Thế giới biết gì về biến chủng Eta?

18 ca nhiễm biến chủng Eta được phát hiện qua phân tích gene trong mẫu bệnh phẩm lấy từ những người có kết quả xét nghiệm dương tính nCoV tại các trung tâm cách ly sau khi nhập cảnh vào Nhật Bản từ tháng 12/2020 đến nay.

Đây là lần đầu tiên nước này phát hiện biến chủng Eta, vốn xuất hiện ở hơn 70 quốc gia, trong đó các ca nhiễm chủ yếu tại Mỹ và châu Âu. Nhật Bản đang đối mặt với sự gia tăng ca nhiễm kỷ lục do biến chủng Delta. Nước này hiện ghi nhận hơn 1,6 triệu ca nhiễm nCoV, trong đó hơn 16.500 người đã chết.

Được phát hiện lần đầu tại Nigeria, Anh và một số quốc gia khác tháng 12/2020, đến nay, biến chủng Eta đã xuất hiện tại hơn 70 quốc gia. Tổ chức Y tế Thế giới đưa nó vào nhóm biến chủng đáng quan tâm (VOI) hồi tháng 3 năm nay, bên cạnh biến thể Iota, Kappa và Lambda.

VOI có mức độ nguy hiểm thấp hơn nhóm "biến chủng đáng lo ngại" (VOC), trong đó có biến chủng Alpha và Delta.

Trước đó, biến chủng Eta từng nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận Ấn Độ khi một người đàn ông từ nhập cảnh từ Dubai dương tính với chủng virus này. Tuy vậy, đây không phải là những ca mắc biến chủng Eta đầu tiên tại Ấn Độ. Hai trường hợp dương tính đã được phòng thí nghiệm virus Nimhans phát hiện từ tháng 4.

Biến chủng Eta chứa dạng đột biến E484K giống các biến chủng Gamma, Zeta và Beta. Tuy vậy, chủng virus này không chứa dạng đột biến N501Y như các biến chủng Alpha, Beta hay Gamma.

Đột biến N501Y được cho là giúp virus có khả năng lây nhiễm lớn hơn và dễ dàng hơn. Trong khi đó, đột biến E484K có thể giúp virus kháng cự tốt hơn với hệ miễn dịch của con người.

Bên cạnh đó, các amino acid histidine và valine ở vị trí 69 và 70 trong biến chủng Eta cũng bị xóa, giống như biến chủng Alpha. Ngoài ra, biến chủng Eta còn có dạng đột biến F888L mới. Đây là điểm khiến chủng virus này khác biệt so với các biến chủng khác.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), biến chủng Eta có nguy cơ làm giảm tác dụng của vaccine và của một số loại kháng thể đơn dòng trong điều trị.

“Biến chủng B.1.525 dường như có ‘các dạng đột biến quan trọng’ được phát hiện ở các chủng virus mới. Do đó, tác động của chúng có thể phần nào được dự đoán, ở một mức độ nhất định”, giáo sư Ravi Gupta tại Đại học Cambridge nói với BBC.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) coi Eta là chủng virus “đáng quan tâm” (VUI). Điều này đồng nghĩa với việc biến chủng Eta gây ra nhiều ổ dịch ở nhiều quốc gia khác nhau và chứa một số dạng đột biến có khả năng làm virus lây lan nhanh hơn, gây bệnh nặng hơn, chống chọi tốt hơn với hệ miễn dịch hoặc thuộc điều trị.

Nếu mức độ quan ngại đối với biến chủng này tăng lên, nó sẽ bị xếp vào dạng biến chủng "đáng lo ngại" (VOC) cùng Alpha, Beta, Gamma và Delta.

Ngoài Eta, WHO còn xác định 4 biến chủng đáng quan tâm khác là Iota (tên khoa học là B.1.526, phát hiện lần đầu ở Mỹ tháng 11/2020), Kappa (B.1.617.1, phát hiện lần đầu ở Ấn Độ tháng 10/2020), Lambda (C.37, phát hiện lần đầu ở Peru tháng 12/2020) và Mu (B.1.621, phát hiện lần đầu tại Colombia tháng 1/2021).

Các biến chủng đã được WHO xếp vào nhóm “đáng quan ngại” bao gồm Alpha (tên khoa học là B.1.1.7, phát hiện lần đầu ở Anh tháng 9/2020), Beta (B.1.351, phát hiện lần đầu ở Nam Phi tháng 5/2020), Gamma (P.1, phát hiện lần đầu ở Brazil tháng 11/2020) và Delta (B.1.617.2, phát hiện lần đầu ở Ấn Độ tháng 10/2020).

Trong bối cảnh đó, ngày 9/9, Chính phủ Nhật Bản đã thông qua kế hoạch cơ bản về nới lỏng các biện pháp hạn chế liên quan tới dịch COVID-19 trên cơ sở đẩy nhanh chương trình tiêm vaccine chủng. Theo đó, các nhà hàng và quán bar sẽ được phép phục vụ đồ uống có cồn, trong khi người dân cũng được phép đi ra ngoài tỉnh, thành đang cư trú ngay cả khi lệnh tình trạng khẩn cấp vẫn còn đang áp dụng ở tỉnh mà mình cư trú. Bên cạnh đó, các hạn chế về thời gian hoạt động và số lượng khách hàng đi ăn theo nhóm tại các nhà hàng và quán bar cũng được nới lỏng ngay cả khi tình trạng khẩn cấp hoặc các biện pháp phòng dịch trọng điểm vẫn đang được áp dụng. Ngoài ra, giới hạn về số lượng khán giả tham dự các sự kiện thể thao, giải trí sẽ được nâng lên sau khi Nhật Bản triển khai hệ thống theo dõi dịch COVID-19 sử dụng mã QR và các biện pháp khác.

PV (th)

Có gì khác biệt trong '6 mũi nhọn' để đối phó biến chủng Delta của Mỹ?

Diễn biến lây nhiễm biến chủng Delta khác nhau tại Mỹ, Anh và Ấn Độ

Biến chủng Lambda lan đến Đông Nam Á