời điểm trẻ mọc răng và đôi khi trẻ chỉ có biểu hiện loét miệng làm cho trẻ chảy nước miếng hay biếng ăn nên nhiều cha mẹ nhầm lẫn trẻ bị mọc răng, không phát hiện bệnh kịp thời. Ngoài nhầm lẫn với sốt mọc răng, nhiệt miệng, tay chân miệng còn hay bị chẩn đoán nhầm với sốt phát ban, thậm chí là thủy đậu do các nốt bóng nước trên cơ thể.

Tại Hà Nội và các tỉnh phía Bắc, rải rác vẫn có các ca tay chân miệng vào nhập viện. Tại Khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Đa khoa Hà Đông, trẻ nhập viện do tay chân miệng đang tăng dần. Theo BSCKII Trần Thị Kim Anh, Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, từ đầu tuần đến nay, trẻ vào nhập viện tăng gấp đôi, gấp ba so với tuần trước, với khoảng 20 trẻ. Tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, Bệnh viện Nhi Trung ương cũng ghi nhận các ca tay chân miệng đến khám và nhập viện. Đáng lưu ý tay chân miệng lây rất nhanh, trong lớp có 1 trẻ mắc thì nhiều trẻ khác sẽ lây bệnh.

Phát hiện sớm để tránh biến chứng

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương thường gặp những ca biến chứng nặng của bệnh tay chân miệng. Theo BS Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương, biến chứng nặng của bệnh tay chân miệng là viêm não và viêm cơ tim. Đây là 2 biến chứng hay gặp, khiến trẻ có thể tử vong hoặc để lại di chứng nếu không được phát hiện sớm và xử trí kịp thời.

Theo các bác sĩ, khác với bệnh sởi, trẻ không thể tự tạo ra miễn dịch đối với tay chân miệng do cơ thể có thể mắc nhiều chủng virus tay chân miệng khác nhau qua mỗi năm. Vì vậy, trẻ mắc tay chân miệng có thể tái mắc sau đó. BS Lê Phan Kim Thoa cho biết, hiện nay, tay chân miệng chưa có vaccine phòng bệnh và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu nên việc điều trị chủ yếu là hỗ trợ và theo dõi biến chứng. Mặc dù 70% ca tay chân miệng ở thể nhẹ, đa số tự khỏi nhưng cũng có một số trẻ gặp phải biến chứng nặng có thể tấn công vào não gây tổn thương trung tâm hô hấp, tuần hoàn làm cho trẻ dễ suy hô hấp và tuần hoàn, có thể tử vong. Nếu nguyên nhân gây bệnh là do virus Entero 71, thì có thể dẫn đến tử vong (do biến chứng viêm não màng não, viêm cơ tim, phù phổi..) nếu không xử trí kịp thời. Vì vậy, trẻ cần được theo dõi sát, để xử trí kịp thời những biến chứng xảy ra.

Các bác sĩ thực hiện phân loại tay chân miệng ở trẻ em theo 4 mức để xác định và đưa ra quyết định bệnh nhân nhi có cần nhập viện điều trị hay không. Theo đó, nếu bệnh nhân ở mức độ 1 có các dấu hiệu ở da, niêm mạc bao gồm phỏng nước lòng bàn tay, bàn chân hay ở các nếp gấp như khuỷu tay, đầu gối, mông, kèm theo nốt ở miệng thì bệnh nhi có thể điều trị tại nhà. Khi trẻ mắc bệnh từ mức độ 2 trở lên cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất được các bác sĩ khám, tư vấn, điều trị kịp thời. Nếu chủ quan, dịch bệnh này chắc chắn sẽ bùng phát. Tương tự như đợt dịch năm 2013, nhiều trẻ bị di chứng bệnh rất nặng nề, có cháu bị di chứng thần kinh, bại não.

BS Thoa khuyến cáo: “Cha mẹ nên cho trẻ đến viện càng sớm càng tốt nếu trẻ có những dấu hiệu như sốt cao không đáp ứng thuốc hạ sốt, sốt quá 48 tiếng, hay trẻ có biểu hiện ngủ giật mình chới với, đi không vững như bình thường hoặc có biểu hiện nôn ói, ói liên tục, thở bất thường, thở mệt hoặc ngủ li bì không thức dậy, vã mồ hôi lạnh…”.

Với trẻ được chẩn đoán mắc tay chân miệng, cha mẹ nên sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Khi trẻ bị sốt, an toàn nhất là sử dụng paracetamol. Một số trẻ không sốt cao nhưng nếu bé bị đau miệng do loét họng nhiều thì cũng có thể sử dụng thuốc paracetamol để giảm đau miệng. Bên cạnh đó, cha mẹ cần quan tâm đến vệ sinh răng miệng cho trẻ vì những trẻ bị tay chân miệng rất ngại đánh răng và dễ ứ đọng nước miếng do trẻ bị đau miệng, không dám nuốt, trẻ sẽ có nguy cơ bị nhiễm trùng răng miệng, đặc biệt là viêm nướu răng, làm cho thời gian điều trị kéo dài và nguy cơ trẻ bị sụt cân. Đặc biệt, phải thường xuyên tắm rửa cho trẻ, để trẻ ăn mặc thoáng mát, không ủ trẻ quá kín, tránh không bôi hoặc đắp các loại lá cây hay thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ.

https://cand.com.vn/y-te/tre-mac-tay-chan-mieng-gia-tang-de-phong-bien-chung-nang-i655107/