Trong bài phát biểu dài 12 phút nhân lễ kỷ niệm thứ 77 Ngày Chiến thắng phát xít (9-5) trên Quảng trường Đỏ ở thủ đô Moscow, Tổng thống Nga Valdimir Putin một lần nữa nhấn mạnh việc “bảo tồn sự thật về những gì đã diễn ra trong cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại” và nuôi dưỡng “các giá trị tinh thần, truyền thống”.

Khơi dậy “chiến thắng” Nga

Tham gia duyệt binh trên quảng trường Đỏ tại lễ kỷ niệm năm nay có 11.000 quân nhân, 131 thiết bị quân sự và 77 máy bay quân sự các loại. Đây là lần đầu tiên pháo phản lực phóng loạt 9K51M Tornado-G tham gia duyệt binh. Loại pháo này được phát triển dựa trên cơ sở BM-21 Grad, có khả năng khai hỏa rocket 122mm trang bị đầu nổ sát thương cao. Đáng tiếc, kế hoạch xuất hiện máy bay chỉ huy trên không Il-80, được mệnh danh là “máy bay ngày tận thế” của Nga của khối không quân lại bị hủy bỏ vào phút cuối do thời tiết xấu. Vì vậy, lễ duyệt binh đã khép lại sau màn trình diễn của các thiết bị mặt đất.

15
Tổng thống Nga Vladimir Putin dự lễ đặt vòng hoa tại Lăng mộ Chiến sĩ vô danh nhân Ngày Chiến thắng ở trung tâm thủ đô Moscow, ngày 9-5.  Ảnh: RFE

Theo giới chuyên gia, bài phát biểu của ông Putin trong các lễ kỷ niệm Ngày Chiến thắng những năm qua đều chứa đựng các yếu tố quan trọng của việc huyền thoại hóa chiến thắng trong Chiến tranh thế giới 2. Đó là lý do mà khi mở đầu bài phát biểu, Tổng thống Nga khẳng định: “Công cuộc bảo vệ tổ quốc để định đoạt số phận cho tổ quốc luôn là sự nghiệp thiêng liêng. Ngày 9-5-1945 mãi mãi được ghi vào lịch sử thế giới như một chiến thắng vĩ đại của nhân dân Xôviết thống nhất, sự đoàn kết và sức mạnh tinh thần của họ, một chiến công vô song ở tiền tuyến và hậu phương. Ngày Chiến thắng luôn gần gũi và thân thương đối với mỗi chúng ta. Có lẽ không có gia đình nào ở Nga mà không bị mất mát bởi cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại. Ký ức về cuộc chiến ấy không bao giờ phai nhạt. Vào ngày này, trong dòng chảy bất tận của “Trung đoàn bất tử” - là những người con, người cháu, chắt của các anh hùng của cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, họ mang theo những bức ảnh người thân của họ, những người lính đã ngã xuống nhưng vẫn còn trẻ mãi và những cựu chiến binh đã rời xa chúng ta”.

Bày tỏ lòng kính trọng trước sự mất mát của chiến tranh, ông Putin cũng khéo khơi gợi lòng yêu nước bằng việc nhắc lại những dân quân của thủ lĩnh Minin (Kuzma Minhich Zakharev Sukhoruky - thế kỷ 17) và Pozharsky (Dmitry Mikhaylovich 1577-1642) đã đứng lên vì tổ quốc, tiến công trên cánh đồng Borodino, chiến đấu với kẻ thù gần Moscow và Leningrad, Kyev và Minsk, Stalingrad và Kursk, Sevastopol và Kharkov. Để từ đó, ông chủ điện Kremlin liên hệ chuyện quá khứ với chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine mà ông cho rằng “đang chiến đấu bảo vệ đồng bào của chúng ta ở Donbass. Vì an ninh của tổ quốc - nước Nga của chúng ta”.

16
Trong bài phát biểu của mình, Tổng thống Putin nhấn mạnh, phương Tây đã không lắng nghe nước Nga. Ảnh: DW.

Giới quan sát nhận định, khi nói tới niềm tự hào của một dân tộc về thế hệ “những người chiến thắng dũng cảm có một không hai”, Tổng thống Nga đã thẳng thắn bày tỏ quan điểm về việc lưu giữ ký ức không bị đè bẹp và cảnh giác với mọi điều. Ông Putin cho biết, bất chấp mọi bất đồng trong quan hệ quốc tế, Nga luôn chủ trương tạo dựng một hệ thống an ninh bình đẳng và bền vững.

Chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine hiện nay, như Tổng thống Nga lý giải, xuất phát từ những hành động không thể chấp nhận từ phía chính quyền Kiev và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Theo đó, Nga đã đề xuất một thỏa thuận đảm bảo an ninh nhưng tất cả đều không được NATO lắng nghe. Việc NATO tích cực triển khai các căn cứ quân sự tại các vùng lãnh thổ tiếp giáp với Nga và Kiev tuyên bố sở hữu vũ khí hạt nhân là “mối đe dọa hoàn toàn không thể chấp nhận được” đối với nước Nga và hơn nữa ở ngay sát biên giới; khiến tất cả “không thể tránh khỏi một cuộc đụng độ”.

Gọi việc ra tay trước là một “quyết định bắt buộc, đúng đắn và duy nhất”, ông chủ Điện Kremlin nhấn mạnh, Nga là “một đất nước khác” và “có tính cách khác”, “không bao giờ từ bỏ tình yêu tổ quốc, niềm tin và các giá trị truyền thống, phong tục của tổ tiên, sự tôn trọng đối với tất cả các dân tộc và các nền văn hóa”.

