Mặc dù đến nay toàn bộ 25 gói thầu thuộc 12 dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2021-2025 đã tổ chức thi công, tuy nhiên, các nhà thầu vẫn đang “đau đầu” với việc thiếu nguồn vật liệu cung ứng, dẫn tới tiến độ bị ngắt quãng và chậm chạp.

Giá vật liệu cao “chót vót”

Dự án cao tốc Phan Thiết-Dầu Giây dài 99km đi qua hai tỉnh Bình Thuận và Đồng Nai do Ban Quản lý dự án Thăng Long (Bộ Giao thông Vận tải-GTVT) làm đại diện chủ đầu tư. Dự án được khởi công cuối tháng 9/2020 và theo kế hoạch tuyến cao tốc này sẽ hoàn thành vào 30/4/2023.

Giai đoạn 1 được xây dựng theo quy mô 4 làn xe với tổng mức đầu tư hơn 12.577 tỷ đồng; trong đó, chi phí xây dựng là hơn 7.200 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay do chưa được gia hạn vật liệu đất đắp nên phía nhà thầu không có vật liệu đất để thi công, cao tốc Bắc-Nam đoạn Phan Thiết-Dầu Giây đang đứng trước nguy cơ trễ hẹn hoàn thành.

bac nam.jpg -0
Tổng nhu cầu vật liệu của 10 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đoạn từ tỉnh Hà Tĩnh đến tỉnh Khánh Hòa cần khoảng 17,1 triệu m3 đá.

Điều đáng nói, dự án cao tốc này không phải là dự án duy nhất đang rơi vào tình cảnh thiếu nguồn vật liệu xây dựng. Mới đây, báo cáo của Bộ GTVT cho thấy tổng nhu cầu vật liệu của 10 dự án thành phần đoạn từ tỉnh Hà Tĩnh đến tỉnh Khánh Hòa theo kết quả tính toán tổng khối lượng đá khoảng 17,1 triệu m3; tổng khối lượng cát khoảng 8,95 triệu m3; tổng khối lượng đất đắp khoảng 45,3 triệu m3.

Theo hồ sơ khảo sát mỏ vật liệu của Tư vấn đã thực hiện khảo sát gồm 102 mỏ đá, tổng trữ lượng 189,2 triệu m3, dự kiến sử dụng đá tại 82 mỏ với trữ lượng khoảng 152,3 triệu m3; 114 mỏ cát, tổng trữ lượng 33,66 triệu m3, dự kiến sử dụng cát tại 104 mỏ có trữ lượng khoảng 32 triệu m3; 109 mỏ đất đắp, tổng trữ lượng 134,8 triệu m3, dự kiến sử dụng đất tại 90 mỏ có trữ lượng khoảng 113,8 triệu m3.

Các mỏ đều đáp ứng về trữ lượng, chất lượng để phục vụ dự án nhưng về khả năng khai thác, cung ứng vật liệu theo giấy phép khai thác như hiện nay chưa đáp ứng theo tiến độ thi công của các dự án. Đơn cử, vật liệu đá còn thiếu khoảng 7,5 triệu m(tỉnh Hà Tĩnh 1,4 triệu m3; Quảng Bình 1,56 triệu m3; Quảng Trị 0,75 triệu m3; Quảng Ngãi 0,23 triệu m3; Bình Định 1,43 triệu m3; Phú Yên 1,64 triệu m3; Khánh Hòa 0,5 triệu m3); vật liệu cát  các mỏ đang khai thác còn thiếu khoảng 1,9 triệu m3 (tỉnh Hà Tĩnh 0,21 triệu m3; Quảng Bình 1 triệu m3; Quảng Trị 0,08 triệu m3; Quảng Ngãi 0,03 triệu m3; Bình Định 0,3 triệu m3; Phú Yên 0,17 triệu m3; Khánh Hòa 0,1 triệu m3); vật liệu đất đắp còn thiếu khoảng 3 triệu m3 (tỉnh Hà Tĩnh 2,3 triệu m3; Quảng Ngãi 0,7 triệu m3).

Trong khi chờ cấp phép được giao mỏ, một thực tế rất khó khăn và bất cập đó là giá vật liệu theo thông báo giá của tỉnh là rất cao so với mặt bằng chung của các địa phương lân cận và giá mà nhà thầu phải mua thực tế cao “chót vót” so với giá niêm yết của các mỏ…

Qua rà soát, so sánh một số giá vật liệu chủ yếu cho dự án ở các địa phương Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa đang có sự chênh lệch giá tương đối lớn. Ví dụ đá 1cmx2cm Bình Định công bố giá 243.000 đồng/m3, Phú Yên công bố 459.000 đồng/m3; cấp phối đá dăm Bình Định công bố 127.000 đồng/mnhưng Phú Yên 299.000 đồng/m3; cát Bình Định có giá 95.000 đồng/m3, còn Phú Yên là 190.000 đồng/m3; đất Bình Định công bố 30.000 đồng/m3, còn Phú Yên là 120.000 đồng/m3.

