Tổng thống Trump thực sự ấp ủ kế hoạch “hủy diệt” NATO và khối EU?

Tổng thống Trump muốn tái lập lại cấu trúc quan hệ xuyên Đại Tây Dương?

Vào đêm trước hội nghị thượng đỉnh NATO, Tổng thống Donald Trump đã tiến hành một "cuộc tấn công gây chia rẽ chưa từng có". Trong đó ông yêu cầu các đồng minh châu Âu phải trả nhiều hơn chi phí quốc phòng, đồng thời cân nhắc việc rút lực lượng hàng chục nghìn quân của Mỹ đang đóng tại Đức.

Những động thái của ông Trump gần đây đã khiến không ít các nhà phân tích đặt câu hỏi: Liệu nhà lãnh đạo Mỹ có thực sự tìm cách chấm dứt quan hệ đối tác xuyên Đại Tây Dương bằng việc “vùi dập” Liên minh châu Âu (EU) và “hủy diệt” NATO hay không?

Rung chuyển NATO

Trong một báo cáo được đưa ra cách đây vài ngày, Tổng thống Trump được cho là đã gửi một bức thư tới các nhà lãnh đạo nước thành viên NATO, thúc giục họ phải trả chi phí nhiều hơn và cam kết dành riêng 2% GDP cho quốc phòng.

"Thật khó để giải thích cho công dân Mỹ về việc tại sao một số quốc gia không chịu chia sẻ gánh nặng an ninh tập thể của NATO", bức thư nêu rõ. "Do đó tôi rất mong đợi sự cam kết mạnh mẽ từ các quốc gia trong việc đáp ứng các mục tiêu mà chúng ta đều đã thống nhất", thông điệp của ông Trump nói thêm.

Trong đó ông chủ Nhà Trắng chỉ đích danh Đức, Tây Ban Nha, Pháp cần phải chi nhiều tiền hơn cho NATO vì những gì họ đóng góp là “không công bằng với nước Mỹ”.

Thông điệp cứng rắn và dứt khoát của Tổng thống Trump được đưa ra vào thời điểm chỉ hai tuần trước khi hội nghị thượng đỉnh NATO tại Brussels diễn ra vào ngày 12/7. Sự truyền đạt này đã tạo ra bầu không khí “hoảng loạn” mới cho những người ủng hộ liên minh phương Tây.

Hàng loạt các trang báo phương Tây đã đăng tải các bài viết lo ngại về những động thái mới của chính quyền Trump. Cây bút bình luận của tờ The Guardian, Martin Kettle cảnh báo ông Trump "đang muốn tiêu diệt liên minh NATO" và "sự đối đầu ngày càng tăng cho thấy ông ít quan tâm đến quan hệ đối tác xuyên Đại Tây Dương".

Lá thư cũng đến trong bối cảnh có thông tin về việc Lầu Năm Góc đang tiến hành một nghiên cứu đánh giá chi phí hoạt động tốn kém của 35.000 lính đóng quân ở Đức - một bước đi là hồi chuông cảnh báo đối với các đồng minh.

Tấn công EU

Không chỉ làm lung lay NATO, Tổng thống Trump còn khiến không ít người gây sốc bằng một câu hỏi dành cho Pháp. Theo tờ Washington Post, trong cuộc gặp với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron vào tháng 4, Tổng thống Trump đã thẳng thừng hỏi ông: "Tại sao ngài không rời khỏi EU?"

Washington Post dẫn lời hai quan chức châu Âu giấu tên cũng tiết lộ, ông Trump đã nói với ông Macron rằng Washington sẽ cung cấp cho Pháp những giao dịch thương mại tốt hơn nếu Paris rời khỏi khối EU.

Trong phản ứng của mình, Nhà Trắng đã từ chối bình luận về thông tin này, nhưng cũng không bác bỏ nó.

Nhiều bài viết bày tỏ sự lo ngại về việc Tổng thống Trump đang muốn "hủy diệt" NATO.

Trước đó, trong bài phát biểu ở Bắc Dakota hồi tuần trước, ông Trump cũng bóng gió rằng Liên minh châu Âu là “khối” được thành lập để “tận dụng lợi ích” của nước Mỹ. Ông cũng cam kết với những người ủng hộ mình rằng sẽ không bao giờ để điều đó tiếp tục xảy ra.