17
Xe chiến đấu bộ binh BMD-4M và xe bọc thép BTR-MDM của Nga trên Quảng trường Đỏ trong lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng 9-5-2022. Ảnh: Reuters

Khẳng định sức mạnh đa sắc tộc và đoàn kết

Đáng chú ý là trong bài phát biểu lần này, Tổng thống Nga đã cố gắng bảo vệ chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine. Nửa cuối của bài phát biểu được ông Putin nhắc nhiều đến khu vực Donbas, nhấn mạnh 2 lần về chiến lược mới của Nga là tập trung vào “giải phóng” Donetsk và Luhansk. Hai khu vực này là nơi diễn ra một số cuộc giao tranh dữ dội nhất kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine hôm 24-2.

Hãy xem cách mà nhà lãnh đạo Nga nhắc đến Donbass: “Các bạn đang chiến đấu vì tổ quốc, vì tương lai của tổ quốc, để không ai quên những bài học của Chiến tranh thế giới 2... Trước ký ức của những người già, phụ nữ và trẻ em của Donbass, những thường dân tử nạn vì các cuộc pháo kích tàn bạo, những cuộc tấn công man rợ của những kẻ theo chủ nghĩa tân phát xít. Chúng tôi xin cúi đầu trước những người đồng đội, những người đã anh dũng hy sinh trong cuộc chiến chính nghĩa - vì nước Nga. Sự ra đi của mỗi cán bộ, chiến sĩ là niềm tiếc thương cho tất cả chúng ta và là sự mất mát không gì bù đắp được đối với người thân và bạn bè”.

Hãng CNBC khi bình luận về bài phát biểu của ông Putin đã nói, những tuyên bố hùng hồn kèm lời văn giản dị đã tạo nên một phong cách khác cho ông Putin trong lễ kỷ niệm. “Cái cách mà Tổng thống Nga đề cập đến việc nhà nước và toàn xã hội sẽ chăm sóc và giúp đỡ các gia đình dân quân Donbass đã hy sinh là tuyên bố rõ ràng và mạnh mẽ của Nga trước áp lực trừng phạt từ phương Tây. Rõ ràng, nước Nga sẽ không chịu khuất phục và sẵn sàng đáp trả mọi động thái, hành động từ phương Tây”, bài báo trên hãng CNBC có đoạn viết.

18
Quân nhân Nga tham gia lễ duyệt binh trên Quảng trường Đỏ. Ảnh: DW

Một số nhà phân tích khác còn cho rằng, đây là phương cách để nhà lãnh đạo Nga kêu gọi sự đoàn kết và khơi dậy tinh thần cũng như sức mạnh Nga. “Chúng ta luôn ghi nhớ rằng, kẻ thù của nước Nga đang mưu toan sử dụng các nhóm khủng bố quốc tế chống lại chúng ta như thế nào, đang cố gieo rắc thù hận dân tộc và tôn giáo để làm suy yếu và chia rẽ chúng ta từ bên trong. Nhưng, chúng không đạt được gì. Ngày nay, những chiến sĩ thuộc các dân tộc khác nhau của chúng ta như anh em một nhà đang cùng nhau xung trận, đùm bọc nhau dưới làn đạn và mảnh bom. Đây chính là sức mạnh của nước Nga, sức mạnh vĩ đại của một dân tộc đa sắc màu, đoàn kết, không thể khuất phục của chúng ta”, ông Putin nói.

19
Trong bài phát biểu, Tổng thống Putin bày tỏ sự trân trọng đối với việc triển khai các lực lượng vũ trang của Nga ở Ukraine. Ảnh: DW

Nhiều người cũng mong đợi rằng nhà lãnh đạo Nga có thể sử dụng bài phát biểu để tuyên bố chiến thắng ở Ukraine hoặc một cuộc chiến toàn lực hay một khả năng khác là huy động quần chúng cho quân đội Nga và đặt họ vào vị thế thời chiến. Tuy nhiên, ông Putin đã không sử dụng diễn văn để thông báo về bất kỳ sự leo thang quân sự nào ở Ukraine, mặc dù ngôn từ chống phương Tây vẫn kiên quyết như mọi khi.

Ngược lại, Tổng thống Nga chỉ kêu gọi quân đội hướng tới chiến thắng ở Ukraine và dùng những lời lẽ tâm sự, sẻ chia nhưng đầy ẩn ý: “Bảo vệ tổ quốc khi số phận của nó đang được định đoạt luôn là điều thiêng liêng. Hôm nay các bạn đang chiến đấu vì người dân của chúng tôi ở Donbas, vì an ninh của nước Nga, quê hương của chúng ta. Các bạn đang bảo vệ những gì mà cha, ông, cụ của chúng ta đã chiến đấu giữ gìn. Đối với họ, ý nghĩa cao cả nhất của cuộc đời luôn là sự an lành và an ninh của tổ quốc. Và, đối với chúng ta, những người thừa kế của họ, sự tận tụy với tổ quốc là giá trị chính, là chỗ dựa đáng tin cậy cho nền độc lập của nước Nga. Những người đã đè bẹp chủ nghĩa Quốc xã trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại đã để lại cho chúng ta một tấm gương vĩnh cửu về chủ nghĩa anh hùng. Đây chính là thế hệ của những người chiến thắng và chúng ta sẽ luôn noi theo họ”.

Ngày đăng: 14:40 | 11/05/2022

/