Cần có chế tài xử lý với chủ mỏ có hành vi “găm hàng”, đẩy giá

Khẳng định dự án cao tốc Bắc-Nam là công trình trọng điểm quốc gia, không để ai được phép lợi dụng, trục lợi, theo Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng, địa phương phải mời các chủ mỏ và các nhà thầu lên để trao đổi, thống nhất, Sở Xây dựng phải cầm trịch, thống nhất giá niêm yết của mỏ là bao nhiêu, nhà thầu cần mua bao nhiêu… giá thống nhất được là phải ký hợp đồng ngay. Chủ mỏ nào không chấp thuận có thể thu hồi giấy phép. Thực trạng tăng giá, "ép giá" đang gây khó khăn, bức xúc cho nhà thầu. Địa phương cần trực tiếp vào cuộc khống chế giá vật liệu.

Nhìn nhận hầu hết các mỏ đất là người dân thuê, không phải đất thổ cư, ông Thắng cho rằng đơn giá đền bù thì Nhà nước đã có quy định, nên nếu tăng cỡ 1,5 lần là kịch khung, còn nâng cao 3-4 lần là không thể chấp nhận. "Tư lệnh" ngành giao thông cũng đề nghị UBND các tỉnh phải vào cuộc, chỉ đạo trực tiếp việc cấp mỏ cho các nhà thầu thi công, đặc biệt phải đảm bảo việc quản lý giá. Đồng thời đề nghị lực lượng chức năng vào cuộc xử lý nếu phát hiện vi phạm. Bên cạnh đó, Bộ GTVT kiến nghị Chính phủ đề nghị các tỉnh khẩn trương bổ sung quy hoạch các mỏ đất, mỏ cát chưa có trong quy hoạch để triển khai các thủ tục cần thiết, sẵn sàng cho nhà thầu khai thác khi triển khai dự án; hỗ trợ trong công tác thăm dò, khảo sát các mỏ; tăng công suất khai thác, mở thêm các mỏ mới...

Trước thực tế trên, tại Nghị quyết phiên họp thường kỳ tháng 3 Chính phủ đã chỉ đạo gỡ vướng vấn đề nguyên vật liệu làm cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết trên địa bàn tỉnh Bình Thuận. Nhu cầu vật liệu đất đắp cho đường gom, đường dân sinh của dự án này hiện nay đang cần khoảng 920.000m3 và 6 mỏ đất đắp đã cấp cho nhà thầu đều đã hết hạn. Trong khi theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, hồ sơ xin gia hạn 6 mỏ đất đắp này không có cơ sở để giải quyết theo quy định của Luật Khoáng sản. Vì vậy Chính phủ cần có cơ chế đặc biệt để tháo gỡ, nếu không kỳ vọng đưa dự án này về đích trước ngày 30/4 sẽ rất khó khăn.

Để gỡ vướng, Chính phủ đồng ý cho phép UBND tỉnh Bình Thuận xem xét, cấp lại giấy phép khai thác khoáng sản đất đắp cho nhà thầu đã khai thác trước đó để tiếp tục cung cấp vật liệu cho dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết trên cơ sở trữ lượng khoáng sản còn lại và hồ sơ, tài liệu hiện có. Như vậy, sẽ không phải lập lại dự án đầu tư, không lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường. Yêu cầu nhà thầu điều chỉnh tiến độ đầu tư khai thác khoáng sản cho phù hợp với thời gian cấp lại giấy phép.

Thủ tướng giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương, cùng với Bộ GTVT theo dõi sát thông tin về trữ lượng mỏ cát của các địa phương, giải quyết các vướng mắc về nguồn vật liệu cát đắp cho các dự án. Đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án đánh giá tài nguyên khoáng sản phục vụ khai thác cát biển, phục vụ nhu cầu san lấp tại các dự án đường cao tốc và hạ tầng giao thông, đô thị vùng Đồng bằng sông Cửu Long, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15/3.

https://cand.com.vn/Giao-thong/thieu-vat-lieu-cao-toc-bac-nam-co-nguy-co-cham-tien-do-i686126/

Ngày đăng: 09:34 | 10/03/2023

Đặng Nhật / Công an nhân dân