Đối đầu thương mại

Cuộc chiến đối đầu NATO và EU của chính quyền Trump đang ngày càng thể hiện rõ nét trên mặt trận thương mại, với việc Brussels đưa ra các mức thuế áp đặt vào mặt hàng tiêu dùng của Mỹ sau khi Washington áp đặt mức thuế quan đối với thép và nhôm châu Âu.

Căng thẳng thương mại chưa từng có như hiện tại cũng khiến cho Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk phải lên tiếng cảnh báo rằng quan hệ xuyên Đại Tây Dương đang chịu áp lực rất lớn và Brussels cần sẵn sàng chuẩn bị cho các tình huống xấu nhất đến từ Mỹ.

Phá vỡ để làm lại?

Bất chấp sự lo ngại của các nhà quan sát và chuyên gia chính sách đối ngoại ở cả hai bên bờ Đại Tây Dương, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã trấn an các đồng minh châu Âu và NATO trên tờ Wall Street Journal rằng tất cả những gì ông Trump thực sự muốn chỉ là "thiết lập lại".

"Khi đưa ra một kế hoạch mới cho nhóm của chúng tôi, câu hỏi của tổng thống luôn là \'Cấu trúc đó tác động đến nước Mỹ như thế nào’?, ông Pompeo giải thích, đặc biệt là trong giai đoạn sau Chiến tranh Lạnh, Tổng thống Trump đã xác định đúng nhu cầu cần phải thiết lập lại các cấu trúc của phương Tây.

Theo Ngoại trưởng Mỹ, nhiều cơ cấu kinh tế và ngoại giao được tạo ra vào cuối Thế chiến II chỉ "có ý nghĩa" đối với nước Mỹ vào thời điểm đó. Mục tiêu của Washington là cải cách những cấu trúc này để "không còn sự bất bình đẳng".

Phát biểu của ông Pompeo cũng một lần nữa được nhắc lại bằng tuyên bố của trợ lý Ngoại trưởng Wess Mitchell, người nhấn mạnh rằng cách tiếp cận của Tổng thống Trump đối với các đồng minh là nhằm "đổi mới chiến lược", mà cuối cùng sẽ giúp củng cố sự đoàn kết mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương.

"Gia cố sức mạnh phương Tây có nghĩa là phải đưa ra quyết định dứt khoát ngay từ ngày hôm nay thay vì tiếp tục chấp nhận mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương hiện tại để tránh bất đồng", ông Mitchell phát biểu tại một hội nghị ở Brussels.

Tái thiết lập mối quan hệ Mỹ-EU?

Phát biểu với Sputnik, Tiến sĩ Timofei Bordachev, người đứng đầu Câu lạc bộ thảo luận Valdai, nói rằng mục tiêu của Tổng thống Trump không phải là phá hủy Liên minh châu Âu hay NATO như nhiều nhà phân tích lo ngại. Vấn đề của ông chỉ đơn giản là không muốn bỏ ra chi phí quá nhiều như những người tiền nhiệm.

"Trump đã đặt ra nhiệm vụ tái cơ cấu toàn bộ hệ thống quan hệ bên trong thế giới phương Tây được tạo ra trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Ngày nay, hệ thống này rõ ràng là một sự bế tắc.

Thế giới phương Tây đã ngừng đáp ứng lợi ích của Mỹ, và điều mà ông Trump làm bây giờ là mọi thứ có thể, để đảm bảo rằng EU, NATO, cũng như tất cả các tổ chức châu Âu khác đi theo đúng quỹ đạo", Bordachev giải thích.

Nga nâng cấp kho vũ khí hạt nhân sát biên giới NATO Hình ảnh vệ tinh gần đây do FAS cung cấp cho thấy Nga đã hiện đại hóa cơ sở có thể chứa vũ khí hạt ...

Cựu tổng thư ký NATO nói Nga có thể chiếm Ukraine trong vài ngày Rasmussen cho rằng trong trường hợp nổ ra xung đột, quân đội Ukraine sẽ thất bại nhanh chóng trước lực lượng Nga.