Tổng thống Hàn Quốc thăm Mỹ: Khẳng định sức sống liên minh

Diễn ra từ ngày 24 đến 26-8, chuyến thăm diễn ra ngay sau khi Tổng thống Lee Jae Myung tới Nhật Bản - quốc gia láng giềng và cũng là đồng minh quan trọng của Hàn Quốc. Tâm điểm của chuyến công du tới xứ Cờ hoa là cuộc hội đàm chính thức đầu tiên giữa Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Phòng Bầu dục trong Nhà Trắng, vào rạng sáng 26-8 (giờ Việt Nam).

Cuộc gặp diễn ra chỉ vài giờ sau khi ông chủ Nhà Trắng gây sốc khi đăng lên mạng xã hội rằng, Hàn Quốc đang trải qua “một cuộc thanh trừng hay cách mạng". Tuy nhiên, không khí cuộc hội đàm khá cởi mở, khi Tổng thống Mỹ chúc mừng người đồng cấp Hàn Quốc, đồng thời ca ngợi quan hệ đồng minh và khẳng định "sự đồng hành 100%". Giới quan sát nhận định, đây là dấu hiệu cho thấy cả hai bên đều hiểu rằng quan hệ song phương vượt xa những phát ngôn nhất thời và cần một hướng tiếp cận mới để thích ứng với những thay đổi nhanh chóng của môi trường chiến lược khu vực.

Theo truyền thông hai nước, nội dung hội đàm đề cập tới nhiều vấn đề. Về Triều Tiên, Tổng thống Mỹ Donald Trump nhấn mạnh quan hệ cá nhân “tốt đẹp” với nhà lãnh đạo Kim Jong-un. Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung kêu gọi nhà lãnh đạo Mỹ mở ra “con đường mới” cho tiến trình hòa giải, đồng thời khẳng định Hàn Quốc vẫn trung thành với cam kết phi hạt nhân hóa theo hiệp ước NPT. Về an ninh, Tổng thống Lee Jae Myung cam kết tăng ngân sách quốc phòng, chuyển Hàn Quốc thành lực lượng “dẫn đầu” về công nghệ quân sự để đáp ứng yêu cầu của liên minh, trong khi Tổng thống Mỹ muốn đồng minh châu Á nâng mức chi tiêu quân sự lên gần 5% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) như chuẩn NATO, cao gấp đôi mức hiện tại 2,32%.

Vấn đề lực lượng Mỹ tại Hàn Quốc cũng được nhắc đến khi Tổng thống Donald Trump bất ngờ đề xuất Seoul nên “chuyển giao quyền sở hữu” đất đai nơi đặt căn cứ Mỹ thay vì cho thuê, dù điều này dấy lên lo ngại về xu hướng “mở rộng lãnh thổ” trong chính sách đối ngoại nước Mỹ. Trước đó, phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) trong khuôn khổ chuyến thăm, Tổng thống Lee Jae Myung từng khẳng định, Hàn Quốc sẽ xây dựng "quân đội tinh nhuệ, thông minh" để giải quyết các thách thức an ninh của thế kỷ 21, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu hiện đại hóa liên minh Mỹ - Hàn Quốc theo hướng “có đi có lại và định hướng tương lai". Động thái này được cho là dấu hiệu Seoul đang tìm cách chuyển quan hệ với Washington sang vị thế đối tác bình đẳng hơn.

Về kinh tế, lãnh đạo hai nước nhất trí duy trì thỏa thuận thương mại đạt được hồi tháng 7-2025. Theo đó, Mỹ giảm thuế suất từ 25% xuống 15% để đổi lấy cam kết đầu tư 350 tỷ USD từ Hàn Quốc, trong đó có các khoản lớn cho năng lượng và công nghiệp đóng tàu. Hai bên cũng bàn tới dự án năng lượng Alaska với sự tham gia của Nhật Bản, hướng đến khai thác và xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) sang châu Á - phản ánh cách tiếp cận ba bên Mỹ - Hàn Quốc - Nhật Bản đang ngày càng gắn kết.

Tổng thống Lee Jae Myung cũng muốn Mỹ trở thành đối tác lâu dài trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng và chuỗi cung ứng, đồng thời công bố sáng kiến hỗ trợ thúc đẩy ngành đóng tàu trị giá khoảng 150 tỷ USD, bao gồm xây dựng nhà xưởng tại Mỹ, đào tạo nhân lực... Giới quan sát cho rằng, đây là "mũi tên trúng hai đích" khi Seoul vừa có thể lấy lòng Washington, vừa gia tăng ảnh hưởng của Hàn Quốc trong ngành công nghiệp vốn là biểu tượng sức mạnh Mỹ nhưng tụt hậu trước Trung Quốc.

Nhìn chung, chuyến công du của Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung mang nhiều ý nghĩa. Thứ nhất, đây là phép thử bản lĩnh ngoại giao của Tổng thống Lee Jae Myung trong xử lý quan hệ với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Thứ hai, Hàn Quốc chuyển mình từ vai trò “người hưởng lợi an ninh” sang “người gánh vác trách nhiệm” khi sẵn sàng tăng ngân sách quốc phòng và tham gia vào các dự án chiến lược của Mỹ. Thứ ba, chuyến thăm phản ánh sự tái cấu trúc trật tự khu vực, khi Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản đang siết chặt hợp tác, mở ra một cục diện cạnh tranh rõ nét.

Có thể nhận định, chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung không chỉ là một sự kiện đối ngoại thông thường mà là cơ hội đầu tiên để ông chứng minh tầm nhìn ngoại giao thực dụng mà ông đang theo đuổi: Duy trì hòa bình bán đảo Triều Tiên, bảo vệ lợi ích quốc gia, mở rộng hợp tác kinh tế, khẳng định tiếng nói của Seoul trong khu vực...